Израелските сили го зазедоа граничниот премин Рафа, преговорите за примирје во криза

КАИРО – Израелска тенковска бригада ја презеде контролата во вторникот на граничниот премин Рафа со Египет на страната на Појасот Газа, додека Израел напредуваше со офанзива во јужниот град, иако преговорите за прекин на огнот со Хамас остануваат на острицата на ножот.

Развојот дојде по неколкучасовен судир во војната меѓу Израел и Хамас, при што милитантната група во понеделникот рече дека го прифатила предлогот за прекин на огнот со посредство на Египет и Катар. Израел, во меѓувреме, инсистираше на тоа дека договорот не ги исполнува неговите основни барања.

Дипломатските потези со високи влогови и воената граница оставија трошка надеж за договор што може да донесе барем пауза во 7-месечната војна што го опустоши Појасот Газа.

Се чинеше дека израелскиот упад во текот на ноќта беше пократок од целосната офанзива во Рафа што Израел ја планираше, и веднаш не се знаеше дали таа ќе биде проширена. Претседателот Џо Бајден во понеделникот итно го предупреди израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху да не започне офанзива врз јужниот град Газа, зголемувајќи го притисокот за прекин на огнот.

Хуманитарните групи велат дека нападот би бил катастрофален за околу 1,4 милиони Палестинци сместени во Рафа, од кои повеќето избегале од нападот на Израел на друго место во Газа.

Израелската 401. бригада влезе во вторникот рано наутро на преминот Рафа, соопшти израелската војска, преземајќи ја „оперативната контрола“ на клучната гранична точка. Снимките објавени од израелската војска покажуваат израелски знамиња како се веат од тенкови кои го зазедоа пределот на преминот. Деталите од видеото се совпаѓаат со познатите карактеристики на преминот.

Israeli military vehicles drive along the Egypt-Gaza border with obnoxiously large flags. pic.twitter.com/5VArNIp7o1

— Emanuel (Mannie) Fabian (@manniefabian) May 7, 2024

Војската, исто така, изведе низа напади и бомбардирања низ Рафа во текот на ноќта, при што загинаа најмалку 23 Палестинци, меѓу кои најмалку шест жени и пет деца, според болничките записи видени од Асошиетед прес.

Преминот Рафа е главната рута за помош за влез во опколената енклава и излез за оние кои можат да побегнат во Египет. И Рафа и преминот Керем Шалом меѓу Израел и Газа, другата главна влезна точка за помош, беа затворени најмалку во последните два дена. Иако сè уште работат помалите влезни точки, затворањето е удар за напорите да се одржи протокот на храна, лекови и други резерви што го одржуваат населението во Газа во живот.

Јенс Ларке, портпарол на канцеларијата на ОН за хуманитарни прашања, предупреди дека нападот врз Рафа може да ја прекине кревката операција за помош. Тој рече дека целото гориво што влегува во Газа доаѓа преку Рафа и секое нарушување ќе ја запре хуманитарната работа.

„Тоа ќе ја втурне оваа криза во невидени нивоа на потреба, вклучително и многу реална можност за глад“, рече тој.

Израелската војска тврди дека го зазела преминот откако добила разузнавачки информации дека „се користи за терористички цели“. Војската не обезбеди докази за веднаш да го поддржи тврдењето, иако тврди дека областа околу преминот била искористена за минофрлачки напад во кој загинаа четворица израелски војници, а други беа ранети во близина на преминот Керем Шалом во неделата.

Војската, исто така, соопшти дека копнените трупи и воздушните напади биле насочени кон осомничените позиции на Хамас во Рафа.

Ваел Абу Омар, портпарол на палестинската управа за премини, призна дека израелските сили го зазеле преминот и засега го затвориле објектот. Тој рече дека нападите биле насочени кон областа околу неа од понеделникот.

Египет претходно предупреди дека секое заземање на Рафа – за кое се претпоставува дека е дел од демилитаризирана гранична зона – или напад што ги принудува Палестинците да бегаат преку границата во Египет, ќе го загрози мировниот договор со Израел од 1979 година, кој беше клуч за регионалната безбедност. 

Операцијата Рафа, исто така, го продлабочи јазот меѓу Нетанјаху и Бајден околу водењето на војната. Нетанјаху вели дека нападот на Рафа – за кој Израел вели дека е последното големо упориште на Хамас на територијата – е клучно за воената цел да се уништи Хамас по неговиот напад на 7 октомври врз јужен Израел.

Израелските критичари велат дека Нетанјаху е загрижен за опстанокот на неговата влада, бидејќи тврдокорните партнери во неговата коалиција би можеле да се завртат доколку тој потпише договор што го спречува нападот во Рафа.

Во нивниот разговор во понеделникот, Бајден му рекол на Нетанјаху дека договорот за прекин на огнот е најдобриот начин да се добие враќање на заложниците кои сè уште ги држи Хамас и за кои се верува дека има околу 100, заедно со телата на околу 30 други.

Додека Израел најави дека ќе продолжи со операциите во Рафа, во понеделникот рече дека предлогот за прекин на огнот на кој се согласил Хамас не ги исполнува неговите „суштински барања“. Но, рече дека ќе испрати делегација во Египет за да ги продолжи преговорите.

Египетски функционер и западен дипломат рекоа дека нацртот што го прифати Хамас има само мали промени во формулацијата од верзијата што претходно САД ја предложија, а Израел ја одобри. Промените беа направени во консултација со шефот на ЦИА Вилијам Барнс, кој го прифати нацртот пред да го испрати до палестинската група, рече дипломатот и официјален претставник, кој сакаше да остане анонимен за да разговара за внатрешните размислувања. (АП)