Зошто Русија ја загуби битката за Киев и како пропаднаа и планот А и планот Б

Војната во Украина во последните денови беше одбележана со симултани украински контранапади и успеси на бојното поле во регионите на Киев и Чернихив, руски масовни повлекувања од тие региони и докази за масакри што ги оставија руските сили во сега ослободените градови.

Првиот заменик врховен командант на руските вооружени сили, генерал Сергеј Рудској, го објасни повлекувањето со тоа што „главните задачи од првата фаза од операцијата се начелно завршени“, односно дека борбениот потенцијал на вооружените украински сили се значително намалени и дека руските сили сега можат целосно се фокусира на завршување на „ослободувањето на Донбас“.

Со други зборови, ако му се верува на рускиот режим и неговата воена команда, фронтот околу Киев (и Харков на исток, вториот по големина град во Украина) била само огромна диверзија чија цел беше да ги задржи украинските сили зафатени во тие области за да можат руските сили полесно до крај да го заземат Донбас, односно провинциите Донецк и Луганск.

Сестраниот фински автор и поранешен менаџер на „Нокиа“, кој детално ја анлизира украинската војна, Томи Ахонен, тврди дека битката за Киев дефинитивно завршила на 31 март. Во фасцинантната анализа што ја објави на Твитер за време на викендот, Ахонен даде преглед на таа голема едномесечна битка и ги сподели своите ставови за главните причини за „катастрофалниот воен неуспех“ на Русија и за „супериорната победа“ на Украина.

Ахонен верува дека сега, во ретроспектива на рускиот напад врз Киев, кој започна на 24 февруари, можеме да заклучиме дека првичниот план на Путин бил да ги постави темелите за заземање на Киев и победата во Украина во молскавична воена операција која требало да трае само четири часа.

Руски план А: Да се влезе во Киев за четири часа

А планот Б беше да се опколи Киев за три дена, по што падот на градот ќе биде само прашање на време. Ова се совпаѓа со алармантната, но сепак неточна прогноза на некои американски официјални лица и разузнавачи за „Њусвик“ и Си-Ен-Ен на почетокот на војната, според која Киев требаше да падне во рок од 96 часа.

Ахонен тврди дека Русија го замислила својот план А да „победи за четири часа“ според моделот на успешните советски воени интервенции во Унгарија во 1956 година, Чехословачка во 1968 година и Авганистан во 1979 година. Планот бил, накратко, да го окупира главниот град и да се преземе телевизијата и радио-станиците и да се прогласи победа во етерот – што, според планот, би било одлучувачки удар за украинскиот морал и дополнителната волја за отпор.

Првата фаза од операцијата, која требаше да биде изведена толку брзо што украинските сили не можат да се снајдат и да утврдат одбранбени позиции околу градот, требаше да ја изведат елитните припадници на руските воздухопловни сили (ВДВ). Утрото на 24 февруари, на околу илјада припадници на 11. или 35. бригада на ВДВ им успеа да се истоварат десетици хеликоптери на воениот аеродром „Антонов“ во близина на градот Хостомел и да го заземат.

Следната фаза од планот била руските транспортни авиони „Иљушин Ил-76“ да слетаат на окупираниот аеродром и да истоварат вкупно 7.000 војници и нивните оклопни возила, кои потоа ќе извршат напад на блискиот Киев. Но, работите заглавија уште првиот ден.

Руските падобранци беа пречекани од елитните членови на украинскиот 3. полк за специјални намени – украинските сили очигледно добиле однапред информации дека Русите ќе се обидат да го заземат „Антонов“ – кои во контранапад, со помош на 4. бригада за брза реакција на украинската Национална гарда, доброволци и украинска авијација, ја вратија контролата врз аеродромот до вечерта истиот ден.

Што се однесува до истоварувањето на мнозинството руски сили за освојување на Киев, тоа никогаш не се случи. Што точно се случи не е сосем јасно, освен што руската претходница не успеа да го обезбеди аеродромот од артилериски и противвоздушен оган што спречи големо истоварување. Украинците на 25 февруари објавија дека собориле два „илјушини“ додека се обидувале да слетаат во близина на Киев, но многу аналитичари изразија скептицизам бидејќи уривањето на авионите и нивните остатоци никогаш не биле снимени.

Русите извршија нов, далеку поголем напад врз „Антонов“ тој ден, со околу 200 воени хеликоптери со неколку илјади падобранци и истовремен копнен напад на руската 35. Комбинирана армија, која дотогаш успеа да се пробие од Белорусија. Руските сили го вратија аеродромот подоцна истиот ден, но Украинците, кои веројатно тоа го очекуваа, претходно наводно ги уништиле пистите на „Антонов“ за да спречат руски слетувања користејќи огромни транспортни авиони.

План Б: Опкружете го Киев за три дена

Ако успееше планот А, Зеленски веројатно ќе беше или заробен или ликвидиран, така што неговите изјави од почетокот на војната дека европските политичари со кои разговарал преку видео врска „можеби го гледаат жив за последен пат“ не беа драматично претерување. Но, тој план пропадна и Русите се префрлија на планот Б – опсадата на Киев.

