Украинските фармери на линијата на фронтот се борат да го нахранат светот

На парцела од 1.500 хектари од кошничката за леб на Европа, украинскиот фармер Григориј Ткаченко ја обновува својата фарма.

Руските сили стрелаа со проектили „Град“ и куршуми на неговата земја на почетокот на март, бришејќи ги зградите, машините и половина од неговиот добиток – оставија само трага од уништување кога конечно се повлекоа од североисточниот регион Чернихив, каде што тој произведува пченка, компири и млеко од крави.

„Тие многу пукаа кон нас, а ние имавме многу неексплодирани проектили“, рече 54-годишникот за тридневниот напад на Русите врз неговото село Лукашивка. Нападот ја уби Валентина, жена во нејзините рани 60-ти години, која ја вработил на фармата.

Русите ги минираа сите негови ниви и отидоа во „ловечка експедиција“ против кравите кои не беа убиени од проектили или шрапнели, рече таткото на три деца. „Беше ужасно, едноставно ужасно“, рече тој преку телефон, беснеејќи против „дивјаците“, кои исто така украдоа женска долна облека од имотот на неговото семејство.

Ужасното искуство на Ткаченко се одвива насекаде низ Украина, земја која во нормални времиња храни 10 пати повеќе од сопственото население, испраќајќи бродови натоварени со пченица, сончогледово масло и пченка во Северна Африка и Блискиот Исток. Земјите како Египет, Либан и Мавританија почнаа да се потпираат на огромниот извоз на Украина, кој се забави до капење, бидејќи Русија ги блокира нејзините пристаништа на Црното Море.

Сега, додека земјоделците во Украина продолжуваат со одложената кампања за пролетна сеидба, обемот на штетата што Русија ја нанесе на нејзиниот капацитет за производство на храна предизвикува хаос на светските пазари. Цените на храната се зголемија, предизвикувајќи невидена криза со достапност што ќе го влоши веќе рекордното ниво на глад во светот, се вели во неодамнешниот заеднички извештај на ОН и ЕУ.

„Украина сега е принудена да се концентрира на обезбедување храна за своите граѓани“, рече украинскиот дипломат Маркијан Дмитрашевич на состанокот на ОН за безбедност на храната во Полска минатата недела.

Руското намерно таргетирање на фармите е особено сурово бидејќи Украина поседува дел од најбогатите земјоделски површини во светот. Појасот од ултра плодна чернозем „црна почва“ ја прекрстува земјата од север кон југ и од исток кон запад, но голем дел од него сега е надвор од обработување поради војната.

Се проценува дека 10 милиони хектари – една третина од вкупното обработливо земјиште на Украина – се исфрлени од производство или поради тоа што е окупирано од руски војници или затоа што земјата е покриена со расфрлани нагазни мини, неексплодирани гранати и јагленисани остатоци од тенкови и друга воена опрема, рече Михаило Амосов, експерт за користење на земјиштето во украинската еколошка невладина организација „Екоакшн“.

Околу 6 или 7 милиони хектари од богатата почва чернозем сега е надвор од употреба, процени тој. „Тие минираа сѐ што можеа да добијат и официјалните лица велат дека ќе бидат потребни околу три до пет години за да се деминира оваа област“, вели Амосов.

„Гледам многу фармери кои работат со панцири бидејќи е опасно да се биде на терен“, рече тој.

Ткаченко вели дека неговите ниви биле преполни со неексплодирани мини кога Русите се повлекле. „Повеќето технички работи се обновени, но имаме проблеми со мините во нашите полиња“.

И покрај борбата за пристап до клучните резерви од гориво до вештачко ѓубриво и семиња по почетокот на војната, украинските земјоделци успеваат да посеат култури како пченка, сончоглед и соја оваа пролет, при што повеќето проценки покажуваат дека околу 70 отсто од минатогодишната површина може да се засади.

„Само пред пет или шест недели… ние проценивме дека земјоделците може да посеат само до 30 или 40 отсто од нашата растителна површина“, рече Марија Дудих, директорка на Украинскиот национален аграрен форум, чадор организација на фармери.

Но, дали подоцна во годината ќе можат да жнеат како и обично, е друго прашање. Заканата сè уште демне над пченицата што земјоделците ја негуваат од минатата зима.

„Можеби за три месеци кога ќе биде периодот за берба Русите ќе нападнат и ќе ја украдат целата оваа жетва и жито“, рече Дудих.

Киев верува дека Русија веќе украла околу 400.000 метрички тони храна од областите што ги контролира, со извештаи дека се обидува да ја извезе во своите политички сојузници како Сирија.

„Руската војска почна да го зема нашето жито и сончогледово масло од привремено окупираната територија во регионите Луганск, Донецк, Херсон и Запорожје“, рече Дмитрашевич, украинскиот дипломат на конференцијата на ОН.

Американското министерство за земјоделство прогнозира дека производството на пченица во Украина ќе падне на 21,5 милиони метрички тони во жетвената година 2022-23, за разлика од 33 милиони претходната година.

Исто така, има рани знаци дека продуктивните јужни региони Херсон и Запорожје ќе можат да обезбедат помалку домашни краставици, зелка, домати и лубеници оваа година поради тешките борби што се водеа таму.

„Не е критично, но ни треба овој зеленчук за да се храниме здраво, а малите земјоделци беа главните производители“, рече Амосов.

Дури и ако Русија не го добие зимското жито што ќе треба да се бере во јули и август, тоа едноставно може да изгние бидејќи можеби ќе нема каде да се складира. Русија ги гаѓаше таканаречените лифтови, кои се огромни силоси за складирање на жито. „Проблемот е што тие нема да можат да го складираат новото жито што доаѓа“, објасни Максимо Тореро, главен економист на Организацијата за храна и земјоделство на ОН.

Но, претстојната криза за складирање и цени првенствено е предизвикана од континуираната руска блокада на Црното Море, која беше рутата за излез од Украина за 90 отсто од нејзините главни прехранбени производи пред војната.

Во Украина се заглавени околу 24 милиони метрички тони пченица и пченка, кои не можат да се извезат. „Ако тоа излезе, цените значително ќе паднат“, рече Тореро.

ЕУ сака да ги реши сложените логистички потешкотии со проширувањето на копнениот извоз, но додека тоа не се подобри, постои реална закана од финансиска пропаст за земјоделците кои сè уште работат, бидејќи тие се потпираат на трговците за нивните приходи.

„Главното прашање се парите“, рече Ткаченко. „Имаме доволно време да ги обновиме покривите за да ја складираме жетвата, но главната работа е да ги собереме финансиите. Ќе ја обновам мојата фарма“, вети Ткаченко. „Ќе биде многу подобро дури и од пред војната. Нема да има второ доаѓање на овие никаквеци“. (Политико)