Солидарноста е најсилна од кога и да е: Интервју со Артур Жмијевски и Павел Алтхамер, уметници од Полска

По што е специфична Полската школа на колаж?

Алтхамер:  Тоа доаѓа од ирониската дистанца од работата што ја правиме, која треба да има име, но исто така и како почит кон полските традиции на авангардата, како слобода да се нарекуваат како што сакаат. Тоа исто така е пријателско име на една традиција која што сега ја создаваме. Се надевам дека во иднина таа ќе стане популарна во градинките, како метод за разрешување на конфликти и создавање релации меѓу млади луѓе, и за ти да ги учат возрасните, а тоа е можно.

Дали вашиот креативен потпис е ист или различен? Како би го опишале?

Жмијевски: Креативен потпис? Да, дефинитивно имаме различни креативни потписи. Од моја перспектива, јас сум повеќе фокусиран на бојата, а Павел е многу повеќе фокусиран на обликот и цртежот, и конструкцијата на сликата, но одвреме-навреме ги менуваме местата, и учиме еден од друг.

Тоа што сум подучуван од Павел значи дека се стекнувам со нови вештини и дека можам да ги проширам својот креативен потпис. И обратно.

Две недели создавате дела во МСУ. Дали ја доживеавте, на еден начин, македонската култура и гостопримливост?

Алтхамер:  Да, и чувствувам дека можам да го наречам ова место храм на уметноста и пријателството. Енергијата меѓу нас и луѓето кои работат тука, ги препознавам како пријателски настроени, и како пријателски гест и ми овозможува лесно да се поврзам со културата, која може да се нарече македонска, но јас би ја нарекол човечка и интернационална. Но, можеби би можеле да ја наречеме и од перспектива на космичкиот поредок, што значи да биде отворена за нови искуства и прифаќање на сегашниот миг со насмевка.

Што (не) очекувавте, а од што се изненадивте?

Жмијевски: Го познавам малку градот, бидејќи ова не ми е прва посета. Малку сум изненаден од времето. Се чувствувам како да се варам, и тоа е некако тешко за мене, многу е жешко. Изненаден сум од ситуацијата што направивме ваков неред овде, а никој не е бесен поради тоа, и на некој начин се работи за слободата на создавање.

Дали имате сознанија за македонската уметност?

Жмијевски: Знаеме многу за македонската уметност, поради тоа што градот е преплавен од уметнички дела, а исто така добивме од музејот некои публикации, како што е оваа жена скулптор (Борка Аврамова) и се едуцираме и дознаваме користејќи ги овие книги за колажите.

Алтхамер: Исто така, е уникатно и реалистично искуство да се работи во македонски музеј на уметноста којшто е изграден од полски архитекти, како една убава грчка традиција да се соработува. Тоа е една многу демократска практика којашто можеме да ја почувствуваме не само додека работиме со Артур, седнати еден наспроти друг на масата, туку исто така гледајќи дека тоа е една многу е природна работа, но и комплексна задача, да се направи вакво заедништво.

Со овој ваш гест ја продолжувате низата донации со современи дела кои ја збогатија вредната колекција на Музејот. Како полската уметност е позиционирана на светската уметничка мапа ?

Жмијевски: Во моментов ние сме на македонската уметничка мапа, како полски уметници. Не знам…

Алтхамер: Ако станува збор за уметничката мапа која ние ја создаваме тука, се чини дека позицијата е во процес, но ја гледам како пријателски прогрес, бидејќи нема конфликти, или пречки помеѓу нас, и многу се забавуваме користејќи ги тие таканаречени конфликти, но мислам дека не е прецизен збор за да се изрази тоа што се случува меѓу нас. Тоа е само различна перцепција за она што ние го правиме, сместено на една мапа на експресија, израз.

Жмијевски: Но, ние дефинитивно сме на мапата на Јужна Европа, поставени од вас. Дефинитивно е важна, направена како гест на солидарност, како донација, како гест на создавање на институција од нула, после катастрофата. Мислам дека исто како и во Музејот за уметност во Лоѓ, основан од уметниците преку донации, така и овде како иницијален гест да се основа музејот, полските уметници зеле учество во таа колективна креација. Не знам точно колку е вредно тоа што го имате како полско присуство во колекцијата.

МСУ, каде што творевте, е симбол на солидарно Скопје. Некогаш и сега, дали солидарноста е сѐ уште силна во светот и ги поврзува народите како порано?

Жмијевски: Се надеваме.

Алтхамер: Дури и посилна од порано. Најдобриот момент е сега, сегашноста во која што се наоѓаме. Сите тие гестови на недоразбирање, комплекси на лудост се совршен облик со којшто може да се игра, за радикално да се одговорат личните прашања – која е мојата позиција и што можам јас да направам во еден толку убава простор/вселена околу мене.

Транскрипт и превод на македонски: Владимир Јанчевски

Фото: МСУ