Празни амбасади, дезориентирани дипломати: „Генералите“ сега им даваат извештаи на „капларите“ во Стејт департментот

Претседателот Доналд Трамп вети дека ќе ја реформира американската дипломатија. Упатените велат дека тој наместо тоа ја растура, до тој степен што го поткопува сопственото глобално влијание.

Осум месеци од вториот мандат на Трамп, повеќе од половина од амбасадорските места на САД, невообичаено висок број, се празни. Повеќето врвни позиции во Стејт департментот се пополнети од вршители на должност, честопати од луѓе со малку релевантно искуство. Многу американски дипломати, особено оние во странство, во голема мера се исклучени од политичките разговори додека се борат да ги спроведат административните наредби за кои велат дека се збунувачки. Многумина исто така се плашат да проговорат бидејќи би можеле да бидат отпуштени или да изгубат унапредување според новите правила што ја мерат нивната „лојалност“. Тие веќе виделе илјадници нивни колеги истерани и многу канцеларии распуштени.

POLITICO разговараше со десетина службеници на Стејт департментот, поранешни дипломати и други американски службеници со увид во одделот, давајќи речиси целосна анонимност поради загриженост дека би можеле да бидат отпуштени затоа што јавно зборувале.

Вкупното влијание на промените останува нејасно. Но, многу дипломати рекоа дека се чувствуваат и немоќни и помирени со околностите. Постои чувство дека ако политички назначените лица на Трамп не сакаат совет од дипломати, тогаш во ред – тие назначени лица ќе мора да се справат со правните и логистичките последици од кој било план што ќе им наредат на дипломатите да го спроведат.

„Во првата администрација на Трамп, луѓето би рекле: Ова не е во ред – треба да ја известиме Белата куќа. Овој пат нема ништо од тоа“, рече еден од претставниците на Стејт департментот. „Зошто би го направил тоа? Оваа администрација не е заинтересирана.“

Интервјуираните претставници и дипломати рекоа дека администрацијата на Трамп ја преобликува надворешната служба во помала, послаба сила во меѓународните односи, чии дипломати се само имплементатори, а не креатори на политички идеи. Ова се случува и покрај изјавите на државниот секретар Марко Рубио за плановите да го направи неговиот оддел поцентрален за креирање на надворешна политика.

Томи Пигот, портпарол на министерството, ги бранеше промените што ги направи Рубио, велејќи дека секретарот „го реорганизирал целиот Стејт департмент за да се осигури дека оние на првата линија – регионалните бироа и амбасадите – се во позиција да влијаат врз политиките“. Сепак, тој додаде: „Она што нема да го толерираме е луѓето да ги користат своите позиции за активно да ги поткопаат целите на соодветно избраниот претседател“.

Министерството продолжува да функционира, иако со нови приоритети. Тие вклучуваат порестриктивен пристап кон имиграцијата; помал акцент на човековите права, на хуманитарната помош и на промовирањето на демократијата и поголемо внимание на фалењето на американските бизниси.

Дипломатите имаат мешани чувства за овие приоритети, иако многумина се загрижени дека администрацијата ги отуѓува сојузниците на САД со своите тактики. Исто така, постои сеприсутно чувство на страв на многу позиции. Голем дел од него се врти околу способноста на дипломатите да комуницираат и да го искажат несогласувањето – дури и за основните политички несогласувања.

„Лојалноста кон одлуките отсекогаш била фундаментален услов за американската надворешна служба, но ако искреното зборување внатрешно се потиснува, администрацијата слепо ќе се сопне во опасности што може да се избегнат“, рече Роналд Нојман, поранешен амбасадор на САД во Авганистан.

Во августовската нота до своите членови, Американското здружение за надворешна служба – синдикат на кој Трамп се обиде да им ги одземе правата за преговарање – отворено ги истакна ваквите загрижености. Во нотата, која претходно ја објави NBC News, се вели дека AFSA е запознаена со случаи „каде службениците на надворешната служба се ускратени од нивните задачи откако дале помалку од позитивна анализа или непожелни препораки до раководството“. Во нотата не се наведени детали за инцидентите.

„Работиме на неистражена територија“, напиша групата, повикувајќи членовите да добијат осигурување од професионална одговорност и „да бидат свесни дека меѓучовечките интеракции, особено со нови познаници, можат да се снимаат и споделуваат“.

