Заев од Пелинце: Го живееме третиот Илинден, тој нема крај
Премиерот Зоран Заев повика на обединување и единство од Пелинце, порачувајќи дека тоа е дел од нашиот Трет Илинден што никако да го оствариме. Во остварените идеали од овој голем празник тој ги стави и референдумот на независноста, и Преспанскиот договор, и членството во НАТО, Охридскиот договор, приемот во ОН со печат на македонскиот јазик , интонирањето на македонската химна и подигнувањето на македонското знаме во Норфолк… Притоа тој порача дека Илинден не е врзан со една идеологија и ги надминува границите на било кој историски период.
-Третиот Илинден е нашиот континуитет во афирмацијата на вредностите според кои е изградена нашата држава и кои светот ги прифати како наша специфика и идентитет. Третиот Илинден не познава крај. Тој е бесконечноста на нашиот стремеж кон нашата иднина. Затоа нашиот Илинден не е завршен и нема да заврши. Ние го живееме нашиот Илинден. На нас и на идните генерации ни останува да го живееме и да го шириме пламенот на Илинден. Илинден не ни е даден за да го ставиме во историјата или сеќавањата, туку за да го живееме и да го носиме неговиот пламен во иднината каде што припаѓаме. Илинден не е врзан за ниту една идеологија и ги надминува границите на било кој историски период , рече Заев додавајќи дека зборовите и говорите можат да им краток век, но ние нашата татковина не ја градиме на зборови, туку со дела за да изградиме дом за сите и за да биде вековита.
-Секоја генерација има свој Илинден. Современите генерации на Македонците и Македонките го имаа вградено единствениот правилен избор, со волја на народот на референдумот беше прогласена независност. Оваа година одбележуваме три децении од независноста со единствена желба – нека е вековита. Нашиот трет Илинден е печатот ставен на личната карта во ОН, држава во која официјален и службен е македонскиот јазик. Нашиот трет Илинден е и нашата борба и нашата победа на демократските наспроти декадентните вредности. Нашиот Илинден е правдата и владеењето на правото базирани на принципот дека сите се еднакви пред законот. И уште еден Илинденски принцип е битен, а тоа е обединувањето и единството околу најважните прашања. Да престанеме да се удираме во гради кој е поголем патриот заради партиските интереси. Нема да престанам да повикувам да бидеме сложни и единствени, порача Заев.
Тој оцени исто така дека континуитет во остварувањето на стратешките цели и наш трет Илинден е и членството во НАТО.
-Во Норфолк се издигна македонското знаме, се интонираше македонската химна, ја осигуравме безбедноста на Македонија. Останува остварување на нашата втора стратешка цел -членството во ЕУ. Северна Македонија никому со ништо не наштетила на историјата. Секогаш бевме и останавме на сончевата страна на мирољубивото решавање на проблемите. Денес со гордост сме една од водечките земји која наспроти блокадите на соседите ги слуша желбите на граѓаните. Уверен сум дека Република Бугарија е пријател и дека е многу блиску денот кога и македонскиот и бугарскиот народ ќе се уверат дека Бугарија нема да биде пречка за Македонија во ЕУ, рече Заев.
„Светлината на Илинден блесна двапати во нашата историја. Првиот пат, во 1903 година, со илинденската епопеја, која заврши со Крушевската република. Првата Република на Балканот која на почетокот на 20 век силно го пренесе во светот гласот за остварување на вековниот сон за сопствена држава на Македонците и на своите браќа и другари од другите народи кои живееја, живеат и ќе живеат на овие простори“, рече денеска премиерот Зоран Заев во своето обраќање по повод празникот Илинден.
„Вторпат Илинден блесна во 1944 година, во манастирот Св. Прохор Пчињски“, кадешто се одржа Првото заседание на АСНОМ. Тој ден се оствари визијата на бескомпромисниот борец за самостојноста на македонското национално дело, Димо Хаџидимов, кој по повод 20 годишнината од Илинденското востание, во 1923 рече: ‘Македонскиот народ ќе дочека и втор, победоносен Илинден’. И го дочека. Со учеството и победата во антифашистичката голема Светска војна на територијата на Македонија, припадничките и припадниците на партизанските единици на НОБ ја заокружија историската цел – државноста на нашата земја. На првото државотворно собрание на АСНОМ, раѓањето на демократска федерална Македонија го сведочеа и големите светски сили, САД и Велика Британија. Истите наши денешни сојузници во НАТО“, рече Заев.