Класичниот копнен напад во правец на Киев започна во исто време, на првиот ден. Образецот за планот беше заземањето на главниот град на Чеченија, Грозни, во 2000 година, вели Ахонен. Руските сили потоа го опколија главниот град на оваа тогаш одметната руска провинција, минираа сè околу градот за да спречат пробив и го гранатираа додека не беше срамнет со земја.

Руската 35. Комбинирана армија, со околу 70.000 војници и 7.000 оклопни возила (вклучувајќи 2.000 тенкови), требаше да стигне до Хостомел првиот ден, да чека конвој со гориво да продолжи и да го опколи градот на вториот ден, а третиот да започне со гранатирање .

Во тие три дена ќе биде завршена само првата фаза од битката, но, вели Ахонен, тоа ќе гарантира дека Киев ќе биде принуден да се предаде или да биде уништен во догледна иднина. Но, горивото беше клучно за овој план. 35. армија пристигна на планираната локација на стотина километри од границата со Белорусија, каде што требаше да чека конвој гориво кој не дојде. Постојано одговараа дека ќе бидат таму за еден час, но никаде ги немаше.

Руските тенкови останаа без гориво

Ахонен тврди дека тоа е конвојот долг 60 километри, за кој толку многу се зборуваше од почетокот на март до неодамна и чии сателитски снимки можевме да ги видиме. Имаше нејасни и често контрадикторни информации за него, од заглавување поради украинските напади и недостиг на гориво и храна и механички дефекти, па и дека е уништен од украинските сили, до разделил околу Киев пред руските сили целосно да се повлечат од областа.

Според други информации, всушност станува збор за огромна колона тенкови, артилерија и друга воена опрема, а не за логистички конвој, но има консензус дека огромен проблем за руските сили бил недостигот на гориво. Како и фактот дека Украинците го парализираа или барем го забавија овој конвој со паметни заседи или воздушни напади, главно ноќе: тие ќе ги уништија првите неколку возила на чело на колоната, на тесен дел од патот, предизвикувајќи да се заглави целиот конвој.

Клучната улога, како што дознаваме во меѓувреме, ја имала малата специјална единица од триесетина оператори со беспилотни летала од украинската единица за воздушно извидување Аеророзвидка, кои се движеле по фронтот на четворица и поставувале заседи. Беспилотните летала со кои управува Аероразвидка, исто така, помогнаа да се спречи руското истоварување во Хостомел.

Одбраната на Ирпин го спаси Киев

Нивните мали, специјално дизајнирани беспилотни летала фрлаа бомби од само 1,5 кг врз возилата на чело на колоната, а потоа и врз цистерните со гориво. Во сето тоа им помагаше дигитален сензорски систем кој го надгледуваше движењето на руските сили, што го користи сателитскиот систем за интернет конекција „Старлинк“ на Илон Маск.

Секако, украинските сили ги користеа и веќе опеаните турски беспилотни летала „Бајрактар“, како и рачните противтенковски ракетни системи Javelin, NLAW, Piorun и други кои ги добија од западните сојузници.

Меѓу другото, напредокот на Русија беше запрен со уривањето на клучните мостови, како оној во Ирпин. А токму одбраната на Ирпин, град со 30.000 жители, се покажа како пресвртница во пошироката битка за Киев, метропола со 2,8 милиони жители.

Нападот на Ирпин започна на 27 февруари, а жестоките урбани борби траеја следниот месец, но руската 35. армија никогаш не успеа целосно да го освои. Украинските бранители ги избркаа од градот на 28 март. Руските војници, како и во Буча и во другите градови и села, се одмаздуваа со масакрирање на невини цивили, оние кои немаа среќа да побегнат навреме.

Моќната руска 35. армија на крајот побегна во Белорусија

Ако Русите го заземеа Ирпин, ќе требаа да продолжат во два крака, долги триесет километри, за да го опкружат Киев. Но, одбраната на Ирпин им даде време на силите во Киев да се зацврстат околу главниот град. Ахонен наведува дека помалите конвои со гориво стигнале до руската 35. армија на 14 март, но веќе било доцна за понатамошно напредување.

Тие сепак се обидоа да го опкружат Киев, но тоа заврши катастрофално за нив. Украинците ги нападнале од заседа во близина на градот Макарив и им нанеле големи загуби на жива сила и оклопни возила. И додека бруталната битка за Ирпин траеше еден месец, Украинците ги одбија Русите од Макарив за само два дена, 20-22 март.

Моќната 35. армија на руските сили, или она што остана од неа, на крајот се повлече во Белорусија. И не мора да се биде воен експерт за да се заклучи дека нема да ја напуштат тешко освоената територија на северна Украина, со докази за масакрите што ги направиле, ако не биле принудени на тоа со жестока украинска контраофанзива.

Во Белорусија сега можат да ги лечат раните и да се обидат да ја заменат уништената опрема, пред евентуално да ја испратат на бојното поле во Донбас. Но, пред Киев доживеаја понижување и излегоа како тигар од хартија, заклучува Ахонен. (Н.В.)