12 април во историјата – Крстоносците ги пробија ѕидините на Цариград и го опљачкаа градот
Четвртата крстоносна војна (1202 – 1204) е еден од најконтроверзните настани во средновековната историја, а нејзината кулминација – опсадата и ограбувањето на Константинопол во 1204 година – означи пресвртница во односите меѓу источното и западното христијанство.
Четвртата крстоносна војна започна на покана на папата Инокентиј III со цел да се ослободи Светата земја од муслиманската власт, особено со насочување на нападот на Египет, кој беше центар на моќта на Ајубидскиот султанат. Меѓутоа, војната отстапила од првичниот план поради сложени политички, финансиски и династички околности.
Крстоносците се соочија со сериозни финансиски тешкотии бидејќи не можеле да им платат на Венецијанците за превоз преку морето. Република Венеција, предводена од дуждот Енрико Дандола, ја искористила ситуацијата за да ги насочи крстоносците кон сопствените интереси. Еден од клучните моменти беше одлуката за поддршка на Алексиос IV Ангелос, византиски принц кој на крстоносците им ветил финансиска и воена помош доколку му помогнат да го врати тронот во Константинопол.
Византиската империја веќе била ослабена од внатрешните конфликти и династичките борби. Константинопол, како главен град и еден од најбогатите градови во светот, беше атрактивна цел, иако првично требаше да биде само транзитна точка за крстоносците.
Првата опсада на Константинопол започна во летото 1203. Крстоносците, со поддршка на венецијанската флота, успеале да ја пробијат одбраната на градот и да го вратат царот Исак II Ангелос на престолот заедно со неговиот син Алексиос IV. Сепак, новата влада беше крајно непопуларна меѓу населението. Алексиос IV не можел да ги исполни ветувањата дадени на крстоносците, што предизвикало тензии.
Неспособноста на Алексиос IV доведе до бунт во градот. Во јануари 1204 година Алексиос IV бил соборен и убиен, а на тронот дојде Алексиос V, кој одбил да преговара со крстоносците. Тоа беше клучниот момент што доведе до втората опсада.
Втората опсада започна во април 1204 година. Крстоносците и Венецијанците, користејќи супериорни поморски тактики и опсадни направи, ги пробија градските ѕидини на 12 април.
Ограбување на градот
Откако го освоиле Константинопол на 13 април 1204 година, крстоносците и Венецијанците започнале тридневно ограбување на градот, кое било едно од најразорните во историјата. Според Британика, градот претрпел огромно уништување: цркви, манастири и палати биле ограбени, уметнички дела биле уништени или украдени, а населението било изложено на насилство. Меѓу најпознатите украдени реликвии биле светите артефакти како што е круната од трње, која подоцна завршила во Западна Европа.
Венецијанците биле особено систематски во нивното грабеж, фокусирајќи се на уметничките дела и вредните предмети што ги транспортирале во Венеција. На пример, познатите бронзени коњи од хиподромот во Константинопол беа преместени во базиликата на плоштадот Свети Марко во Венеција. Крстоносците, од друга страна, често го уништувале она што не можеле да го преземат, вклучувајќи ги библиотеките и верските објекти.
Ограбувањето на Константинопол имаше далекусежни последици. Византиската империја никогаш не закрепна целосно, а во 1204 година беше основана Латинската империја, управувана од западните крстоносци, додека византиските прогонети основале помали држави, како што е Никејското царство. Овие настани го продлабочија јазот меѓу католичкиот запад и православниот исток, зацврстувајќи ја недовербата што продолжува до ден-денес.
Четвртата крстоносна војна ги дискредитираше крстоносните војни во очите на многу современици, вклучувајќи го и самиот папа Инокентиј III, кој го осуди грабежот, но не можел да спречи понатамошни последици. Наместо да ја зајакне христијанската борба против муслиманите, војната го ослабна христијанскиот исток и овозможи натамошна експанзија на Отоманската империја во подоцнежните векови.
Опсадата и ограбувањето на Константинопол во 1204 година претставуваат трагичен пример за тоа како политичките и економските интереси ја одвратиле религиозната кампања од нејзиниот пат. Наместо да ги постигне духовните цели, Четвртата крстоносна војна доведе до уништување на еден од најголемите културни и духовни центри на средновековниот свет.