Бугарското вето за Македонија е инфантилно

Доаѓа уште едно хистерично лето со повеќе теми. Ќе падне ли владата, како, кога, зошто и што ќе биде понатаму? Борбениот крик е „Ма-ке-до-ни-ја-ааа“.

Слави Трифонов конечно го заврши она за што партијата ИТН беше создадена и инкорпорирана во протестите во 2020 година, а потоа и во владата. Ако неговите истомисленици си поставеа три основни прашања, конфигурациите во последните три парламенти ќе беа поинакви и земјата можеше да спаси губење политичко време, како и понижување како нуркање со еден здив, плагијат и барем некои кловнирање на просечни сценаристи во улога на пратеници. 1. Дали е можно човек кој 20 години живее во ударен термин на најгледаната телевизија да биде борец против статус-квото? 2. Нели е тоа статус-кво? 3. И дали статус-квото преку него не се обидува да постигне одредени цели? Дури и кога се формираше партијата и се организираше референдумот за мнозинскиот изборен систем, беше јасно дека овие луѓе се политички неписмени, но телевизијата и сцената низ годините создадоа чувство на семоќ и сезнаење плус силна желба за дрскост и грубост.

Беше јасно дека ИТН е инженерски проект со многу транспарентна цел – лигашко-патриотскиот ентузијазам околу медиумската и концертната продукција на Слави Тифонов да се трансформира во политичка енергија која ќе влезе во употреба кога ќе биде потребно. Како што и се случи. Работата е веќе завршена и ИТН оди на други слични проекти како Јане Јанев, Атак, Бареков, Марешки. Се прашувам дали не би било добро на луѓето кои поддржувале такви партии да им се ограничи избирачкото право на одреден период. Знам дека тоа не е демократско и не може да се случи. Јас само размислувам за тоа.

А сега за Македонија.

За Бугарија ова е болна тема, но болката не може да го реши проблемот. Одамна можеше да се реши, ако во последните децении, а и пред тоа, темата не се користеше исклучиво за внатрешно-политички потреби – луѓе како Каракачанов, Џамбаски, Волен Сидоров и да не набројувам, да живеат од политиката и одвраќање од поважните работи.

Позицијата на Бугарија за преговорите на Македонија со ЕУ од почеток е погрешна и безнадежна. Резултатот можеше да биде поинаков доколку разговорот за минатото беше демонстративно одвоен со дебела црвена линија од разговорот за иднината, т.е. историскиот разговор од политичкиот разговор. Конвергенцијата на историските приказни во двете земји треба да се остави за во иднина, бидејќи тоа бездруго е тежок и многу бавен процес. Под претпоставка дека има толку големо значење. Тоа, пак, претпоставува одреден степен на образование, кој не е забележан кај таканаречените патриоти. Многумина од нив живеат со верувањето дека европските народи се формирани околу 18. и првата половина на 19 век и дека оттогаш не се можни такви процеси. Сепак, тие се можни и Македонија е пример. Таму очигледно се одвиваше етно-образовен процес, особено во последните седум, а веројатно и повеќе децении. Патем, ако повнимателно се прочитаат поединечни страници од весникот „Македонија“ (1866-1872), ќе се забележат знаци на колеблива етничка самосвест. И токму ова е една од причините зошто Петко Славејков (бугарски поет и политичар – н.з.) го избрал ова име за весникот.

Со други зборови, бабите и дедовците можеби се чувствувале Бугари, но внуците повеќе сакаат да бидат Македонци. Точка.

Ставот на Бугарија е нејасен во ЕУ, бидејќи нема начин да се објасни дека иднината на една земја може да зависи од договорот за етничкиот идентитет на Гоце Делчев.

Идејата за „крадење на историјата“ или недозволивото „препишување на историјата“ исто така е тешко да се објасни. Историјата е приказна составена од стотици или илјадници поединечни приказни кои често меѓусебно се исклучуваат. Постојано се препишува бидејќи времето ја менува перспективата, гледиштето кон минатото. Ова е занает на историчарите. Само Светото писмо не може да се препише. Историјата може. И треба.

Секој нов извештај за минатото да се означува како „национално предавство“ е инфантилизам. Како што е инфантилно бугарското вето. Тоа е исто толку инфантилно како и тенденцијата на македонската пропаганда да ги искривува историските факти. Што добива Бугарија од тоа? Практично ништо во надворешната политика? Но, тој пресметува сериозни обврски: недоразбирања, снисходливост и недоверба во ЕУ, дополнителна омраза во Македонија, непријателство во Албанија. Само Русија и Србија се победници.

