Секс за пониска кирија?! – Шокантен тренд во Велика Британија

Додека британскиот пазар за изнајмување се урива под притисок на рекордно високите цени и недостатокот на прифатливи станови, се појави феномен што ја разоткрива неговата најтемна страна, таканаречениот „секс за изнајмување“.

Станува збор за договор во кој газдата нуди бесплатен или поевтин сместување во замена за сексуални односи, а новото истражување на Крис Во, предавач по социологија и криминологија на Универзитетот Манчестер Метрополитен, покажува дека ваквите договори не се исклучок, туку симптом на длабока криза во домувањето и социјалната криза. Деталите од истражувањето, чии конечни резултати ќе бидат познати на крајот од годината, беа објавени на The Conversation, платформа која носи исклучиво содржина создадена од соработката на новинари и академски персонал, пишува Jutarnji list.

„Сексот за изнајмување не е прашање на избор, туку последица на очај. Во повеќето случаи, постои јасна нерамнотежа на моќта, економска, социјална и родова, што овозможува експлоатација на оние кои немаат друга опција“, предупредува Во во својата работа.

Иако на прв поглед изгледа како договор меѓу возрасни лица кои се согласуваат со условите, истражувањата од Велика Британија и САД покажуваат дека зад овие договори честопати стои принуда прикриена како согласност.

Намалена кирија за соодветна жена
Според бројките од кампањата „Generation rent“ во 2022 година, на повеќе од 200.000 жени во Велика Британија можело да им се понуди сместување под „алтернативни услови“.

Ваквите понуди најчесто се појавуваат на платформи како Craigslist и Facebook Marketplace, формулирани со еуфемизми како „намалена кирија за соодветна жена“ или „можен договор за посебни услови за домување“.

Според содржината објавена на The Conversation, младите жени, студентките и работниците на несигурни работни места се најчестите цели. Но, ова истражување покажува дека тие не се единствените и дека жртвите се сè почесто економски ранливи мажи.

Преку интервјуа со жртвите, Крис ги документира искуствата на доставувачите, нископлатените повремени работници и мигрантите без пристап до социјална помош.

„Тие често немаат пристап до безбедно домување, а стигмата и очекувањето за машка независност ги спречуваат да побараат помош“, вели Во. Многу од неговите испитаници опишаа чувства на понижување, срам и губење на достоинството, како и страв од полицијата.

Иако сексот за изнајмување е технички нелегален според Законот за сексуални прекршоци на Велика Британија од 2003 година, практиката покажува дека правдата ретко ги достигнува жртвите. До денес, таму се евидентирани само две успешни пресуди, во 2022 и 2024 година, против сопственици на недвижности кои понудиле домување во замена за секс.

Многу жртви, сепак, погрешно веруваат дека самите го прекршиле законот, што го отежнува пријавувањето злоупотреба. Затоа, британското Министерство за внатрешни работи започна јавна консултација за овој феномен во 2023 година, но Во предупредува дека проблемот сè уште се третира како „индивидуален кривичен случај“, без да се разберат структурните причини што го овозможуваат тоа.

За десет години, киријата се дуплирала
Податоците покажуваат дека просечната кирија во Велика Британија е 1.339 фунти месечно (околу 1.566 евра), што е двојно повеќе од она што беше пред една деценија. Работниците со пониски приходи честопати трошат повеќе од половина од своите плати само за кирија, додека платите стагнираат, а социјалните бенефиции не се во чекор со реалните трошоци за живот.

„Сопствениците на недвижности во Велика Британија имаат значително поголема моќ од закупците. Тоа е совршено место за размножување на предаторско однесување, без разлика дали станува збор за сексуална експлоатација или изнајмување простор во нехумани услови“, објаснува Во.

Оваа нерамнотежа на моќ, според авторот на студијата, не е случајна, туку резултат на долгорочни политички одлуки што доведоа до колапс на социјалните станови, дерегулација на приватниот пазар за изнајмување, ширење на несигурни форми на работа и рестриктивни имиграциски политики.

Иако правната заштита е важна, Во предупредува дека самото гонење не ја решава причината за проблемот.

„Сексот под кирија не е отстапување, туку директна последица од социјалните нееднаквости“, вели овој професор, кој го гледа решението во зголемување на достапноста и безбедноста на јавните станови, отстранување на ограничувањата за социјалните права за мигрантите и воспоставување родово инклузивни услуги за поддршка и за жените и за мажите.

„Ова не е маргинален феномен. Сексот под кирија е симптом на подлабок колапс на системот за домување и социјалната политика и бара одговор еднаков на обемот на штетата што ја создава“, заклучува Во.