Втора Интифада: Две декади назадувања

Откако избувна втората интифада, или востание, на 28 септември 2000 година, Палестинците се соочија со низа воени пресврти и дипломатски порази, како и со сопствени внатрешни поделби.

Преглед:

Ал-Акса Интифада

На 28 септември 2000 година, десничарскиот израелски опозициски лидер Ариел Шарон го посети комплексот на џамијата Ал-Акса во источен Ерусалим, особено чувствително место свето и во исламот и во јудаизмот. Следниот ден, Палестинци беа убиени. Советник на лидерот на Палестинската ослободителна организација Јасер Арафат го обвинува Шарон за поттикнување верска војна.

Првата интифада против израелската окупација избувна во 1987 година во бегалски камп во Појасот Газа и заврши во 1993 година со потпис на Договорите во Осло.

Арафат ограничен

Второто востание е обележано со самоубиствени напади врз цивилни цели во Израел и вооружено насилство врз израелските трупи и доселеници на окупираните територии.

На 6 февруари 2001 година, Шарон станува израелски премиер.

Една година подоцна во март тој ја предводи најголемата израелска офанзива на Западниот брег од 1967 година, уништувајќи го главниот дел од седиштето на ПЛО.

Работата на Арафат е ограничена во две простории без струја.

Израел почна да гради безбедносен ѕид и неговата армија го окупира скоро целиот Западен брег.

Палестински активисти се мета и лидерите на исламистичката група Хамас се убиени и уапсени во рамките на израелските „операции за ликвидација“.

Втората интифада завршува во февруари 2005 година, со заедничко соопштение на Шарон и Махмуд Абас, наследник на покојниот Арафат. Околу 4.700 луѓе ги загубија животите во втората интифада, од кои скоро 80 проценти беа Палестинци.

Во септември Израел ги повлече сите војници и доселеници од Газа.

Палестински фракции

Во јануари 2006 година, Хамас победи на палестинските законодавни избори, победувајќи го својот ривал Фатах, партијата предводена од Абас.

Во јуни 2007 година, Хамас ја презеде контролата над Газа по жестоките борби со Фатах, која останува на власт на Западниот брег.

Фракциите значат дека палестинските територии се поделени меѓу две ривалски сили и обидите за помирување досега не успеаја, иако неодамна Хамас и Фатах се појавија обединети од нивното спротивставување на арапско-израелските договори за нормализација.

Немири во Газа

Во 2008 година Израел почна масовна воздушна, а потоа копнена офанзива во обид да запре ракетен оган од Газа. Две смртоносни операции се спроведени во 2012 и 2014 година.

Од март 2018 година, Палестинците одржуваат неделен „Голем марш на враќање“ во Газа со барање за право да се вратат во домовите во Израел од кои избегаа или беа протерани кон крајот на 40-тите години на минатиот век.

Про-израелска Бела куќа

Од неговото влегување во Белата куќа во 2017 година, американскиот претседател Доналд Трамп останува со цврсто про-израелски став.

Во декември Трамп го признава Ерусалим за главен град на Израел, игнорирајќи ги палестинските тврдења за Светиот град и прекинувајќи ја децениската политика на САД.

Американската амбасада е официјално пренесена од Тел Авив во Ерусалим на 14.05.2018 година. Денот е одбележан со судири во Појасот Газа каде околу 60 палестински демонстранти се убиени од израелски оган.

Абас вели дека САД повеќе не можат да ја играат својата историска улога како посредник во мировните преговори.

На 28 јануари 2020 година, Трамп го откри својот контроверзен мировен план за Блискиот исток, за кој се смета дека го фаворизира Израел, но им нуди на Палестинците пат кон ограничена држава.

Нож во грбот

На 15 септември Обединетите Арапски Емирати и Бахреин потпишаа историски договори за нормализирање на врските со Израел во Белата куќа.

Спогодбите раскинуваат децениски арапски консензус дека понатамошните врски со еврејската држава не треба да се нормализираат се додека не потпише сеопфатен мировен договор со Палестинците.

Според договорите, Израел се согласува да ја „суспендира“ анексијата на делови од окупираниот Западен брег, без да каже колку долго.

Палестинските власти го критикуваат потегот како „нож во грбот“.

На 22 септември Палестинците се повлекоа од клучната улога на Арапската лига во знак на протест против неуспехот на регионалниот блок да заземе став против израелско-арапските зделки.