Бугарската политика за „Македонија“, кога не беше криминална, беше недоследна и глупава. Патем, истото може да се каже и за македонската страна, што е сигурен показател за културна блискост меѓу двата народа. Бугарија еден ден ќе мора да ја испие горчливата чаша од својата недоследна и несериозна политика, а на дното може еден ден да најде причини за оптимизам. Но тоа да е сигурно. Ретко нешто е сигурно на Балканот.

За разлика од бугарската политика, руската политика на Балканот во изминатите 150 години отсекогаш била исклучително конзистентна – политика на интриги, непријателство, расправии и нестабилност. Има многу примери за злонамерната улога на Русија во бугарската историја – почнувајќи од режимот на власта, Унијата, Српско-бугарската војна, нападот на црквата „Св. Недела“ сѐ до ден денес со арогантното однесување на амбасадорката Митрофанова.

Стратешки интерес на Бугарија е РСМ да влезе во ЕУ во догледна иднина. Ова ќе го стабилизира регионот, ќе ја оддалечи земјата од руската и српската орбита, ќе ги прошири можностите за економски и други контакти и секако ќе го омекне младиот и на моменти комично агресивен македонски национализам. На крајот, членството на Македонија во ЕУ на долг рок значи бришење на нашата граница, а зарем тоа не беше причина и за македонските борци за слобода. Сепак, Има таков народ притисна на сопирачката. Повторно за домашна употреба. Нека падне владата. Класика.

Македонија е само дел од сложувалката. Вистинската интрига е на друго место. Владата на Кирил Петков затна некои дупки низ кои криминалните елити со години трошеа огромни средства од буџетот и фондовите на ЕУ со политичка заштита од ГЕРБ и ДПС, судството од бугарското обвинителство. Дополнително, беше разбрано како точно се правело тоа со фитосанитарната контрола на граничниот премин „Капитан Андреево“ и при изградбата на патиштата. И очигледно отвори длабока рана во финансиите на мафијата, која се надеваме дека никогаш нема да се залечи. Доколку се спроведат претстојните реформи во Антикорупциската комисија, војната со криминалната држава ќе продолжи и делумно ќе ја поништи заштитата што со години и ја обезбедуваат обвинителството и судскиот совет. Со други зборови, (министерот за внатрешни работи) Рашков ќе го заобиколи (обвинителот) Гешев.

Дополнително, со неверојатна леснотија и без грам хистерија, владата ја отстрани енергетската криза во Бугарија замислена од традиционално предавничката Русија и е на пат да постигне трајно решение за снабдувањето со гас. Стана јасно дека за Русија гасот не е само трговска стока, туку и инструмент на политичка перверзија. Патем, политиката на „големите сили“ отсекогаш била лицемерна, некогаш повеќе, некогаш помалку. Проблемот со денешна Русија е што лицемерието е комбинирано со варварството.

Да додадеме дека ребалансот на буџетот може да произведе илјадници задоволни пензионери и деловни луѓе кои нема многу да се двоумат за кого да гласаат доколку има предвремени избори. Сето ова заедно ги направи хистерични ГЕРБ и ДПС. Во ИТН и Преродба хистеријата е како траума при раѓање.

Со други зборови, власта за неколку месеци скрши неколку пршлени од ‘рбетот на криминално-политичкиот континуум, а како што велеа старомодните есеи за хероите на трудот, резултатите не чекаа долго. Неочекувано голем број отровни жаби – политичари, новинари, социолози, политиколози и разни други глави што зборуваат – ги кренаа своите исплашени очи од мочуриштето на бугарскиот публицитет. Овде ќе признаам дека однесувањето на претседателот Радев и Стефан Јанев за мене беше непријатно изненадување, за разлика од, да речеме, Мадам В., Волгин, Дачков и сајтовите како „Пик“, „Квик“, „Прц“, „Поглед“, кои ретко кој изненадуваат..

Се чини дека Бугарија е пред судбоносен избор – дали да ја задржи европската насока на развој или непречено да се сврти кон заборавената атмосфера на стариот добар „москвич“, музиката на Јан Френкел и Јозеф Кобзон и битовиот просперитетот на Краснојарскиот крај. Со што Македонија има малку заедничко. Тоа е само борбен крик на бугарската антиевропска милиција.

(Јасен Бориславов е бугарски новинар и публицист. Предава историја на бугарското новинарство на Универзитетот во Софија. Текстот е објавен во порталот „Редута“)