Елитниот расизам

Секогаш некако сме мислеле дека расистите, фашистите, се некои помалку образовани луѓе, примитивци од социјалната маргина, на кои не вреди да се осврнуваме затоа што се само токсично малцинство, додека за среќа целото општество е здраво. И тогаш секое мало искуство и реалност не побива, да разбереме дека супстратот на злото и нетрпеливоста денес кон мигрантите, вчера кон Србите или Евреите, го испушта самиот централен, културен и образован дел на Хрватска, поттикнат или толериран од врвот на политичката моќ, со тоа што отпорот кон тие малку преостанати Срби и денес живее, вулгарно се изразува дури и во највисокиот државен орган – хрватскиот парламент. Таму десничарските насилници се нафрлаат на оние тројца претставници на српското малцинство, упорно нарекувајќи ги терористи со кои владејачката партија е во коалиција, што воедно е нивна единствена сериозна жалба против ХДЗ. Нивните интелектуални перјаници, професори на факултети, младински едукатори, во централните емисии на ХТВ – и загадените пропагандни ограноци на владејачката партија – ќе ги напаѓаат мигрантите со грозоморен расизам, од кои голем број живеат и работат во Хрватска, но сè уште се нарушувачки фактор, терористи, полулуѓе кои го нарушуваат имиџот на супремастичката бела Хрватска.

Впечатокот дека етно-национализмот, ете, е карактеристика само на маргинални, помалку важни групи, ми го поништи деновиве искуството на блиска пријателка кога отиде на операција на коленото, се разбира во приватна клиника, бидејќи нормално за таква постапка во оваа здравствено колабирана земја се потребни дури девет месеци. За почеток, докторот ја примил многу срдечно, па, се подразбира, некој образован, никако маргиналец, хулиган кој урла усташки поздрави на фудбалски стадион, и ја препознава како соработничка на ХТВ – убеден дека има работа со член на мнозинската струја во таа медиумска куќа, за која секој Србин е терорист и четник – започнал долг монолог за тоа кој од ретките Срби на политичката сцена треба да се докрајчи, најдобро да се обеси, а секако на прво место беше шефот на СДСС Милорад Пуповац. Така неподвижна, со бавна, нежна анестезија, ја „задуши“ со омразата кон Србите и љубовта кон поранешната усташка држава Хрватска, сè до клучниот доказ за расипаниот ревизионизам кој таа држава ја прогласува за срамна дамка во хрватската историја. Затоа што неодамна добил клучен доказ, згора на тоа, автентично писмо од Макс Лубуриќ во кое наредува партизанските деца од Козара да бидат згрижени во удобни детски домови. А не, како што е докажано, да се одведат во опасни логори на смртта.

Макс Лубуриќ е инаку најпознатиот злосторник од ерата на НДХ, кому концентрациониот логор Јасеновац му беше како своја, удобна дневна соба, каде со задоволство придонесе за свирепо убиство на повеќе од 80 илјади Срби, Евреи, Роми…

Во тој момент, ми вели, мислела дека конечно ќе дојде редот да стане и да замине, но анестезијата си го прави своето, па таа молчи и всушност станува соучесник во таа фашистичка ламентација  на еден лекар. На крајот операцијата беше успешна, плати прилично скапо, и тоа не само парично. И таа повторно сфати дека елитата овде е полоша од толпата и дека вратата на усташката индоктринација им е ширум отворена. Меѓу другото, и со нејзиниот молк, кој потоа ја повреди повеќе отколку последиците од самата операција.

Неколку дена подоцна, во центарот на Загреб, Антифашистичката лига го организираше, како и секоја година, прославата на Кристалната ноќ, кога нацистите во Германија уништија еврејски имот во 1930-тите, а сопствениците беа тепани, убиени, уапсени. … Само неколку чекори подалеку на истиот Плоштад на жртвите на фашизмот, додека антифашистите предупредуваа за злото на фашизмот, се одвиваше друга претстава, во нешто што се вика Дом на специјалната полиција. Таму беше промовирана книгата „Јасеновачки попис, лажни жртви“, со секако многу повеќе посетители од грстот антифашисти собрани на неколку метри понатаму. И сето тоа под осветлените прозорци на седиштето на Хрватската демократска заедница – лоцирано многу соодветно на истиот Плоштад на жртвите на фашизмот – некои од нејзините членови сигурно скокнале да ја промовираат книгата на чии 700 страници авторите „историски“ докажуваат дека Макс Лубуриќ и неговите браќа не биле усташки касапи, туку чесни патриоти и со математичка и научна прецизност пресметале дека во Јасеновац не можело да бидат убиени онолку луѓе како што се тврди, така што теоријата за геноцид во тој логор е обична лага која ја продуцирале непријатели на хрватскиот народ. Односно оние антифашисти на чекор оттаму, кои ја евоцираа нацистичката Кристална ноќ и нејзините последици.

Се разбира, ова ревизионистичко дело го промовираше и жесток апологет на усташтвото, автор на бројни про-усташки глупости, кои пак се великодушно финансирани од „патриотската“ министерка за култура, која штотуку се најде во центарот на сериозен корупциски скандал, заедно со бројни декани, професори, сиот интелектуален крем. Истиот лик неодамна повторно го угости режимското Хрватско радио, а со сесрдна помош на водителот на емисијата, цинично наречена „Толеранција“, тој цел час блуеше тези за тоа како Јасеновац бил обичен работен логор, а не место за ужас и смртта.

Се разбира, негирањето на холокаустот не е само наша специјалност, тоа постои и во наводно развиениот Запад, само што таму, барем засега, го негуваат тие чудаци од општествената маргина или безначајни вонпарламентарни мрачни партии. Да не зборуваме дека отпорот кон ваквите појави е силен, и тоа не само во законската легислатива. Кај нас, тука е по клиники, парламентот, медиуми, книжарници, училишта, во центрите на градовите. Со други зборови, ревизионизмот овде е институционален, посакуван дрес код на општествената елита.

(Хени Ерцег е позната хрватска новинарка. Текстот е објавен во словенечкото списание „Младина“)