Доларот се изедначи со еврото, американските стоки стануваат поскапи

ВАШИНГТОН – Американскиот долар расте толку многу што по вредност е речиси еднаков на еврото за прв пат по 20 години. Тој тренд, сепак, се заканува да им наштети на американските компании, бидејќи нивните производи стануваат поскапи за странските купувачи. Ако извозот на САД ослабне како резултат на тоа, исто така ќе ослабне и веќе забавената американска економија.

Сепак, има и позитивна страна за Американците: посилните пари обезбедуваат скромно ослободување од неизлечената инфлација бидејќи огромната палета на стоки што се увезуваат во САД – од автомобили и компјутери до играчки и медицинска опрема – стануваат поевтини. Зајакнатиот долар, исто така, им испорачува поволни цени на американските туристи кои ја разгледуваат Европа, од Амстердам до Атина.

Индексот на американскиот долар, кој ја мери вредноста на американските пари во однос на шестте главни странски валути, скокна за речиси 12% оваа година на највисоко ниво во последните две децении. Сега еврото вреди нешто помалку од 1,02 долари.

Доларот расте главно поради тоа што Федералните резерви ги зголемуваат каматните стапки поагресивно отколку што се обидуваат централните банки во другите земји да ја оладат најжешката американска инфлација во последните четири децении. Зголемувањето на стапките на ФЕД предизвикува зголемување на приносите на американските трезори, што ги привлекува инвеститорите кои бараат побогати приноси отколку што можат да добијат на друго место во светот. Оваа зголемена побарувачка за хартии од вредност деноминирани во долари, пак, ја зголемува вредноста на доларот.

Исто така, тоа придонесува за привлечноста на валутата, забележува Рубела Фаруки од High Frequency Economics, дека и покрај загриженоста за потенцијална рецесија во Соединетите држави, „американската економија е на поцврста основа во споредба со Европа“.

Од 15 јули 2002 година еврото не се проценува на помалку од еден долар. На тој ден, еврото го надмина паритетот со доларот бидејќи огромниот трговски дефицит на САД и сметководствените скандали на Волстрит ја урнаа американската валута.

Годинава еврото опадна главно поради зголемените стравувања дека 19-те земји кои ја користат валутата ќе потонат во рецесија. Војната во Украина ги зголеми цените на нафтата и гасот и ги казни европските потрошувачи и бизниси.

Конкретно, неодамнешното намалување на испораките на природен гас одРусија ги зголеми цените и ги зголеми стравувањата од целосно прекинување што може да ги принуди владите да ја рационализираат енергијата за индустријата за да ги поштедат домовите, училиштата и болниците. (Европските лидери го осудија потегот на Москва како обид да ја уценува Европа за поддршка на Украина и прифаќање на западните санкции по руската инвазија.)

Економистите во банката Беренберг пресметаа дека со сегашните стапки на потрошувачка, додадената сметка за гас ќе изнесува 220 милијарди евра за 12 месеци, или неверојатни 1,5% од годишното економско производство.

„Оваа војна е ‘телесен удар’ за Европа“, твитна оваа недела Робин Брукс, главен економист во институтот за банкарска трговска групација Меѓународни финансии. „Тоа го поткопува германскиот модел на раст кој се заснова на евтина руска енергија. Европа се соочува со сеизмичка промена, а еврото треба да падне за да го одрази тоа“.

Европското забавување на крајот може да ѝ даде на Европската централна банка помала слобода да ги зголеми стапките и умерен економски раст за да го реши сопствениот проблем со инфлацијата. ЕЦБ најави дека ќе ја зголеми основната каматна стапка за четвртина поен кога ќе се состане подоцна овој месец, а можеби и до половина поен во септември. Послабото евро ги потхранува инфлаторните притисоци со тоа што го поскапува увозот во Европа.

Аналитичарите во UniCredit рекоа дека стравувањата од глобална рецесија се главен двигател на девизните пазари „среде општото мислење дека ФЕД на крајот може да има повеќе можности од многу други централни банки“ да ги зголеми стапките.

Во меѓувреме, порастот на доларот ја комплицира веќе неизвесната перспектива за Соединетите Држави, најголемата светска економија. Од една страна, посилната зелена валута ги прави странските производи поевтини за Американците и ги намалува инфлаторните притисоци. Но, не многу.

Поцврстата валута им нанесува штета на американските компании кои работат во странство. Како прво, тоа го нагризува профитот на мултинационалните компании кои се потпираат на продажбата во странство. Посилниот долар прави нивниот странски приход помалку да вреди кога тие го претвораат во долари и го носат дома во САД. „Мајкрософт“, на пример, минатиот месец ги намали изгледите за заработката од април-јуни „поради неповолното движење на девизниот курс“.

Уште полошо, посилниот долар ги прави производите произведени во САД поскапи на прекуокеанските пазари, додека на странските производи им дава предност на цените во САД.

Посилниот долар резултира со намален извоз, поголем увоз, а со тоа и поширок трговски дефицит.

Навистина, растечкиот трговски јаз одзеде 3,2 процентни поени од економскиот раст на САД во периодот јануари-март. Тоа беше главната причина зошто бруто домашниот производ на нацијата – најширокиот мерач на економското производство – се намали со годишна стапка од 1,6% во првиот квартал.

Економистите велат дека ризикот од рецесија веќе расте во Соединетите Држави бидејќи ФЕД ги зголемува трошоците за задолжување, а потрошувачите ги исцрпуваат заштедите што ги создале за време на пандемијата. (АП)