Во една амбасада, високи функционери им наредија на обичните службеници да разговараат „сè што е барем чувствително лице в лице“, рече еден дипломат. Ова доаѓа во време на разговори од страна на персоналот дека Стејт департментот можеби инсталирал шпионски софтвер со притискање на тастатура за да ги следи електронските комуникации на вработените во амбасадата, рече дипломатот. Пигот, портпаролот на Стејт департментот, го нарече тврдењето за шпионски софтвер „апсолутно лажно“.

Одделот долго време имаше „канал за несогласување“ преку кој дипломатите можеа да испратат меморандум, обично класифициран, до државниот секретар, изразувајќи несогласувања со политичките одлуки. Не е јасно колку е активен тој канал сега, но неколку дипломати рекоа дека не би се чувствувале удобно да го користат, иако луѓето што го прават тоа се претпоставува дека се законски заштитени од одмазда.

Одлуката на Рубио да разгледа дали дипломатот покажува „верност“ кон целите на администрацијата како фактор во унапредувањата, исто така, поттикнува констернација. Многу дипломати нагласуваат дека нивната работа веќе бара од нив да ги спроведуваат политиките на администрацијата што е задолжена и дека ако не чувствуваат дека можат да го сторат тоа со добра совест, треба да поднесат оставка. Но, тие приватно го исмејуваат концептот на „верност“ како тест за лојалност што има за цел да ги исплаши на начини што ќе ги задушат креативните идеи и ќе доведат до лошо креирање политики.

Многу од интервјуираните луѓе нагласија дека ситуацијата на секој дипломат варира во зависност од нивната позиција, нивната локација и приоритетите на администрацијата. Оние во Израел веројатно добиваат повеќе насоки од оние на пацифичките острови. Многумина, исто така, признаа дека Стејт департментот долго време силно влијаел врз креирањето политики од други субјекти, како што се Советот за национална безбедност и Министерството за одбрана, во минатите администрации.

Но, има нови загрижености со оваа администрација. Дипломатите се плашат, на пример, од влијанието што надворешните играчи го имаат врз Рубио. Влијателната фигура на крајната десница, Лаура Лумер, се чини дека успешно го притиснала Рубио да го суспендира издавањето визи за Палестинците од Газа. Таа побара Рубио да отпушти некои дипломати кои се муслимани. Дипломатите исто така велат дека комуникацијата од седиштето на одделот до мисиите во странство е многу поограничена отколку што треба да биде, особено со оглед на огромните промени во политиката на САД за сè, од царини до промоција на демократијата.

„Има остар пад на транспарентноста“, рече втор функционер на Стејт департментот.

Ова значи дека американските дипломати често се изненадени од одлуките на администрацијата и им се вели да спроведуваат политики и покрај тоа што имаат прашања за деталите, логистиката и законитоста. Тоа може да ја парализира работата за приоритетите на администрацијата, велат тие, и да им отежни на дипломатите со сигурност да разговараат со своите странски колеги за импликациите од одлуката – клучен дел од нивната работа.

На пример, извршната наредба на Трамп од 7 август со која се утврдуваат нови правила за давање грантови остави збунети многу функционери на Стејт департментот, при што различни бироа нудат различни упатства за тоа како да се спроведе во нивните региони, рече втор функционер на САД, дипломатот.

„Луѓето трошат претерано многу време обидувајќи се да сфатат што значат работите“, рече дипломатот.

Пристапот на администрацијата не е сосема изненадувачки. Рубио, кој е и вршител на должноста советник за национална безбедност, значително го намали она што некогаш беше комплициран процес на креирање политики што ги земаше предвид ставовите на многу оддели. Сега, мала група луѓе – главно во Белата куќа – разговараат со претседателот и смислуваат политики врз основа на она што тој го сака, а потоа им наредуваат на остатокот од владата да ги спроведат. Идејата е да се намалат протекувањата до медиумите, да се стави крај на бирократското забавување и да се постигнат големи промени што нормално би наишле на пречки.

