7 јануари во историјата – Одржани првите претседателски избори во САД


 

Американскиот Конгрес го одреди 7 јануари 1789 година како датум до кој од државите се бараше да изберат електори за првите претседателски избори во земјата. Еден месец подоцна, на 4 февруари, Џорџ Вашингтон беше избран за претседател од државните електори и положи заклетва на функцијата на 30 април 1789 година.

Како и во 1789 година, Соединетите Држави сè уште го користат системот на Изборниот колеџ, воспоставен со Уставот на САД, кој денес им дава право на сите американски граѓани на возраст над 18 години да гласаат за електорите, кои пак гласаат за претседателот. Претседателот и потпретседателот се единствените избрани федерални функционери избрани од Изборниот колеџ наместо со директно гласање на народот.

Денес, политичките партии обично го номинираат својот список на електори на нивните државни конвенции или со гласање на централниот државен комитет на партијата, при што партиските лојалисти често се избираат за таа работа. Меѓутоа, членовите на американскиот Конгрес не можат да бидат електори. Секоја држава има право да избере онолку електори колку што има сенатори и претставници во Конгресот. За време на годината на претседателските избори, на денот на изборите (првиот вторник по првиот понеделник во ноември), електорите од партијата што добива најмногу гласови се избираат во системот со победник, со исклучок на Мејн и Небраска, кои пропорционално ги распределуваат електорите. За да ја добие претседателската функција, на кандидатот му треба мнозинство од 270 електорски гласови од можните 538.

Во првиот понеделник по втората среда во декември од годината на претседателските избори, електорите на секоја држава се состануваат, обично во главниот град на државата, и истовремено го даваат својот глас на национално ниво. Ова е главно церемонијално: бидејќи избирачите речиси секогаш гласаат со својата партија, претседателските избори во суштина се одлучуваат на денот на изборите. Иако електорите немаат уставно мандат да гласаат за победникот на народното гласање во нивната држава, тоа го бара традицијата и го бара законот во 26 држави и округот Колумбија (во некои држави, кршењето на ова правило се казнува со парична казна од 1.000 долари ). Историски гледано, над 99 отсто од сите електори гласале во согласност со гласачите. На 6 јануари, како формалност, електорските гласови се пребројуваат пред Конгресот, а на 20 јануари врховниот командант полага заклетва на функцијата.

Критичарите на Изборниот колеџ тврдат дека системот победникот-добива-сѐ, што овозможува кандидатот да биде избран за претседател дури и ако добие помалку гласови од народот од неговиот противкандидат. Ова се случи на изборите во 1824, 1876, 1888, 2000 и 2016 година.