Примирјето за Газа е финализирано, се чека да го одобри целата влада на Израел

Безбедносниот кабинет на израелскиот премиер го одобри договорот за ослободување заложниците и прекин на огнот со Хамас договорен синоќа во Доха. Договорот сега ќе се префрли во целосната влада за дискусија и гласање.

Препораката е дадена „по испитувањето на сите дипломатски, безбедносни и хуманитарни“ аспекти на договорот, со разбирање дека договорот „го поддржува постигнувањето на воените цели“, велат од канцеларијата на премиерот Бенјамин Нетанјаху.

Не се открива кој гласал за поддршка на потегот, но двете екстремистички партии, Религиозен ционизам на министерот за финансии Безалел Смотрич и Оцма јехудит на министерот за национална безбедност, Итамар Бен Гвир, рекоа дека нема да го поддржат договорот.

Претходно, владата рече дека планот сепак ќе се спроведува од недела и покрај бирократските одложувања, што значи дека Високиот суд сè уште ќе треба да одржи расправа за претставките против договорот, иако не се очекува да интервенира.

Премиерот Бенјамин Нетанјаху во петокот рече дека е постигнат договор за враќање на заложниците кои се држат во Појасот Газа, откако неговата канцеларија претходно соопшти дека во последен момент има пречки во финализирањето на прекинот на огнот што ќе ја прекине 15-месечната војна.

Изјавата на Нетанјаху пред зори се чинеше дека го расчисти патот за израелското одобрување на договорот, кој ќе ги запре борбите во Појасот Газа и ќе бидат ослободени десетици заложници држени од милитантите во Газа во замена за палестинските затвореници кои ги држи Израел. Договорот, исто така, ќе им овозможи на стотици илјади раселени Палестинци да се вратат во остатоците од нивните домови во Газа.

Во израелските воздушни напади, пак, во четвртокот загинаа најмалку 72 лица на територијата опустошена од војната.

Нетанјаху рече дека ѝ дал инструкции на специјалната оперативна група да се подготви да ги прими заложниците кои се враќале од Газа и дека нивните семејства биле информирани дека договорот е постигнат.

Израел го одложи гласањето во четвртокот за прекинот на огнот, откако зголемените тензии во владината коалиција на Нетанјаху ја зголемија загриженоста за спроведувањето на договорот само еден ден откако американскиот претседател Џо Бајден и клучниот посредник Катар објавија дека тој е комплетиран.

Канцеларијата на Нетанјаху го обвини Хамас за откажување од делови од договорот во обид да добие дополнителни отстапки. На брифингот во четвртокот, Дејвид Менцер, портпарол на израелската влада, рече дека новите барања на Хамас се однесуваат на распоредувањето на израелските сили во коридорот Филаделфи, тесниот појас што граничи со Египет што израелските војници го зазедоа во мај.

Хамас ги негираше тврдењата, а Изат ал Ришк, висок функционер на Хамас, рече дека милитантната група „е посветена на договорот за прекин на огнот, што го објавија посредниците“.

Договорот за прекин на огнот наиде на жесток отпор од крајно десничарските коалициски партнери на Нетанјаху, од кои зависи израелскиот премиер за да остане на власт. Во четвртокот, тврдокорниот израелски министер за национална безбедност, Итамар Бен-Гвир, се закани дека ќе ја напушти владата доколку Израел го одобри прекинот на огнот. Немаше непосреден коментар од Бен-Гвир по соопштението на Нетанјаху во петокот.

Египетскиот министер за надворешни работи Бадр Абделати ги повика Израел и Хамас да го спроведат планот за прекин на огнот во Газа „без никакво одлагање“ во интервју за Асошиетед прес. Египет со години е клучен посредник меѓу непријателите и водечки играч во тековните преговори за прекин на огнот.

Договорот објавен во средата ќе ги прекине борбите со цел на крајот да се прекине 15-месечната војна што го дестабилизира Блискиот Исток и предизвика протести низ целиот свет.

Хамас ја предизвика војната со својот прекуграничен напад на Израел на 7 октомври 2023 година, во кој загинаа околу 1.200 луѓе, а 250 други зедоа како заложници.

Израел одговори со разорна офанзива во која загинаа над 46.000 Палестинци, според локалните здравствени власти, кои не прават разлика меѓу цивили и милитанти, но велат дека жените и децата се повеќе од половина од убиените.

Воената кампања израмни огромни делови од Газа и протера околу 90% од населението на Газа од 2,3 милиони од своите домови. Стотици илјади се борат со глад и болести во сиромашните шаторски кампови на брегот.

Нетанјаху се соочува со силен внатрешен притисок

Израелскиот премиер се соочи со голем внатрешен притисок да ги врати дома заложниците, чии семејства го молеа Нетанјаху да му даде приоритет на ослободувањето на нивните најблиски пред политиката.

Но, израелските поделби околу договорот беа отворени во четвртокот, откако Бен-Гвир се закани дека ќе поднесе оставка, велејќи дека прекинот на огнот е „непромислен“ и ќе ги „уништи сите достигнувања на Израел“.

Заминувањето на партијата Еврејска моќ на Бен-Гвир ќе го намали бројот на местата на владејачката коалиција во израелскиот парламент, или Кнесет, од 68 на 62 – оставајќи ја владата на Нетанјаху со најмалото мнозинство. Бен-Гвир рече дека неговата партија ќе се врати во коалицијата доколку Израел ја продолжи својата војна.

Оставката на Бен-Гвир нема да ја урне владата или да го попречи договорот за прекин на огнот. Но, овој потег ќе ја дестабилизира владата во деликатен момент и може да доведе до нејзин колапс доколку на Бен-Гвир му се придружат и другите клучни сојузници на Нетанјаху.

Министерот за финансии Безалел Смотрич, на пример, жестоко се противи на договорот и побара Нетанјаху да вети дека ќе ја продолжи војната против Хамас по првата фаза од прекинот на огнот како услов неговата партија да остане во коалицијата.

Ноќ на тешки израелски напади

Палестинците во Газа во четвртокот пријавија силни израелски бомбардирања. Во претходните конфликти, двете страни ги засилија воените операции во последните часови пред прекинот на огнот како начин за проектирање сила.

Министерството за здравство на Газа соопшти дека билансот од 72 од нападите во четвртокот вклучува само тела донесени во две болници во градот Газа и дека бројот на загинати е веројатно поголем.

„Вчера беше крвав ден, а денес е покрвав“, рече Захер ал-Вахеди, претставник на Министерството за здравство.

Израелската војска соопшти дека нападнала околу 50 цели на милитантите низ Појасот Газа во текот на изминатиот ден, вклучувајќи складишта за оружје и места за лансирање ракети.

Вознемиреноста се прошири низ Газа во четвртокот со веста за кавга меѓу Хамас и израелските власти во последен момент.

„Ги замолуваме нашите браќа во Хамас да комуницираат со посредниците за да се стави крај на војната“, рече Омар Џендија, во Деир ал Балах. „Доста е со уништување и убивање“.

Според договорот постигнат во средата, 33 од околу 100 заложници кои остануваат во Газа треба да бидат ослободени во следните шест недели во замена за стотици Палестинци затворени од Израел. Израелските сили ќе се повлечат од многу области, стотици илјади Палестинци ќе можат да се вратат во она што останало од нивните домови и ќе има наплив на хуманитарна помош.

Останатите заложници, вклучувајќи ги и машките војници, треба да бидат ослободени во втората – и многу потешка – фаза за која ќе се преговара во текот на првата. Хамас соопшти дека нема да ги ослободи преостанатите заробеници без траен прекин на огнот и целосно израелско повлекување, додека Израел вети дека ќе продолжи да се бори се додека не ја разбие групата и дека ќе одржи постојана безбедносна контрола над територијата.

Остануваат долгорочни прашања за повоена Газа, вклучително и кој ќе владее со територијата или ќе ја надгледува застрашувачката задача за реконструкција.

Израел се најде под тешки меѓународни критики, вклучително и од неговиот најблизок сојузник, Соединетите Американски Држави, поради бројот на цивилни жртви во Газа. Исто така, го обвинува Хамас за цивилните жртви, обвинувајќи го дека користи училишта, болници и станбени области за воени цели. (АП)