Рекорден број Кинези бегаат во САД за слобода и подобар живот
Доаѓаат со ранци со неколку резервни облеки за пресоблекувања и со какви било пари и телефони што не им ги украле криминалците или картелите по патот, пристигнувајќи на границата САД-Мексико исцрпени од стресот на патувањето кон север. Како и стотиците илјади луѓе околу нив кои исто така пешачеле со недели за да стигнат до САД, тие се водени од очајната потреба да избегаат и да создадат нов живот, и покрај неизвесноста за тоа што е од другата страна. Но, овие мигранти бегаат од втората по големина економија во светот и од суперсила во подем.
Неодамна десетици кинески државјани чекаа во различни импровизирани кампови расфрлани надвор од Сан Диего, Калифорнија, северно од границата со Мексико. Облечени во дуксери и јакни, тие се собираа околу огновите додека го броеа времето пред агентите на американската гранична контрола да ги одведат на обработка – и на она што тие се надеваа дека ќе биде почеток на нивните животи во Америка.
Овие пристигнувања се дел од неверојатен нов тренд. Во првите 11 месеци од 2023 година, повеќе од 31.000 кинески граѓани биле приведени од страна на полициските сили бидејќи илегално преминале во САД од Мексико, покажуваат владините податоци – во споредба со просекот од околу 1.500 годишно во претходната деценија.Нивниот број сè уште е помал од оние од регионалните соседи како Мексико, Венецуела и Гватемала, и тие не се единствените што доаѓаат од другите делови на светот. Но, приливот на луѓе од Кина на тој премин ја нагласува итноста што многумина сега ја чувствуваат да ја напуштат својата родна земја, додека лидерот Кси Џинпинг тврди дека во земјата се случува „национално подмладување“. Многумина што си заминаа укажуваат на борба да преживеат.
Трите години карантин и ограничувања заради „Ковид-19“ ги оставија луѓето ширум Кина без работа – и разочарани од сè поцврстата контрола на владејачката Комунистичка партија врз сите аспекти на животот под Кси. Сега, надежта дека бизнисот целосно ќе закрепне откако ќе завршат ограничувањата пред една година исчезна, а некогаш завидливиот економски раст на Кина се тетерави. Други сакаат да им стават крај на ограничувањата на личниот живот во Кина, каде што Кси ја надгледуваше големата акција против слободата на говорот, граѓанското општество и религијата во земјата со 1,4 милијарди жители.
„Ние сме христијани“, велуи уредно облечен средовечен маж кога го прашаа што го довело до таму – во логор илјадници милји од дома.
Патешествие од илјадници милји и многу рисици
Овие кинески државјани им се придружуваат на мигрантите од целиот свет чиј број ја преплави југозападната граница на САД. Повеќето бараат азил – патека што може да се стесни во наредните недели бидејќи се очекува Конгресот да го запре тој проток во услови на жестока дебата за имиграцијата.Засега, луѓето од Кина се на пат да бидат најбрзорастечката група на тие премини, според анализата на CNN на најновите податоци. И како што расте бројот на нивните бегства, така расте и мрежата на бизниси и профили на социјалните мрежи кои се грижат за кинеските мигранти, кои често мора да одат по заобиколен пат низ континентите, пред да го започнат напорното, копнено патување на север.
За многумина, таа копнена рута започнува во Кито, Еквадор – град со околу 2,5 милиони жители во подножјето на Андите, кој стана порта за оние што бегаат од Кина.Во 2022 година, Еквадор документирал влез на околу 13.000 кинески државјани. Во првите 11 месеци од 2023 година, тој број се искачи на повеќе од 45.000. Земјата не бара визи за сопствениците на кинески пасоши.
На една автобуска станица, агент за билети држи натпис „Колумбиска граница“ испечатен на кинески, подготвен за потенцијалните клиенти. Во локална болница која нуди вакцини препорачани за преминување низ џунглата- медицинската сестра што зборува шпански чува кинески превод на упатството на своето биро. Во областа има се поголем број на бизниси поврзани со овој тренд, изјави за Си-Ен-Ен минатиот месец туристичкиот агент Лонг Куанвеи, кој емигрирал во Кито од Кина пред пет години.
Таму, стоковните куќи продаваат опрема и стоки потребни за патување на север, додека установи управувани од Кинези нудат сместување, храна и место за поврзување со другите кои се упатени кон север и одлучуваат за натамошните рути, вели Лонг.
Меѓу оние што минуваа беше Ченг Шикинг, кој пристигна на почетокот на декември откако прво патуваше со авион низ Тајланд, Мароко и Шпанија.Виткиот 28-годишник со сериозен израз, веќе се соочи со неуспеси.При неговиот прв обид да помине низ Колумбија, Џенг и партнерот за патување биле ограбени со пиштол. Откако ги изгубил телефонот и парите, тој се вратил во Кито за да се прегрупира. Сепак, тој остана решен дека единствениот пат е напред кон САД.
„За обичните луѓе, преживувањето во Кина е навистина тешко. Навистина е тешко да се живее. Не ни помислувајте да заработите пари затоа што сте експлоатирани од тие луѓе (повисоката класа)“, рече Ченг од хостелот додека се подготвуваше да тргне за Колумбија по втор пат со позајмени готовина.
Ченг, кој дипломирал во средно училиште од руралната провинција Јунан и чии родители се работници мигранти во Кина, раскажува како животот станува се потежок за луѓето како него, и покрај деценискиот брз економски раст кој извлекува голем дел од населението од сиромаштија.
„Посакувам никогаш да не сум се родила… живеењето е толку исцрпувачко, вели тој.
Тој започнал фабричка работа мешајќи лепак за чевли во доцните тинејџерски години, а подоцна се префрлил на други работни места, вклучително и на производствена линија за производство на делови за паметни телефони за Apple. За време на пандемијата, тој бил затворен во друга фабрика што правела интернет рутери, не можејќи да замине. По завршувањето на карантинот, Ченг се префрлил на друга работа, каде што неговите плати никогаш не биле исплатени, дури и откако поднел официјална жалба.
„Нема излез… освен ако твоите родители не се функционери или бизнисмени. Но, ако сте од пониската класа, дури и ако се ожените и имате деца, сепак ќе го следите стариот пат… болно е само да размислувате за тоа“, рече тој.Претходно оваа година, како и илјадници други Кинези, Ченг одлучи да се обиде по „пешачката рута“ до Америка.Фразата стана еуфемизам за опасното патување.
Кинеската економија имаше мизерна година, а 2024 година може да биде уште полоша. Откако невработеноста кај урбаните млади достигна рекордни нивоа минатата година, владата целосно престана да објавува податоци за метриката. Комунистичката партија вети дека ќе стори повеќе за да ја зајакне економијата – и да ги поништи лошите вести за тоа.
„Зачудувачки е тоа што толку многу тргнуваат на ова опасно патување до Јужна Америка и до САД кога политички земјата е многу стабилна“, рече Виктор Ши, директор на Центарот за Кина на Универзитетот во Сан Диего, укажувајќи на контрастот со периодите на емиграција од Кина во услови на политички превирања.
„Тоа сугерира дека значителен дел од населението е во тешка економска состојба“.
Стотици илјади Кинези избегаа од копното за Хонг Конг во средината на 20 век поради граѓанска војна и, подоцна, поради политички превирања и глад под политиката на основачот на комунистичка Кина, Мао Це Тунг. Кинеската емиграција во САД се зголеми по отворањето на кинеската економија во раните 1980-ти, нешто повеќе од една деценија откако беа отфрлени рестриктивните американски политики за имиграција. Потоа, бројот на луѓе од Кина кои добиваат постојан престој – пат кој често се поврзува со семејните врски, вработувањето и политичкиот азил – почна значително да се зголемува, покажуваат американските податоци.
Како што кинеската економија напредуваше во раните 2000-ти, динамиката се промени: имаше повеќе можности за работници таму, додека побогатите Кинези имаа поголеми ресурси за имигрирање или студирање во САД. Но, земјата, исто така, забележа засилена репресии врз граѓанското општество – и врз каква било форма на несогласување – во текот на изминатата деценија под Кси, нејзиниот најавторитарен лидер во последните децении. Во тој период, Кина, исто така, ја зголеми својата контрола врз религијата и беше обвинета од највисокото тело за човекови права на Обединетите нации за сериозни злоупотреби кои би можеле да претставуваат злосторства против човештвото поради начинот на кој се однесува кон муслиманските малцинства, обвинение кое Пекинг го негира.
Податоците на ОН покажуваат дека бројот на луѓе од Кина кои бараат политички азил во САД и на други места низ светот драстично се зголемил за време на владеењето на Кси – искачувајќи се од речиси 25.000 во 2013 година на повеќе од 120.000 на глобално ниво во првите шест месеци од 2023 година.Оние кои поминуваат на јужната граница на САД, кои вклучуваат не само самохрани возрасни, туку и семејства, исто така обично бараат азил, категорија за имиграција за луѓе кои бегаат од прогон. Претходно, барателите на азил од Кина можеа да аплицираат откако ќе влезат во САД со туристичка виза или преку друга рута што можеби не вклучува задржување на граница, велат експертите за имиграција. Сега, јужната граница стана позната рута за луѓе од целиот свет откако заврши пандемијата.Оние кои влегле нелегално на таа рута обично мора да поминат првичен преглед за да останат во САД и да поднесат барање за азил, иако различни мигранти може да се соочат со различни околности во услови на преоптоварен систем.
Пекинг ги осуди граничните преминувања, а неговото Министерство за надворешни работи во изјава за Си-Ен-Ен изјави дека „се спротивставува на каква било форма на илегални имиграциска активности и е подготвено активно да се вклучи во меѓународна соработка за ова прашање“.
Патување со висока цена
За луѓе како Ченг, дури и почетокот на патувањето има висока цена. Оние кои се потпираат на себе во собирањето информации и пробивањето на својот пат низ Јужна и Централна Америка, ќе потрошат најмалку 5.000 долари – повеќе од една третина од просечната годишна плата на кинески работник во фабрика. Тоа вклучува летови надвор од Азија, обично преку земји пријателски за кинески пасоши, како Турција или Еквадор, а потоа готовина за ноќевања, автобуси, такси, возење со брод и, обично, водич за преминување низ познатата густа џунгла во Колумбија и преминувањето од Колумбија во Панама – меѓу кои нема патишта.Сепак, оние со повеќе средства можат да најдат начини да избегнат некои од опасностите. Си -Ен -Ен откри информации за соисок на опции за патувања и пакети на продажба на оние од Кина кои сакаат да го направат патувањето.
Така, за 9.000 до 12.000 долари патниците можат да им платат на шверцерите да организираат превоз за делови од патувањето на север, како и брод и водич за избраниот премин низ дождовните шуми. За оние кои можат да потрошат повеќе, најмалку 20.000 долари, рутата станува полесна: на пример, помош со виза за повеќекратно влегување во Јапонија, што овозможува безвизен влез во Мексико и транспорт до границата.Оние од Кина кои патуваат по копно обично одат по она што стана добро истрошена рута од Кито до Тулкан, мал град сместен на границата со Колумбија.Таму, жителите рекле за Си -Ен -Ен дека гледаат стотици – ако не и илјадници – кинески мигранти кои минуваат од Еквадор во Колумбија секоја недела.Еден магационер, чија продавница за закуски се наоѓа на патот до границата, наплаќа такса за да им помогне на Кинезите кои минуваат низ неа да постават апликација за добивање транзитни визи, дозволувајќи им да останат легално во Колумбија 10 дена.Но, предупредува дека преминот е опасен: кинеските мигранти сега се главна цел на картелите и криминалците, вели тој – нешто што Ченг го научил на потешкиот начин.
Тој минал низ Тулкан по втор пат во средината на декември и оттаму продолжил североисточно до крајбрежниот град Некокли, каде што чамците чекаат да ги пренесат мигрантите преку Заливот Ураба до работ џунглата Дариен, кој потоа мора да го поминат пеш. Сликите споделени со Си-Ен-Ен од Ченг и други од Кина ги покажуваат опасностите од таа џунгла долга неколку километри. Таму, групите обично патуваат низ густа прашума и по карпести речни брегови, понекогаш качувајќи се по стрмни, лизгави височини, или држејќи се со јажиња за да преминат вода што брзо се движи или длабока река. Тие , облечени во портокалови елеци за спасување и седнати во дрвени чамци, ја следат кривулестата река до следната дестинација – привремени мигрантски кампови во Панама, каде што се регистрираат, имаат бесплатен оброк и одмор.
Во Панама, властите овозможуваат превоз на луѓето од овие јужни гранични кампови во нивните северни – сето тоа во темнината на ноќта, изјави панамски функционер за Си-Ен-Ен. Потоа мигрантите продолжуваат преку Костарика, Никарагва, Хондурас, Гватемала и Мексико – ако не бидат спречени од полиција или крадци.За некои, најтежок е последниот дел во Америка.
Мајката Чен (38) поминала најмалку две ноќи на улиците на мексиканските градови со своите две деца, 15 и 11 години, додека се обидувала да стигне до границата.Таа сакала да му се придружи на нејзиниот сопруг, кој отпатувал во САД пред една година, по она што таа го опишува како притвор и злоупотреба од властите во Кина, бидејќи тој бил гласен за политиката и одел во црква. Таа не сакаше да го користи своето полно име од безбедносни причини. Ченг се соочи со слични борби.
„Во дождовните шуми, се додека имав волја, можев да поминам. Но, Мексико, тоа е друга приказна“, изјави тој за Си-Ен-Ен кон крајот на декември додека престојуваше во Тапачула, обидувајќи се да го испланира – и да добие средства за – неговиот следен чекор напред.
„Тука постои ризик да бидете депортирани, а да не зборуваме за банди и разбојници. Не можеме да си дозволиме да ги преземеме тие ризици… уште еден грабеж и ќе бидам уништен“, рече тој. Но, тој додаде: „Ќе морам да најдам начин. Дојдов до тука. Сега нема враќање назад“.
Американски сон?
Неколку дена подоцна, откако собра уште илјадници долари за да му плати на шверцерот да му организира лет, Ченг стигна до Тихуана јужно од границата со Калифорнија. По краткото задржување таму, тој се протна низ празнина на граничниот ѕид и конечно стигна до Америка.Таму, како и другите што го поминуваат тој премин, тој чекаше во најјужниот крај на земјата во неформален камп. Додека се обидуваше да се стопли, постојано размислуваше за тоа што е следно: „Треба да најдам работа и да преживеам“, изјави тој за Си-Ен-Ен преку текстуална порака пред да биде однесен во владиниот автобус на обработка во притворен центар. За Ченг и илјадници други кои го поминуваат истиот премин, тука започнува нов вид на неизвесност.
Оние на кои им е дозволено да останат и да поднесат барање за азил откако ќе бидат обработени од службениците за имиграција може да чекаат со години за да го изнесат својот случај пред судија во преоптоварениот систем.Во меѓувреме, тие можат да аплицираат за да работат легално и да се преселат во земјата, понекогаш додека носат GPS-тракер со наредба од владата. На Ванг Кун (34), чие патување да ја премине границата во јуни 2022 година беше документирано од CNN, тој период на чекање му даде време да го започне својот долго посакуван живот во Америка.
Минатата есен, по неколку месеци учење англиски зборови за различни делови од приколки за трактор и нивните функции, Ванг помина тест за лиценцирање. Тоа му овозможи да ја исполни целта што ја имаше во својата татковина – да стане возач на камион во Америка. Сега, Ванг заработува пристојно за живот возејќи долги дестинации меѓу Калифорнија и Флорида. Тој, исто така, очекува бебе со својата партнерка Ајрис, која ја запозна во Лос Анџелес откако таа сама го направи своето патување од Кина преку граница само неколку месеци откако тој го направи тоа.
„Верувам дека Ајрис и јас сме вредни за Америка. Бидејќи постојано работиме напорно, плаќаме даноци, мислам дека нашето доаѓање не ја оптоварува американската влада“, рече тој. Ванг одби да ги сподели деталите за неговото барање за азил со CNN, бидејќи случајот е во тек.
Но, добивањето позитивно решение за ваквите случаи од американската влада е далеку од сигурно, без оглед на нивното потекло. Кинеските државјани долго време се една од најголемите групи на успешни баратели на азил во САД, при што речиси 13% од луѓето на кои им беше одобрен азил во 2022 година доаѓаат од Кина, според податоците на Одделот за домашна безбедност. Тоа е еднакво на нешто повеќе од 4.500 луѓе одобрени таа година.Бидејќи времето на чекање може да трае со години, податоците не го одразуваат протокот на луѓе кои бараа азил во 2022 година.
Оние кои го избираат тој тежок пат преку јужната граница потекнуваат од различни сфери на животот, но гледаат дека нивните „животни и различни интереси се нарушени“ во Кина, според Ма Џу, водач на кинеско-муслиманската заедница кој доби азил во САД. во 2019 година.
Тој знае бидејќи води засолниште во Њујорк за новодојдените од Кина, главно оние кои велат дека бегаат од политичко или верско угнетување. На многумина им треба повеќе од една година за работна дозвола во САД, вели тој, оставајќи ги заглавени на работни места под масата без законска заштита додека чекаат одговор дали можат да останат. Но, во тоа чекање има надеж.
„Без разлика дали се тука од економски причини или други работи, тоа е за достоинство – нешто што никогаш не го имале во нивната матична земја“, рече Ма. (CNN)