Ердоган во уште една битка за Истанбул

АНКАРА – Во недела, милиони гласачи во Турција излегуваат на гласање за да изберат градоначалници и администратори на локалните избори кои ќе ја проценат популарноста на претседателот Реџеп Таип Ердоган додека неговата владејачка партија се обидува да ги врати клучните градови што ги загуби пред пет години.

Победата на партијата на Ердоган би можела да го поттикне турскиот лидер да продолжи со уставните промени кои би можеле да му овозможат да владее над границата на неговиот сегашен мандат.

Во меѓувреме, задржувањето на клучните општини во градовите ќе помогне да се засили турската опозиција, која е фрактурана и деморализирана по поразот на минатогодишните претседателски избори.

БИТКАТА ЗА ИСТАНБУЛ

На последните локални избори одржани во 2019 година, обединетата опозиција ги освои главниот град Анкара и трговскиот центар Истанбул, ставајќи крај на 25-годишното владеење на владејачката партија во овие градови.

Загубата на Истанбул особено беше голем удар за Ердоган, кој ја започна својата политичка кариера како градоначалник на метрополата од речиси 16 милиони жители во 1994 година.

Ердоган го именуваше Мурат Курум, 47-годишен поранешен министер за урбанизација и животна средина, да се кандидира против актуелниот градоначалник Екрем Имамоглу – популарен политичар од левичарската Републиканска народна партија или ЏХП. Имамоглу се посочува како можен претседателски кандидат да го предизвика Ердоган.

Овој пат Имамоглу (52) се кандидира на локалните избори без поддршка од главната турска прокурдска партија или националистичката партија ИЈИ, кои дадоа свои кандидати.

Во меѓувреме, новата верско-конзервативна партија, Новата партија на благосостојбата, или ИРП, исто така ја фрли својата капа во рингот. Апелирајќи до конзервативните и религиозните гласачи кои се разочарани од начинот на кој Ердоган се справува со економијата, се очекува да украде дел од гласовите од кандидатите на Ердоган.

Анкетите укажуваат на мртва трка меѓу Имамоглу и Курум кои ветија инфраструктурни проекти кои ќе ги направат зградите отпорни на земјотреси и ќе го олеснат хроничниот сообраќаен метеж во градот.

Опозицијата се очекува да ја задржи контролата врз Анкара, каде што актуелниот градоначалник Мансур Јаваш, кој исто така беше именуван како иден претседателски кандидат, останува популарен.

ЕРДОГАН БАРА ДА ЈА КОНСОЛИДИРА МОЌТА

Не оставајќи ништо на случајноста, Ердоган, кој е на власт како премиер, а потоа и како претседател повеќе од две децении, одржува изборни митинзи низ целата земја, водејќи кампања во име на кандидатите кои се кандидираат за градоначалници.

Аналитичарите велат дека враќањето на Истанбул и Анкара и постигнувањето силен резултат ќе ја зацврсти решеноста на Ердоган да воведе нов устав кој би можел да му овозможи да владее по 2028 година, кога ќе му заврши сегашниот мандат. Сегашниот устав поставува ограничување на претседателската функција од два мандати. Ердоган (70) се кандидираше за трет мандат минатата година, наведувајќи ја техничноста, бидејќи земјата се префрли на претседателски систем во 2018 година, а неговиот прв мандат беше според претходниот систем.

Ердоган и неговите сојузници во моментов немаат доволно места во парламентот за да донесат нов устав, но уште еден изборен триумф може да поколеба некои конзервативни опозициски парламентарци да ја сменат страната, велат аналитичарите.

Претходно овој месец, Ердоган рече дека изборите во недела ќе бидат негови последни според уставот. Критичарите ги гледаат неговите коментари како трик за придобивање на гласовите на симпатиите на поддржувачите кои се потресуваат од кризата со трошоците за живот, како и стратегија за притисок за уставните амандмани.

ОПОЗИЦИЈАТА СЕ НАДЕВА НА ВРАЌАЊЕ

Шестпартискиот опозициски сојуз, предводен од ЏХП, се распадна по катастрофалниот изборен пораз минатата година. Поддржувачите на алијансата останаа деморализирани откако не успеа да го соборат Ердоган и покрај економските превирања и последиците од катастрофалниот земјотрес.

Способноста на ЏХП да ги задржи големите градови што ѝ беа потребни пред пет години, ќе помогне да се ревитализира партијата и ќе ѝ овозможи да се претстави како алтернатива на владејачката партија на Ердоган. Губењето на Анкара и Истанбул од партијата на Ердоган, од друга страна, може да стави крај на претседателските аспирации на Јаваш и Имамоглу.

ЏХП тргна на промена на лидерството веднаш по изборниот пораз, но останува да се види дали новиот претседател на партијата, 49-годишниот фармацевт Озгур Озел, може да ги возбуди поддржувачите.

НЕФЕР КАМПАЊА

Како и на претходните избори, Ердоган ги користи предностите на функцијата, честопати искористувајќи ги државните ресурси додека водеше кампања. Околу 90 отсто од турските медиуми се во рацете на владата или нејзините поддржувачи, според групите за набљудување на медиумите, кои ги промовираат кампањите на владејачката партија и нејзините сојузници, додека на опозицијата ѝ ја негираат истата можност.

Државниот радиодифузен сервис ТРТ посвети 32 часа емитување на владејачката партија во првите 40 дена од кампањата во споредба со 25 минути посветени на предизвикувачите, според опозицијата.

За време на кампањата, Ердоган издаде тенко прикриени предупредувања до гласачите да ги поддржат кандидатите на владејачката партија доколку сакаат да добијат владини услуги. Тој ја зголеми минималната плата за 49 отсто за да донесе одредено олеснување за домаќинствата, и покрај напорите на неговата влада да ја контролира високата инфлација.

Турскиот лидер, исто така, продолжи да го покажува успехот на неговата земја во одбранбената индустрија за време на неговите предизборни митинзи. Прототипот на турскиот домашен борбен авион, „Каан“, го изведе својот прв лет минатиот месец, во она што критичарите веруваат дека е темпиран пред изборите.

КУРДСКИ ГЛАСОВИ

Курдските гласачи сочинуваат околу 10% од електоратот во Истанбул и начинот на кој тие ќе го дадат својот глас може да биде одлучувачки во трката за градоначалник

Турската прокурдска партија – сега позната како Партија за еднаквост и демократија на народите, или ДЕМ – се одлучи да го поддржи Имамоглу на општинските избори во 2019 година, помагајќи му да победи. Овој пат партијата поставува свои кандидати, во потег што може да ги намами гласовите од Имамоглу.

Сепак, велат некои набљудувачи, партијата намерно именувала двајца кандидати од низок профил како премолчена поддршка на актуелниот градоначалник. Курдската партија традиционално има машки и женски фигури кои ги делат лидерските позиции.

Во меѓувреме, партијата ДЕМ се очекува да освои многу од општините во југоисточните региони на Турција, претежно населени со Курди. Останува прашањето дали партијата би смеела да ги задржи. Во претходните години, владата на Ердоган ги отстрани избраните градоначалници од функцијата поради наводни врски со курдските милитанти и ги замени со повереници назначени од државата.

За време на митингот во претежно курдскиот град Хакари на 15 март, Ердоган ги повика гласачите да не гласаат за поединци за кои рече дека ќе префрлат општински средства на „терористичката организација“, во врска со забранетата Курдистанска работничка партија или ПКК. (АП)