Тој истакна дека Илинден е постојан процес кодиран во духот на Македонците, Албанците, Ромите, Турците, Србите, Власите, Бошњаците, и на сите народи кои живеат, творат и се борат за подобро утре во нашата татковина.
„Во нашиот генетски запис е и кодот на Крушевскиот Манифест од кој произлезе и еден од столбовите на кој се издигна македонската држава. За право за човечки живот без разлика на вера, етничка припадност“, порача Заев и додаде:
„Да продолжиме да живееме како браќа и сестри како што сме живееле од дедо и прадедо“.
Во продолжение е целиот говор на премиерот Заев на Пелинце.
„Нека ни е честит и вековит денешниот светол ден, Илинден – Денот на Републиката. Светол е овој празник, а неговата светлина е уште посилна оваа година кога ја славиме и 30 годишнината од независноста на нашата држава и 80 години од Народното востание. Денеска славиме и воздигнуваме ден кога се оствари вековната желба на великаните на Крушевската илинденска епопеја и на храбрите борци на Народно ослободителната борба.
Во овој ден што го одбележуваме денеска, се дел од корените на нашата државност и на нашата иднина.
Светлината на Илинден блесна два пати во нашата историја.Првиот пат во 1903 година со Илинденската епопеја, која заврши со Крушевската Република. Првата Република на Балканот која на почетокот на дваесеттиот век силно го пренесе во светот гласот за остварувањето на вековниот сон за сопствена држава на Македонците и на своите браќа и другари од другите народи кои живееја, живеат и ќе живеат на овие простори.
Втор пат Илинден блесна во 1944 година, во манастирот Свети Прохор Пчињски, каде што се одржа Првото заседание на АСНОМ. Тој ден се оствари визијата на бескомпромисниот борец за самостојноста на македонското национално дело Димо Хаџи Димов, кој по повод 20 годишнината од Илинденското востание рече: Македонскиот народ ќе дочека и втор, победоносен Илинден.
И го дочека: Со учеството и победата во антифашистичката голема светска војна на територијата на Македонија, припадничките и припадниците на партизанските единици на Народно-ослободителната борба, ја заокружија и историската цел – државноста на нашата земја.
Како земја сојузничка во антифашистичката војна, на големиот чин со историски димензии, на Првото државотворно заседание на Антифашистичкото собрание на народното ослободување на Македонија, раѓањето на Демократска федерална Македонија непосредно го сведочеа и воените претставници на големите сојузнички сили – Соединетите Американски Држави и Велика Британија.Тоа се истите денешни наши сојузници во НАТО.Ете толку далекусежно и историски значајно е Првото заседание на АСНОМ.
Во виорот на борбата за слобода во Народно ослободителната војна, македонската држава беше создадена како дом на слободата. Дом на изборот, дом на слободата на изразувањето и на слободната мислата. За сите нејзини граѓани без исклучок. Држава на сите и за сите. Во државотворната историја и континуитет на еден народ тоа е запишано во декларациите, документите, усвоените одлуки и резолуции. Тие се архивирана и документирана меморија на стремежите за сопствена држава. Со сопствен и неоспорен идентитет.
Но, она што е уште поважно се визионерските принципи, идеали и идеи, врз основа на кои државотворноста се претвора во жива приказна.Тој дух на континуитет на вредности, кои се карактеристика на сите модерни и најпрогресивни европски држави, е вграден и во агендата и во свечената атмосфера во која се одржуваше големиот, историски и државотворен настан – Првото заседание на АСНОМ. Во таа насока, никој не може да го порекне државотворниот концепт на сите точки во еден од четирите државотворни одлуки и документи од АСНОМ: Декларацијата за основните права на граѓаните на Македонија. Таа декларација од 1944 година е она што е Европа денес. Таа декларација е декларација за универзалните слободи и права.
Во декларацијата се нанижани цивилизациски вредности кои велат:
– На националните малцинства на Македонија им се гарантираат сите права на слободен национален живот.
– На секој граѓанин му е загарантирана сигурноста за приватноста и имотот, загарантирано му е правото на сопственост и приватната иницијатива во стопанскиот живот.
