ЕУ започна процес за скратување на фондовите за Унгарија поради владеењето на правото

Европската комисија наскоро ќе активира нов моќен механизам за намалување на финансирањето на Унгарија поради еродирање на стандардите за владеење на правото на блокот, изјави во вторникот претседателката на Комисијата Урсула фон дер Лајен.

Соопштението доаѓа два дена откако унгарскиот премиер Виктор Орбан го освои четвртиот последователен мандат на изборите за кои меѓународните набљудувачи велат дека биле нарушени со нерамномерен терен за игра во корист на владејачката партија Фидес. Тоа е тема што е актуелна во текот на децениската плус моќ на Орбан, за време на која групите за граѓански слободи велат дека унгарскиот лидер постепено ја преземал контролата врз демократските институции и ги насочил парите на даночните обврзници на пријателите и семејството.

Фон дер Лајен рече дека нејзиниот тим ја информирал Унгарија за одлуката во вторникот, откако ги разгледала одговорите на Будимпешта на неформалното писмо што Комисијата го испрати минатиот ноември, барајќи информации за нејзините грижи за владеењето на правото.

„Внимателно го проценивме резултатот од овие прашања“, рече фон дер Лајен, говорејќи пред Европскиот парламент. „Нашиот заклучок е дека треба да продолжиме кон следниот чекор“.

Унгарија е првата земја која се соочува со постапки според новата моќ, која ѝ дава овластување на ЕУ да ги намали милионите исплати на ЕУ за земјите каде што утврдува дека прекршувањето на владеењето на правото го става во ризик буџетот на блокот. Одлуката на Комисијата да продолжи напред може да сигнализира пресвртница во подготвеноста на Брисел да тргне по своеглавите членови обвинети за корупција и демократско назадување.

Сепак, додека Фон дер Лајен сега е подготвена да продолжи напред по неколкумесечни размислувања, мора да се развијат значајна бирократија и политичка дебата пред да се знае дали Унгарија на крајот ќе изгуби од критичните фондови на ЕУ.

Откако Комисијата формално ќе го започне процесот, се очекува долга комуникација со Будимпешта. Потоа ќе зависи од Советот на ЕУ, составен од претставници од секоја земја, да одлучи на крајот дали да ги намали парите. Секое намалување на финансирањето треба да помине „квалификувано мнозинство“ – што значи дека најмалку 55 отсто од земјите на ЕУ да претставуваат најмалку 65 отсто од населението на блокот.

Одговарајќи на најавата на Фон дер Лајен, министерот Гергели Гуљаш – кој служи како шеф на кабинетот на Орбан – го критикуваше Брисел пред унгарските медиуми, велејќи дека ЕУ во суштина ги казнува унгарските гласачи за нивните демократски избори.

Унгарија долго време служеше како тест за способноста на ЕУ да се бори против прекршувањата на владеењето на правото во своите редови.

Откако дојде на власт во 2010 година, владата на Орбан воведе нов устав и го промени изборниот систем, додека владејачката партија Фидес го прошири своето влијание во судството, државните медиуми и образовниот систем, поставувајќи ги лојалистите на Орбан на чело на институциите, почнувајќи од главниот обвинител. канцеларија на тело за надзор на медиумите.

Во исто време, корупцијата на високо ниво се шири во Унгарија, при што членовите на семејството и блиските пријатели на Орбан станаа едни од најбогатите поединци во Унгарија – делумно благодарение на проектите за јавни набавки финансирани од ЕУ.

Како резултат на тоа, велат експертите и политичките противници, Унгарија сега веќе не е полноправна демократија. Унгарската влада, во меѓувреме, долго време негираше дека има какви било проблеми со демократијата дома, отфрлајќи го новиот механизам како политички мотивирана алатка.

Брисел се бореше да го реши демократското назадување во Будимпешта, при што официјалните лица честопати нагласуваат дека основните договори на блокот не предвидуваат сценарио каде една земја-членка оди по автократски пат.

Но, според политичкиот договор постигнат меѓу лидерите на ЕУ, Комисијата се согласи да го запре распоредувањето на новата моќ додека Унгарија и Полска не ја оспорат законитоста на новиот механизам пред Судот на правдата на ЕУ – одложување што предизвика длабока фрустрација кај граѓанското општество групи и многу европратеници.

На крајот, судот му даде законско зелено светло на механизмот во февруари, но Комисијата одлучи да почека додека не завршат изборите во Унгарија за да продолжи. (Политико)