Полска: Владата на Доналд Туск во шок по поразот на претседателските избори

Кандидатот на десницата, Карол Навроцки, ќе стане нов претседател на Полска по објавувањето на резултатите од изборите. Тие покажуваат дека кандидатот на партијата Право и правда (ПиС) победи во вториот круг од претседателските избори со 50,89% од гласовите. Неговиот ривал, градоначалникот на Варшава, Рафал Тржасковски освои 49,11%.

Главното прашање е сега што ќе прави коалициската влада на премиерот Доналд Туск по овој силен политички удар бидејќи натму ќе мора да биде во кохабитација со политички противник, а ја има можноста да става вето на закони.

„Дали забележавте дека Доналд не се појави на изборната ноќ? Тој стоеше во сенка. Мора да претчувствувал што доаѓа“, саркастично му изјавил на влијателниот новински портал „Онет“ еден од политичарите од Граѓанската коалиција, веднаш по објавувањето на доцната анкета, која покажа дека Карол Навроцки најверојатно ќе победи на претседателските избори.

Вегетација, дури и распаѓање

Иако штабот на кампањата на Рафал Тржасковски официјално повторуваше до последните часови од кампањата пред вториот круг дека конечниот резултат не е сигурен и дека веројатноста кандидатот на ПиС да победи е голема, резултатите што дојдоа преку ноќ се шок. Некои министри во последните недели веќе тивко ги набројуваа проектите што би можеле да се протуркаат со учество на претседателот што го претставува владејачкиот табор.

Сценариото со Карол Навроцки во претседателската палата може да значи дека коалицијата ќе остане главно со административна работа до следните парламентарни избори, кои се закажани за есен 2027 година. Ова би биле две и пол години вегетација, што овој табор можеби нема да ја преживее, пишува „Онет“.

„Можеме да заборавиме на промените во обвинителството, судството, главните ветувања што ги дадовме пред изборите во 2023 година. Нема да има номинации за амбасадори. Секоја промена на клучна позиција во армијата ќе мора да се договори со Навроцки. Можеме да очекуваме отпор дури и во невини случаи“, набројува важен политичар од владејачкиот табор во разговор за „Онет“.

Од гледна точка на коалицијата, ова би било едно од подобрите сценарија. Владејачкиот табор може да се распадне. Меѓу владата постои убедување дека Карол Навроцки во Претседателската палата нема да биде втор Анджеј Дуда (сегашниот претседател), туку само Анджеј Дуда во коцка. Ниту еден голем проект на владејачката коалиција нема да добие поддршка.

Освен гореспоменатите судски предлог-закони или оние што се однесуваат на уставниот трибунал, промените во законот што го либерализираат абортусот или воведувањето граѓански партнерства сигурно ќе мора да се одложат со години.

Стравот преовладува

Веќе неколку дена во владините кругови циркулира сценарио според кое – во случај на победа на Карол Навроцки – шефот на владата брзо ќе побара гласање за доверба на својата влада со цел да се заврши дискусијата за можни предвремени парламентарни избори.

Туск неодамна категорично негираше дека во таков случај ќе се обиде да го скрати мандатот на Сејмот. Сепак, јасно е дека ќе мора да го преиспита својот план за наредните месеци. Во интервју за ТВП пред вториот круг, тој најави повторно преговарање за коалицискиот договор и големи промени во владата. Преуредувањата во кабинетот на Туск се речиси сигурни, и тоа без оглед на исходот од претседателските избори.

Освен тоа, помалите коалициски партнери не сакаат да слушнат за предвремени избори. Во интервју за „Онет“, политичар на владиниот партнер ПСЛ пред изборите изјави дека апсолутно не доаѓа предвид, бидејќи тоа е крајно ризична опција за оваа партија.

Сепак, не е познато како ќе реагира Шимон Холовниа, лидерот на Полска 2050, кој на есен треба да му ја предаде функцијата претседател на Сејмот на Влоѓимјеж Чарзасти. Со месеци од неговиот круг имаше сигнали дека Холовниа, кој освои помалку од 5% од гласовите во првиот круг од претседателските избори, не би сакал да го напушти местото втор човек во земјата.

Сепак, ова би можело да доведе до турбуленции во коалицијата, бидејќи лидерот на Новата левица не сака да слушне за промени во коалицискиот договор во овој аспект.

Прашањето е дали ќе има пресметка во самата Граѓанска коалиција. Луѓето кои се заеднички одговорни за кампањата на Рафал Тржасковски сега се важни членови на владата на Доналд Туск.

Од владејачкиот табор по првиот круг од претседателските избори, дојдоа сигнали дека премиерот е незадоволен од формата на кампањата на градоначалникот на Варшава. Друга работа е што резултатот на Рафал Трзасковски е исто така ефект на политиката што ја водеше самиот Доналд Туск. Коалицијата под негово водство не исполни многу од изборните ветувања од пред година и пол.

Некои од нашите соговорници од синоќа тврдат дека ќе има време за подлабока анализа, но темата за миграцијата и ставовите кон украинските граѓани можеше да има значително влијание. Иако во последните месеци владејачкиот табор силно се сврти кон десно во овие аспекти, ова се покажа како целосно неефикасно, а токму ПиС и Конфедерација се покажаа како поверодостојни на ова поле, пишува „Онет“.