Трамп и неговите врвни помошници, исто така, долго време негуваа сомнеж кон Стејт департментот, верувајќи дека тоа е либерално упориште кое се спротивставува на агендата на претседателот. На почетокот на неговиот втор мандат, Трамп издаде извршна наредба со цел преобликување на надворешната служба на начини за кои рече дека подобро ќе ги одразат неговите приоритети „Америка на прво место“. За да ја спроведе таа наредба, Рубио и неколку негови заменици презедоа низа чекори, од редизајнирање на приемниот испит за надворешната служба до отпуштање на илјадници вработени, особено оние кои се занимаваат со теми како што се човековите права и промовирањето на демократијата. Бројни функции се скратени или намалени.Во исто време, многу врвни позиции во Стејт департментот, како што се потсекретари или помошници секретари, не се пополнети на трајна основа. Многу големи оддели ги водат „виши службеници на бирото“ на вршител на должноста.

Кога политички назначено лице не е достапно, некои ниско рангирани кариерни дипломати кои се сметаат за симпатизери на идеите на Трамп се привремено поставени во врвните редови на Стејт департментот, дури и ако немаат типични квалификации за функцијата, според многу од службениците. Ова е особено вознемирувачко за кариерните дипломати бидејќи надворешната служба е организирана како војската, а искачувањето низ редовите не е лесно. За некои на терен, како генералите сега да им поднесуваат извештаи на капларите.

Прашањата за квалификациите се особено распространети во Бирото за Блискиот Исток, еден од најпредизвикувачките оддели  поради тековните судири и политички тензии кои долго време привлекуваат преголемо внимание од САД. Повеќе луѓе се пожалија дека високиот службеник на бирото – политички назначената Мора Намдар – ги воздигнала вработените што ги смета за полојални над поискусните, повисоко рангирани дипломати.

„Вашингтон пост“ претходно објави за фрустрациите со Намдар, кој не одговори веднаш на барањето на ПОЛИТИКО за коментар. Пигот го бранеше Намдар и изборите направени за клучните улоги, велејќи дека одделот „унапредува персонал кој докажал дека има заслуги, експертиза и искуство најдобро да ја спроведе агендата на претседателот Трамп и да ги унапреди нашите национални интереси“.

Фрустрациите доаѓаат во услови на растечка загриженост за невообичаено големиот број слободни амбасадорски позиции. Според следењето на амбасадорите на Американското здружение за надворешни работи, 110 од 195 амбасадорски позиции во моментов се слободни.Делумно ова се должи на бавноста на Сенатот во потврдувањата, вклучително и поради задржувањата поставени од демократите. Но, администрацијата, исто така, не успеа да номинира кандидати за повеќе од 60 од позициите, според AFSA. 

Немањето амбасадор потврден од Сенатот може да ја поткопа способноста на Америка да ја комуницира својата надворешна политика во странство.Од една страна, дипломатскиот протокол во некои земји значи дека врвните лидери имаат помала веројатност да се сретнат со привремени пратеници. Вршителите на должноста амбасадори, кои често доаѓаат од редовите на надворешната служба, исто така имаат помал пристап во Вашингтон до претседателот или дури и до секретарот за да побараат насоки.

Во четвртокот вечерта, пратениците одобрија неколку номинирани амбасадори. Службеник на администрацијата на Трамп, запознаен со ситуацијата, рече дека колку побрзо амбасадорите можат да ги достигнат своите позиции, толку подобро лидерите на Стејт департментот можат да комуницираат со дипломатите во странство. 

Многумина кои влегуваат во надворешната служба се надеваат дека ќе ја направат својата доживотна кариера, знаејќи од самиот почеток дека тоа обично вклучува ротирачки позиции и локации на неколку години. Сега велат дека се грижат за тоа за кои идни улоги да аплицираат, уште повеќе ако нивната специјалност е низок приоритет за тимот на Трамп.Исто така, постојат загрижености дека администрацијата на крајот ќе затвори некои конзулати и амбасади и дека овие дипломати ќе се најдат на погрешно место во погрешно време, како што беа некои за време на серијата отпуштања претходно оваа година. Но, некои рекоа дека единственото место каде што не сакаат да бидат е Вашингтон, каде што досега се концентрирани повеќето намалувања на персоналот и каде што е потешко да се игнорира тензијата на работното место.

„Зошто да се ставите во таква ситуација?“- праша првиот дипломат. (Политико)