9 ноември во историјата – Почна погромот во Кристалната ноќ


 

На 9 ноември 1938 година, во настан кој ќе го навести холокаустот, германските нацисти започнаа кампања на терор против еврејскиот народ и нивните домови и бизниси во Германија и Австрија. Насилството, кое продолжи до 10 ноември, а подоцна беше наречено Kristallnacht, или „Ноќ на скршено стакло“, по безбројните скршени прозорци на установи во сопственост на Евреи, остави приближно 100 Евреи мртви, 7.500 еврејски бизниси оштетени и стотици синагоги домови, училишта и гробишта вандализирани. Се проценува дека биле уапсени околу 30.000 Евреи, од кои многумина потоа биле испратени во концентрациони логори неколку месеци; биле ослободени кога ветиле дека ќе ја напуштат Германија. Кристалната ноќ претставуваше драматична ескалација на кампањата што ја започна Адолф Хитлер во 1933 година, кога тој стана канцелар за да ја исчисти Германија од нејзиното еврејско население.

Нацистите го искористија убиството на германски дипломат од ниско ниво во Париз од страна на 17-годишен полски Евреин како изговор за да ги извршат нападите на Kristallnacht. На 7 ноември 1938 година, Ернст фом Рат беше застрелан пред германската амбасада од Хершел Гриншпан, кој сакаше да се одмазди за ненадејната депортација на неговите родители од Германија во Полска, заедно со десетици илјади други полски Евреи. По смртта на Фом Рат, нацистичкиот министер за пропаганда Јозеф Гебелс им нареди на германските војници да спроведат насилни немири маскирани како „спонтани демонстрации“ против еврејските граѓани. На локалната полиција и противпожарните служби им беше кажано да не се мешаат. Соочени со сета пустош, некои Евреи, вклучително и цели семејства, умреа со самоубиство.

После Кристалната ноќ, нацистите ги обвинија Евреите и ги казнија со 1 милијарда марки (или 400 милиони долари во 1938 година) за смртта на Фом Рат. Како отплата, владата го заплени имотот на Евреите и ги задржа парите за осигурување што му го должи на еврејскиот народ. Во својата потрага да создаде господарска ариевска раса, нацистичката влада донесе дополнителни дискриминаторски политики кои суштински ги исклучуваа Евреите од сите аспекти на јавниот живот.

Над 100.000 Евреи побегнаа од Германија во други земји по Кристалната ноќ. Меѓународната заедница беше огорчена од насилните настани на 9 и 10 ноември. Некои земји ги прекинаа дипломатските односи во знак на протест, но нацистите не претрпеа сериозни последици, што ги натера да веруваат дека можат да се извлечат со масовното убиство, што беше холокаустот, во кое умреа околу 6 милиони европски Евреи.