– На секој граѓанин му е загарантирана слободата на вероисповед и слободата на совеста.
– На сите граѓани им се гарантира слободата на говорот, печатот, правото на јавен собир и слободата на здружување.
– Сите граѓани на демократска Македонија имаат право еднакво, општо и непосредно да учествуваат на слободни избори со тајно гласање.
Документите од АСНОМ 1944 уште утврдија дека „македонскиот народен јазик се воведува како службен јазик во македонската држава“, а 2. Август е прогласен за народен и државен празник на македонскиот народ и македонската држава. Како симбол на сите негови борби за ослободување од вековното ропство и за создавање слободна македонска држава.Само 41 година после славната епопеја на Крушевската Република, тие принципи, како темелни вредности, се вградени и во Манифестот на АСНОМ, во кој уште се вели:
Континуитетот на дефинирањето на македонската држава продолжи да се гради на вредностите и принципите утврдени на Илинден 1903-та и на АСНОМ 1944-тата. Да, народе мој, Третиот Илинден е нашиот континуитет во афирмацијата на вредностите на кои е изградена нашата држава и кои светот ги прифати како наша специфика и идентитет според кој Северна Македонија денеска се препознава во светот. Третиот Илинден не познава крај. Третиот Илинден е бесконечноста на нашиот стремеж кон нашата иднина. Затоа нашиот Илинден не е завршен и нема да заврши. Ние го живееме нашиот Илинден.
На нашата и на идните генерации останува да го одржуваме и да го шириме пламенот на Илинден. Огнот што го распламтија плејадата македонски просветители, учебникари, револуционери, комити и партизани, граматичари и писатели, како и истакнати видни дејци припадници на другите народи во нашата земја.На оваа наша генерација Илинден не ни е даден за да го оставиме во историјата или во сеќавањата, туку да го живееме и да го носиме неговиот пламен во иднината каде што припаѓаме.
Нашиот трет Илинден е и нашата борба и нашата победа на демократските наспроти декадентните вредности. Победата на парламентаризмот и дијалогот наспроти едноумието, омразата и насилството.Нашиот Илинден е правдата и владеењето на правото базирани на принципот дека сите се еднакви пред законот.
И уште еден илинденски принцип чуваме и негуваме и постојано повикуваме да ни биде пример: Обединување и единство околу најважните прашања за нашата земја.
Да престанеме да се биеме в гради за тоа кој е поголем патриот заради партиските интереси и заради повеќе гласови на изборите. Нема да престанам да повикувам да бидеме сложни и единствени заради граѓаните и заради татковината, за заедничкиот напредок. Секогаш да настојуваме да правиме чекор повеќе во изградбата на нашето едно, единствено, еднакво општество за сите, по углед на големата европска идеја – Обединети во различностите.
Ние денес со гордост сме една од водечките земји кои наспроти блокадите и ризиците од нови ѕидови, ги слушаат потребите на своите народи и рушат граници.Ние денес заедно со нашите соседи градиме Отворен Балкан, ги рушиме препреките и се бориме за поголеми слободи на нашите граѓани. Градиме нов, европски, поврзан Балкан врз широко прифатените идеи за подобар живот за сите, за заедништво, за помагање, за олеснување, за слободно движење, за слободно мислење и создавање.И тоа е нормална и очекувана иницијатива после историскиот Договор од Преспа со кој го решивме спорот со Грција, како позитивен преседан во историјата на дипломатијата. Јас сум уверен дека Република Бугарија е пријател и дека е многу блиску денот кога и македонскиот и бугарскиот народ ќе се уверат дека Бугарија нема да биде пречка за Северна Македонија.Заедно ќе го обезбедиме тоа, бидејќи од двете страни има паметни и способни луѓе, визионери, кои ќе си дадат шанса и ќе се разберат, во интерес на своите народи.
Ќе повторам и ќе заклучам,Илинден и 2 август 1903-та и 1944-та се длабоко врежани во меморијата на сите нас како наразделни поглавја во процесот на создавање на нашата заедничка држава. Искрата што се распламти во Крушево се пронесе до АСНОМ и до референдумот во 1991 година.Денес сме независна држава и сè зависи од нас.И како резултат на влогот на секој наш граѓанин, сите знаеме дека: