Путин, Трамп и играта на кокошки
Ако избувне нуклеарна војна, нема да имаме време да анализираме зошто дозволивме да се случи. Сега е моментот да се проценат ризиците. Нуклеарен конфликт би можел да се разгори од нешто мало, брзо да излезе од контрола. Неодамнешните нарушувања на воздушниот простор на НАТО од страна на Русија се токму таква искра.
Рускиот претседател Владимир Путин е несомнено задоволен од последиците од овие провокации: прво, беспилотни летала го нарушија полскиот воздушен простор на 9-10 септември, а неколку дена подоцна борбени авиони го нарушија естонскиот воздушен простор на 19 септември. Реакцијата на американскиот претседател Доналд Трамп? Практично ништо.
По инцидентот во Естонија, тој го одложи коментарот со часови, за да конечно изјави на 19 септември: „Може да биде голема неволја“. Тој вети брифинг и ажурирања, но сè уште не го исполни ветувањето.
По упадот со полски беспилотни летала, Трамп криптично објави на Truth Social: „Еве сме!“ Оваа фраза ги остави збунети европските безбедносни експерти, дипломати и аналитичари, отелотворувајќи ја препознатливата мешавина на Трамп од храброст, сарказам и стратешка двосмисленост – особини што ги збунуваат и сојузниците и противниците.
Полскиот министер за надворешни работи, Радослав Сикорски, забележа на X: Путин се смее на мировните напори на Трамп – „Еве сме!“ можеби значи „време е да се биде сериозен, но ни требаат акции, а не твитови.
Германскиот министер за надворешни работи, Јохан Вадефул, го нарече твитот на Трамп „криптичен и бескорисен; ни треба јасност, а не мемиња, во услови на реални ризици“.
Покрај тоа, Трамп го повтори наративот на Русија дека инцидентот со полското беспилотно летало бил „грешка“. Руското Министерство за надворешни работи тврдеше дека беспилотните летала отстапиле од курсот поради украинско електронско војување, немајќи дострел за намерно таргетирање на Полска. Белорусија го поддржа ова, обвинувајќи ја Украина за попречување.
Трамп го зајакна овој став, наведувајќи: „Мислам дека можеби било грешка. Се случуваат вакви работи – беспилотните летала тргнуваат од курсот, системите откажуваат. Го истражуваме тоа, но не е како да ја бомбардираат Варшава. Ќе разговараме со Полска, одлични сојузници, и ќе откриеме што е што. Не сакам никој да брза со заклучоци.“
Во врска со естонското кршење, руското Министерство за одбрана негираше каков било упад, опишувајќи го летот на авионите МиГ-31 како „закажана“ мисија од Карелија до Калининград над „неутралните води на Балтичкото Море“, во согласност со меѓународните правила. Овој став имплицитно ги оспорува границите на воздушниот простор на НАТО, особено тесниот коридор од 10 км помеѓу Естонија и Финска што се очекува Русија да го почитува.
Очигледната употреба на сопствените карти на воздушниот простор од страна на Русија, занемарувајќи го разграничувањето со НАТО, сигнализира понатамошни тензии што претстојат. Естонија и Русија имаат долгогодишни територијални спорови, особено околу балтичките острови и преклопувачките територијални води во Финскиот Залив. Ако НАТО и Русија не можат да се договорат за националниот наспроти меѓународниот воздушен простор, ризикот од погрешна пресметка расте опасно високо.
Путин не ги тестира реакциите на Западот. Тој го тестира Трамп. А, молчењето на Трамп му дава на Путин одврзани раце да ескалира. Путин веројатно нема желба за нуклеарна војна – премногу се плаши да умре – но е желен да игра игра на кокошки со високи влогови, обложувајќи се дека НАТО ќе се почувствува загрозен прв.
Ако НАТО се повлече, особено под двосмисленото водство на Трамп, Путин обезбедува историска победа. Повлекувањето на НАТО би можело да го означи крајот на алијансата каква што ја знаеме.Сепак, одговорот на НАТО на естонскиот инцидент останува нејасен. Алијансата треба недвосмислено да изјави дека ќе издаде предупредувања и, доколку е потребно, ќе собори руски воени авиони што го нарушуваат воздушниот простор на балтичките земји-членки на НАТО. Ако не го стори тоа, да се подготвуваме за следната провокација. (EUalive)