Ново затегнување – Народна банка ја зголеми референтната каматна стапка на 6,15 отсто

Каматната стапка на благајничките записи да се зголеми за 0,15 процентни поени до нивото од 6,15 отсто, одлучи Комитетот за оперативна монетарна политика на Народната банка на седницата што се одржа на 1 август, на која беа разгледани најновите податоци и информации за домашната и глобалната економија и најновите случувања на меѓународните и на домашните финансиски пазари во контекст на поставеноста на монетарната политика, информира Народната банка (НБ).

„На седницата беше донесена одлука за зголемување и на каматните стапки на расположливите депозити, исто така за по 0,15 процентни поени, со што каматните стапки на депозитите преку ноќ и на 7 дена ќе изнесуваат 4,05 и 4,10 отсто“, соопшти НБ.

Оттаму нагласуваат дека понудата на благајнички записи на редовната аукција е непроменета и изнесува 10 милијарди денари.

„Одлуката за промена во каматните стапки е донесена во услови на постепена стабилизација, но и понатаму постојат ризици, поради што е оценето дека има потреба од понатамошна претпазливост во водењето на монетарната политика. Со оглед на применуваната монетарна стратегија, при носењето на монетарните одлуки се зема предвид и поставеноста на политиката на Европската централна банка (ЕЦБ), којашто на последниот состанок донесе одлука за дополнително зголемување на каматните стапки“, прецизираат од НБ.

Монетарното затегнување започна од крајот на 2021 година, прво преку интервенциите на девизниот пазар, а потоа од април минатата година и со зголемување на каматната стапка на благајничките записи, како и на каматните стапки на другите монетарни инструменти. 

„Овие промени се поддржани и од измените во инструментот на задолжителна резерва, коишто беа насочени кон зголемување на денаризацијата каде што се забележуваат позитивни трендови. Заради зајакнување на досегашните позитивни ефекти од овие мерки, Советот на Народната банка во август донесе дополнителни измени кај инструментот на задолжителна резерва. Заради натамошна поддршка на процесот на денаризација на билансите на банките, е донесена одлука за зголемување на стапката на задолжителна резерва на девизните обврски од 19 на 20 отсто, зголемување на стапката на задолжителна резерва на обврските во денари со девизна клаузула од 50 на 100 отсто, како и пораст на процентот на одржување на задолжителната резерва од обврските во странска валута којашто се исполнува во евра, од 77 на 80 отсто“, посочуваат од НБ.

Во однос на одделните показатели релевантни за монетарните одлуки, домашната инфлација, прецизираат од НБ, и натаму забавува и во јуни 2023 година се сведе на едноцифрено ниво од 9,3 отсто (11,3 отсто во претходниот месец). Последните промени кај цените се во согласност со оцените на Народната банка за забавување на стапката на инфлација во рамките на априлскиот циклус проекции.

„Забавувањето на годишната стапка на инфлација е условено од забавениот раст на цените кај сите три компоненти, при што најголем придонес за ваквата динамика имаат прехранбената и енергетската компонента. Сепак, инфлацијата сѐ уште е над историското ниво, а базичната инфлација упатува дека преносните ефекти од цените на енергијата и храната сѐ уште не се целосно исцрпени“, нагласуваат од НБ.

Во согласност со меѓународните стандарди, нивото на девизните резерви на крајот на јуни, според НБ, е соодветно за одржување на стабилноста на курсот на домашната валута.

„Движењата на домашниот девизен пазар и во текот на вториот квартал беа поволни, при што Народната банка интервенира со откуп на девизи на девизниот пазар, а овие трендови беа засилени и во текот на јули. Во однос на последните расположливи податоци од надворешниот сектор, трговскиот дефицит во периодот април ‒ мај 2023 година е понизок од очекувањата за вториот квартал од годината, според априлската проекција. Податоците за менувачкото работење за вториот квартал од 2023 година укажуваат на остварени нето-приливи од приватните трансфери коишто се повисоки од очекувањата за вториот квартал според априлската проекција“, велат од НБ.

Што се однесува до домашната економска активност во првиот квартал растот на економската активност беше умерено повисок од проекциите на Народната банка, а високофреквентните податоци за периодот април ‒ мај 2023 година главно упатуваат на натамошен раст на економската активност во вториот квартал од годината, но поумерен. Така, и во овој период се бележи раст на индустриското производство, но истовремено кај прометот во вкупната трговија и градежништвото се забележува реален годишен пад, по нивниот раст во претходниот квартал.

Народната банка соопштува дека внимателно ги следи макроекономските податоци и ризиците и е подготвена да ги употреби сите неопходни инструменти и да презема мерки со коишто ќе се придонесе за задржување на стабилноста на девизниот курс, стабилизирање на инфлациските очекувања и за ценовна стабилност на среден рок.