Стисната тупаница: Генерации Срби израснаа на протести на улица

Во 2000 година, 17-годишната активистка Марта Манојловиќ беше тешко претепана од полицијата пред градското собрание на Белград. Дваесет и три години подоцна, таа виде дека историјата се повторува додека безбедносните сили повторно употребија палки против демонстрантите.

Манојловиќ беше член на „Отпор“ – движење предводено од студенти, инструментално за соборување на моќниот човек Слободан Милошевиќ, кој беше на чело на Србија за време на нејзините војни во 1990-те. Таа мирно носеше знаме со стисната тупаница, симболот на отпорот против авторитарниот режим на Милошевиќ, кога полицијата ја приведе.

„Еден од полицајците ме удри со палка по моето рамо, паднав и мислам дека седуммина од нив ме претепаа“, изјави Манојловиќ за АФП.

Ја изгубила свеста и се здобила со 12 конци на главата, набиени ребра и хематоми по целото тело. На Манојловиќ и требаа 10 дена да се опорави, но до ден денес не го испуштила знамето.

По парламентарните и локалните избори на 17 декември, таа повторно излезе на улиците за да протестира против, како што верува, лажните анкети организирани од претседателот Александар Вучиќ, поранешен сојузник на Милошевиќ.

Десничарската Српска напредна партија на Вучиќ освои приближно 46 отсто од гласовите на парламентарните избори, додека водечката опозициска коалиција обезбеди 23,5 отсто, според официјалните резултати.

Вучиќ, поранешен националист кој стана популист, беше критикуван за неговата наводна автократска контрола врз Србија.

Во неделата вечерта, Манојловиќ беше меѓу илјадниците демонстранти пред градското собрание на Белград кои бараа поништување на гласањето.

Некои се обиделе да упаднат во зградата и ги скршиле прозорците со јарболи од знамиња и камења, додека полицијата одговорила со бибер спреј и ја растера толпата со палки.

„Историјата се повторува на најлош можен начин“, изјави Манојловиќ за АФП.

„Моето искуство ми кажа дека конфликтот е неизбежен… па, заминав непосредно пред да почнат судирите“.

Потоа видела слики од полицијата како тепа млади луѓе.

„Се чувствував ужасно. Оваа земја продолжува да ги проголтува најдобрите луѓе што ги има, оние што најмногу ја сакаат“, рече Манојловиќ.

„Ние повторно, за жал, живееме во автократија.

Меѓународните набљудувачи — вклучително и претставници од Организацијата за безбедност и соработка во Европа (ОБСЕ) — пријавија „нерегуларности“ на изборите, вклучително и „купување гласови“ и „полнење на гласачки кутии“.

Загриженост изразија и неколку западни земји.

Вучиќ ги осуди протестите, велејќи дека има докази дека насилството било однапред планирано и сугерира дека странски актери се обидуваат да предизвикаат немири.

Генерацијата на Манојловиќ порасна излегувајќи на улица за да бара демократија.

Нејзините родители протестираа против автократскиот режим на Милошевиќ кога таа беше само дете. „Отпор“   брзо стана многу популарен кај српските младинци и ги мобилизираше за последната пресметка што го собори Милошевиќ.

Тековните протести ги водат и студенти и средношколци обединети под движењето „Борба“, кое исто така користи стилизирана стегната тупаница како свој симбол.

Движењето беше формирано по изборите од неформалната група „Студенти против насилството“, која го повтори името на главниот опозициски табор во земјата, „Србија против насилството“.

Движењето нагласува дека не е поврзано со политички партии.Некои од членовите на Борба се горди што носат протестни сувенири на нивните родители, како што се иглички, знамиња и транспаренти на Отпор.

„Родена сум во 2002 година и жалам што тогаш не се случи демократска транзиција“, рече Емилија Миленковиќ, студент по политика.

Во текот на 1990-тите, Србија на Милошевиќ стана независна држава.

Вучиќ сепак ужива надворешна политичка поддршка и неколку лидери на ЕУ лично му честитаа за победата на изборите и покрај наводите за измама.

Политичкиот аналитичар Александар Попов рече дека протестите против Вучиќ не можат да успеат без поддршка од демократските земји.

„Тие се уште толерираат стабилократија… и тука може да се види лицемерието на Западот, особено кога зборуваат за човекови права и владеење на правото“, рече Попов за АФП.

„Тие не се грижат за… исклучително високата корупција, пропаднати институции, потиснати човекови права и украдени избори“. (Yahoo News UK/AFP)