28 август во историјата – Мартин Лутер Кинг го одржа прочуениот говор „Јас имам сон“


 

На скалите на Линколн меморијалот во Вашингтон, афроамериканското движење за граѓански права ја достигна својата пресвртна точка кога Мартин Лутер Кинг Џуниор го одржа својот говор „Јас имам сон“ пред околу 250.000 луѓе кои присуствуваа на Маршот на Вашингтон за работни места и слобода. Демонстрантите – црни и бели, сиромашни и богати – се собраа во главниот град на државата за да побараат право на глас и еднакви можности за Афроамериканците и да апелираат за ставање крај на расната сегрегација и дискриминација.

Мирниот митинг беше најголемиот собир за правата што главниот град некогаш го видел, а Кинг беше последниот говорник. Со статуата на Абрахам Линколн – Големиот еманципатор – издигната зад него, Кинг ги искористи реторичките таленти што ги разви како баптистички проповедник за да покаже како, како што рече, „Црнецот сè уште не е слободен“. Тој раскажа за борбата што претстои, нагласувајќи ја важноста од континуирана акција и ненасилни протести. Доаѓајќи до крајот на неговиот подготвен текст (кој, како и другите говорници тој ден, го ограничи на седум минути), тој беше обземен од моментот и започна со импровизирана проповед.

Тој им рече на насобраните: „Вратете се во Мисисипи, вратете се во Алабама, вратете се во Јужна Каролина, вратете се во Џорџија, вратете се во Луизијана, вратете се во сиромашните квартови и гетата на нашите северни градови, знаејќи дека некако оваа ситуација може и ќе се менува. Да не се валкаме во долината на очајот“. Продолжувајќи, тој го започна рефренот што го направи говорот еден од најпознатите во историјата на САД, втор по оној на Линколн „Обраќање во Гетисбург“ од 1863 година:

„Јас имам сон“, ја преплави толпата што се протегаше од Меморијалот на Линколн до споменикот Вашингтон, „дека еден ден оваа нација ќе се крене и ќе го живее вистинското значење на своето кредо: ‘Ние сметаме дека овие вистини се само- евидентно: дека сите луѓе се создадени еднакви’. Имам сон дека еден ден дури и државата Мисисипи, држава преплавена од жештината на неправдата, преплавена од жештината на угнетувањето, ќе се претвори во оаза на слободата и правдата. Сонувам дека моите четири мали деца еден ден ќе живеат во држава каде што нема да им се суди според бојата на кожата, туку според содржината на нивниот карактер. Имам сон денес“.

Кинг ја користеше темата „Јас имам сон“ претходно во неколку говори, но никогаш со силата и ефективноста на тој жежок августовски ден во Вашингтон. Тој го изедначи движењето за граѓански права со највисоките и најблагородните идеали на американската традиција, дозволувајќи им на многумина за првпат да ја видат важноста и итноста на расната еднаквост. Тој го заврши својот возбудлив, 16-минутен говор со неговата визија за плодот на расната хармонија:

„Кога ќе дозволиме слободата да ѕвони, кога ќе дозволиме да ѕвони од секое село и секое село, од секоја држава и секој град, ќе можеме да го забрзаме тој ден кога сите божји деца, црнци и белци, Евреи и незнабошци, протестантите и католиците, ќе можат да си подадат рака и да пеат според зборовите на стариот црнец духовник: ‘Конечно слободни! Конечно слободни! Фала му на Семоќниот Бог, конечно сме слободни!’“.

Во годината по Маршот на Вашингтон, движењето за граѓански права постигна два од своите најголеми успеси: ратификацијата на 24-тиот амандман на Уставот, со кој се укина данокот на гласање и на тој начин претставуваше бариера за сиромашните афроамерикански гласачи на југот; и усвојувањето на Законот за граѓански права од 1964 година, кој ја забрани расната дискриминација при вработување и образование и ја забрани расната сегрегација во јавните установи. Во октомври 1964 година, Мартин Лутер Кинг ја доби Нобеловата награда за мир. На 4 април 1968 година, тој беше застрелан до смрт додека стоеше на балкон од мотел во Мемфис, Тенеси – имаше 39 години. Вооружениот напаѓач беше побегнатиот осуденик Џејмс Ерл Реј.