Сè повеќе луѓе ги губат работните места поради вештачката интелигенција, најпогодени се младите
„Мајкрософт“ отпушти повеќе од 15.000 луѓе оваа година, вклучувајќи 9.000 само во јули – вкупно околу седум проценти од својата глобална работна сила – и покрај кварталниот раст на профитот за речиси 25 проценти и пазарната вредност што надмина 4 билиони долари. Извршниот директор Сатја Надела вели дека „Мајкрософт“ „бележи голем напредок“, но паралелниот бран отпуштања го поставува прашањето за иднината на работата во ерата на вештачката интелигенција, пишува „Фајненшл тајмс“.
Според анализата на весникот, улогата на вештачката интелигенција во корпоративното реструктуирање е сè подиректна. Компаниите повеќе не се задоволуваат да прават повеќе со помалку луѓе – тие сега се подготвуваат за период во кој многу работни места едноставно повеќе нема да бидат потребни.
Иако бизнис лидерите тврдат дека вештачката интелигенција ги „редизајнира“ работните места, бројките раскажуваат поинаква приказна. „Интел“ и БТ, меѓу другите, објавија илјадници отпуштања директно поврзани со вештачката интелигенција, објавува Фајненшл тајмс. „Мајкрософт“, иако не го изјави експлицитно ова, истовремено отпушта илјадници луѓе, додека бележи рекордни профити. Во минатото, отпуштањата беа претставени како нужно зло, но денес раководителите ги претставуваат како знак на напредок, според анализа на ФТ.
Приходот по вработен стана престижен репер во технолошката индустрија. Американскиот стартап акцелератор Y Combinator, кој сега прерасна во големи услуги како што се Airbnb и Dropbox, ја промовира идејата дека успешна компанија може да се изгради само со неколку вработени. Финансиските медиуми објавуваат дека неговите стартапи честопати се фалат со приходи во милиони, иако вработуваат минимални тимови.
Коосновачот на OpenAI, Сем Алтман, предвиде дека наскоро би можела да се појави компанија од милијарда долари водена од само едно лице. Иако засега звучи футуристички, големите јазични модели како ChatGPT, Gemini и Grok веќе го менуваат пазарот на трудот, особено кај канцелариските работни места. Многу позиции веќе се прекинуваат бидејќи, како што наведуваат компаниите, „задачите на овие вработени повеќе не постојат“.
Фајненшл тајмс го наведува примерот на голема ревизорска фирма која, со помош на вештачката интелигенција, го намали времето потребно за креирање извештај за 75 проценти и ослободи 3.600 часа аналитичка работа. Вработувањето на програмери, исто така, нагло се забави.
Равал предупредува дека цели слоеви на пониски позиции исчезнуваат, а со нив и традиционалните патишта на професионален раст. Позициите на почетно ниво и праксите се првите што се погодени, но сè повеќе и повеќе позиции во средниот менаџмент исто така исчезнуваат. „Подемот на вештачката интелигенција би можел да го ограничи закрепнувањето на вработеноста во некои канцелариски улоги на пониско ниво“, изјави за ФТ Дирк Хан, извршен директор на меѓународната фирма за регрутирање Hays.
Вредноста на универзитетските дипломи е сè повеќе под знак прашалник, а кариерните патеки стануваат сè повеќе „искривени“ и нелинеарни. Фриленсерството и краткорочните работни задачи дополнително го фрагментираат пазарот на трудот. Вештачката интелигенција само го забрзува ова, се вели во анализата.
Дали намалената работна сила е навистина поотпорна?
Помалку луѓе значат пониски трошоци и побрзи перформанси, но тоа може да значи и помала отпорност на шокови – од нарушувања во синџирот на снабдување до одлив на мозоци. „Фајненшл тајмс“ го наведува примерот на шведската компанија „Кларна“, која отпушти илјадници вработени, но сега го тестира враќањето на луѓето во служба за корисници бидејќи системите за вештачка интелигенција не успеаја во интеракциите со клиентите во реалниот свет.
Технолошките претприемачи кои промовираат компании со минимален персонал потценуваат колку деловните процеси и корпоративната култура всушност се засноваат на човечки односи и интеракции. Иако вештачката интелигенција навистина може да ги преземе рутинските задачи, треба повторно да научиме да го цениме она што е човечко – од креативност и емоционална интелигенција до сложена проценка, се вели во анализата на „Фајненшл тајмс“.
Но, ова е можно само ако инвестираме во оние кои ги носат овие квалитети и обучиме нова генерација работници – а во моментов многу врати се затвораат пред дури и да имаат шанса да се отворат, заклучува „Фајненшл тајмс“.