Гренланд: Опозициската партија која е за бавно отцепување од Данска победи на изборите

Централнодесничарската Демократска партија освои најмногу гласови на парламентарните избори во Гренланд, изненадувачки резултат откако територијата излезе на гласање во сенка на заканата на американскиот претседател Доналд Трамп дека ќе ја преземе контролата врз неа „на овој или оној начин“.

Ниту една од партиите нема да освои мнозинство од 31 пратенички места во парламентот, па преговорите за формирање коалиција ќе се водат во наредните денови.

„Демократите се отворени за разговори со сите партии и бараат единство. Особено со она што се случува во светот“, рече 33-годишниот лидер на партијата, Јенс-Фредерик Нилсен, поранешен шампион во бадмингтон.

Тој рече дека е изненаден од победата на партијата. „Не очекувавме дека изборите ќе имаат ваков исход, многу сме среќни“.

Со преброени 90 отсто од гласовите, Демократската партија – која се опишува себеси како „социјално либерална“ и исто така повика на независност, но на подолг рок – имаше 29,9 отсто од гласовите, што е непремостливо водство, објави јавната телевизија на Гренланд КНР.

По неа следи партијата Налерак, која се чинеше дека ќе го удвои својот дел од гласовите на 24,5%.

И Демократите и второпласираната партија Налерак се за независност од Данска, но се разликуваат по темпото на промени. Налерак е најагресивно за прогласување независност, додека демократите се за поумерено темпо.

„Го почитуваме изборниот резултат“, изјави за КНР премиерот во заминување Муте Егеде, кој ја предводи левозелената партија Инуит Атакатигиит (ИА). Партијата има 21,4 отсто гласови. Лидерот на партијата Сиумут, коалицискиот партнер на ИА, го призна поразот.

Се очекува идната влада да подготви временска рамка за независност, која е поддржана од големо мнозинство од 57.000 жители на Гренланд.

Веројатно сигнализирајќи ефект на Трамп, излезноста на изборите во вторник беше поголема од вообичаеното, изјавија претставници на изборите.

Жителите на островот – од кои речиси 90% се Инуити – велат дека им е доста од нивната поранешна колонијална сила Данска, којашто тие ја обвинуваат дека историски ја потиснала нивната култура, извршила присилни стерилизации и ги отстранила децата од нивните семејства како граѓани од втор ред.

Изненадувачките резултати дојдоа откако огромни редици луѓе влегуваа во гласачкото место во главниот град Нуук во текот на целиот ден, загреани од сончево небо. Исцрпените гласачки службеници ги затворија подоцна гласачките места по планираното во 20 часот во вторникот за да се уверат дека сите во редот ќе добијат шанса да го дадат својот глас.

Егеде во февруари свика предвремени избори, велејќи дека земјата треба да биде обединета во „сериозно време“ работа каква што Гренланд досега не доживеал.

Трамп отворено зборуваше за неговата желба да го контролира Гренланд, велејќи на заедничката седница на Конгресот минатата недела дека мисли оти САД ќе го добијат „на еден или на друг начин“.

Гренланд, самоуправен регион во Данска, се протега на стратешки воздушни и поморски патишта во Северниот Атлантик и има богати наоѓалишта на минерали од ретки земји потребни за производство на сè, од мобилни телефони до технологија за обновлива енергија.

Се очекуваше дека на изборите ќе победи Инуит Атакатигиит (Обединети Инуити) на Егеде, а потоа Сиумут – две партии кои доминираа во политиката на Гренланд во последниве години.

Отцепувањето од Данска не беше на гласачкото ливче, но беше на ум на сите. Островот со 56.000 жители е на пат кон независност најмалку од 2009 година, а избраните 31 пратеници ќе ја обликуваат иднината на островот додека дебатира дали е дојдено време да се прогласи независност.

Четири од петте главни партии во трката бараа независност, но не се согласија кога и како.

„Каков пристап кон независноста ќе победи тој ден, на крајот ќе зависи од тоа дали Демократит ќе одлучи да формира коалициска влада, и ако е така, со која партија“, рече Двејн Менезес, управен директор на Иницијативата за истражување и политика на „Полар“. (Според агенциите)