ПЕКИНГ – Додека Соединетите Држави се обидуваат да извршат максимален притисок врз Русија поради стравувањата од инвазија на Украина, рускиот лидер Владимир Путин најде олеснување кај својот најблизок партнер, моќната на светската сцена, Кина.

Кина изрази поддршка за поплаките на Путин против Соединетите Држави и НАТО, се приклучи на Русија во обидот да ја блокира акцијата против Украина во Советот за безбедност на Обединетите нации и ги отфрли предупредувањата на САД дека инвазијата ќе создаде „ризици за глобалната безбедност и економијата“.

В петок Путин ќе се сретне со кинескиот лидер Ши Џинпинг во Пекинг пред церемонијата на отворање на Зимските олимписки игри кои претседателот Бајден и другите лидери експресно ветија дека ќе ги бојкотираат.

Иако деталите за каков било потенцијален договор меѓу двете земји не беа откриени, самата средба – прва средба лице в лице на Ши со светски лидер по речиси две години – се очекува да биде уште една јавна загриженост за геополитичкото пријателство меѓу двете сили.

Кинеското ветување за економска и политичка поддршка за Путин може да ја поткопа стратегијата на Бајден да го притисне рускиот лидер поради неговото воено засилување на границите на Украина. Тоа, исто така, може да означи тектонска промена во ривалството меѓу САД и Кина што може да се бранува од Европа до Пацификот.

„Ако има војна против Украина и ако Кинезите и Русите отворено се усогласат, светот во кој се наоѓаме одеднаш изгледа многу, многу поинаку“, вели Иван Медеирос, професор на Универзитетот Џорџтаун, кој служеше во Советот за национална безбедност за време на руската анексија на Крим во 2014 година.

„Кина ќе биде на источниот фронт на она што изгледа како долгорочна глобална конкуренција“, додаде тој.

Кинеските лидери внимателно ја следат руско-американската конфронтација околу Украина, при што извештаите во кинеските државни медиуми ги истакнуваат поделбите меѓу сојузниците во НАТО и ги критикуваат Соединетите Држави, понекогаш со радост.

Лидерите ја гледаа конфронтацијата како тест на американското влијание и решителност што може да го одвлече вниманието на Бајден од фокусот на неговата администрација на Кина како истакнат стратешки ривал на 21. век. Ова ја вклучува растечката поддршка на САД за Тајван, островската демократија за која Кина тврди дека е дел од нејзината територија.

„Конкретно, Кина има корист на два фронта“, рече Александар Габуев, експерт за односите на Русија со Кина во Московскиот Карнеги центар. „Прво, голема безбедносна криза во Европа ќе цица многу кислород што му треба на тимот на Бајден за да се справи со Кина. Второ, Русија ќе се приближи уште поблиску до Кина – според условите на Пекинг“.

Во Вашингтон, претставници на администрацијата рекоа дека стравуваат дека на самитот во Пекинг, Ши ќе му понуди на Путин гаранции за кинеска поддршка доколку Соединетите Држави воведат тешки економски санкции кон Русија.

Кога САД воведоа слични санкции во 2014 година по руската анексија на Крим, Путин, исто така, се сврте кон Кина како алтернативен извор на инвестиции и трговија, минимизирајќи го влијанието, барем донекаде. Таа година, Кина потпиша договор за гас со Русија во вредност од 400 милијарди долари, иако кинеските власти преговараа за поволни цени за нивните компании бидејќи Путин беше во ќор-сокак.

Марија Снеговаја, визитинг научник на Универзитетот Џорџ Вашингтон, која е коавтор на трудот на Атлантскиот совет за американските санкции против Русија, рече дека настаните во 2014 година ја доближиле Русија до Кина.

Таа предвиде дека Кина повторно ќе помогне во ублажувањето на влијанието на санкциите, истакнувајќи дека земјата сега е голем купувач на руско оружје, риба и граѓа и дека во 2020 година таа беше најголемиот увозник на руска сурова нафта и природен гас.

„Тоа и дава на Русија поголема флексибилност во случај Западот да санкционира дел од рускиот извоз“, рече таа.

Додека Кина во минатото често одржуваше тешки преговори со Русија, економските врски меѓу двете земји се влошија откако Русија првпат ја нападна Украина.

Кина минатиот месец објави дека трговската размена со Русија достигнала речиси 147 милијарди долари, во однос на 68 милијарди долари во 2015 година, една година откако го анектираше Крим и ги поддржа сепаратистите во источна Украина. Рускиот амбасадор во Кина Андреј Денисов изјави дека двете земји наскоро би можеле да постигнат договор за втор гасовод како оној наречен „Силата на Сибир“, кој започна да работи во 2019 година.

Надвор од каква било економска предност, двете земји најдоа заедничка причина во обидот да ја ослабат американската моќ и влијание. Кина ѝ се придружи на Русија во обвинувањето на Соединетите Држави за поттикнување јавни протести кои го зафатија Казахстан. Сергеј Наришкин, директор на руската служба за надворешно разузнавање и колега на Путин кога и двајцата служеа во советската КГБ, минатиот месец изјави дека САД планираат „да интервенираат на агресивен и злонамерен начин“ на Олимписките игри во Пекинг.

Ши се сретна со Путин 37 пати како лидери на нивната земја, повеќе од кој било друг шеф на држава. На нивниот последен состанок, виртуелен самит во декември, Ши го нарече „стар пријател“ и двајцата ветија дека ќе изградат меѓународен политички и финансиски систем во кој не доминираат САД и доларот.

Кинеските власти го гледаат настојувањето на Русија да го возврати НАТО како паралела со нивните сопствени напори да ги спречат Соединетите Држави да создаваат сојузи и партнерства во Азија за да се спротивстават на Кина.

Иако има многу разлики во геополитичките ситуации на Украина и Тајван, употребата на историските митови и чистата воена моќ од страна на Путин за да го оправда преземањето на Украина одекнува меѓу јастребите во Пекинг. Ши, исто така, ги засили своите предупредувања дека Тајван никогаш не смее да бара независност од обединета Кина под владеење на Комунистичката партија.

„Постои тесна врска помеѓу двете точки“, рече Артјом Лукин, професор по меѓународни студии на Далечниот источен федерален универзитет во Русија.

Една забележлива разлика е во тоа што, иако Соединетите Држави категорично изјавија дека нема да испратат војници да ја бранат Украина, тие одржуваат „стратешка нејасност“ во врска со Тајван со децении и не кажаа дали ќе дојдат во вооружена одбрана на островот. Оваа двосмисленост помогна да послужи како пречка против кинеската инвазија.

Доколку САД ја насочат Русија со нови санкции, Кина би можела да преземе одмерени чекори за да му помогне на својот сосед. Како што направија во 2014 година, кинеските банки и компании треба да пресметаат дали би можеле да бидат казнети за водење бизнис со целни руски ентитети. Ваквите казни би ја загрозиле нивната трговија во САД и на други места.

Кина, исто така, никогаш не ја призна руската анексија на Крим, и иако двете земји спроведуваат заеднички воени операции, мала е веројатноста Кина експлицитно да поддржи воена интервенција.

Само пред неколку недели Кина ја прослави 30-годишнината од независна Украина по распадот на Советскиот Сојуз. Двете нации имаат силни трговски врски, вклучително и во одбранбената индустрија. Иако кинеските власти јасно ставија до знаење дека Соединетите Држави мора да ги решат „разумните безбедносни грижи“ на Русија во Европа, тие исто така ја истакнаа потребата за мирно решавање на украинскиот конфликт. (Њујорк тајмс)