Неверојатен настан во Гренланд: Вода пробива километри мраз
Огромна количина вода од топење на мразот што се насобрала под ледената покривка на Гренланд во 2014 година предизвикала поплава од таков обем што пробила десетици метри цврст мраз, пробивајќи ја површината и испраќајќи вода на отворено, пишува ScienceAlert.
Ова е прв пат научниците да документираат таков феномен во Гренланд, што дава нови сознанија за разбирањето како островот ќе се менува додека неговата ледена покривка продолжува да се топи во морето. Во исто време, откритието покажува колку моќна и деструктивна може да биде водата од топење скриена под мразот.
Сосема нов феномен
„Постоењето на подглацијални езера под ледената покривка на Гренланд е сè уште релативно неодамнешно откритие и – како што покажува нашата студија – сè уште има многу што не знаеме за тоа како тие се развиваат и како можат да влијаат на системот на ледена покривка“, објаснува глациологот Џејд Боулинг од Универзитетот Ланкастер во Обединетото Кралство.
„Важно е што нашата работа ја истакнува потребата подобро да се разбере колку често тие се сушат и, критично, какви се последиците за околната ледена покривка.“
Ледената покривка на Гренланд е огромна маса од мраз што покрива голем дел од островот, со максимална дебелина од над три километри. Овие замрзнати пространства содржат огромна количина вода; ако се стопат целосно, глобалното ниво на морето би се покачило за околу 7,4 метри.
Што лежи под мразот?
Дури неодамна научниците беа во можност да ѕирнат под мразот користејќи авиони опремени со радар за да ги снимат неговите длабочини. Овие набљудувања открија сложена и динамична средина. Не само што има езера што течат под ледената покривка, туку тие исто така се повлекуваат и се полнат со стопена вода, понекогаш предизвикувајќи мразот да се испакнува нагоре во феномен познат како „плускавци од вода“.
Сепак, поплава толку моќна што може да го скрши мразот е нешто сосема ново. Боулинг и нејзините колеги открија докази за овој неверојатен настан проучувајќи ги сателитските податоци од 2014 година. Во период од 10 дена, тие забележаа дека површина од два квадратни километри одеднаш се намалила во висина за неверојатни 85 метри – висината на средно голем облакодер.
Пред ова уривање, областа се искачила за 10 до 15 метри бидејќи водата ја туркала нагоре. Се уривала кога водата – околу 90 милиони кубни метри – одеднаш се исцедила.
Последици од ненадејната поплава
Околу еден километар низводно од сливот, истражувачите откриле повеќе необичности. Таму, голема површина од мраз била сериозно напукната, со големи блокови мраз високи до 25 метри нанесени на површината. Уште подалеку, површина од шест квадратни километри од ледената покривка била целосно исчистена.
„Кога првпат го видовме ова, бидејќи беше толку неочекувано, помисливме дека нешто не е во ред со нашите податоци“, објаснува Боулинг. „Сепак, како што навлегувавме подлабоко во нашата анализа, стана јасно дека она што го набљудувавме е резултат на масивна поплава од вода што излегува од под мразот“.
Истражувачите велат дека зоната на расцеп низводно од сливот е точката во која водата избила од под мразот, истурајќи се и чистејќи огромна површина додека течела низ површината. Иако претходните набљудувања покажаа дека водата од топењето на мразот може да се движи под мразот, ова е прв пат да се видат докази дека таа се пробила до површината.
„Она што го откривме во оваа студија нè изненади на многу начини. Нè научи нови и неочекувани работи за тоа како ледените покривки можат да реагираат на екстремни влијанија на површинска вода од топење на мразот и ја истакнува потребата за подобро разбирање на сложените хидролошки системи на ледените покривки, и сега и во иднина“, вели глациологот Амбер Лисон од Универзитетот во Ланкастер.