21 февруари во историјата – Објавен е „Комунистичкиот манифест“
Карл Маркс и Фридрих Енгелс го објавија „Комунистичкиот манифест“ на 21 февруари 1848 година, како програмски документ на Сојузот на комунистите, првата меѓународна работничка организација. Овој манифест стана едно од највлијателните политички дела во модерната историја, поставувајќи ги темелите на идеологијата на комунизмот и инспирирајќи бројни општествени движења и револуции.
Средината на 19. век беше време на големи социјални и економски промени. Индустриската револуција ги трансформираше економиите на европските земји, носејќи значителен раст на производството, но и влошувајќи ја положбата на работничката класа. Работниците работеа во тешки услови, со ниски плати и без социјално осигурување, додека буржоазијата се збогатуваше. Притисокот на работничкото незадоволство, со веќе развиените идеи за социјализмот, создаде плодна почва за револуционерни промени.
Токму во тој контекст Маркс и Енгелс го напишаа „Манифестот“, чија цел беше да ги објасни историските закони на класната борба и да понуди визија за свет во кој работниците ќе ја преземат контролата над средствата за производство.
Во „Комунистичкиот манифест“, Маркс и Енгелс тврдат дека историјата на сите општества до тој момент била историја на класната борба – конфликтот помеѓу владејачката класа (буржоазијата) и угнетената класа (пролетаријатот). Клучните тези на манифестот вклучуваат:
- Историски материјализам – економската основа на едно општество ги одредува неговите политички и идеолошки надградби.
- Критика на капитализмот – капитализмот создава нееднаквост и експлоатација на работниците.
- Неможноста за реформирање на капитализмот – неопходни се револуционерни промени за да се ослободи општеството од класното угнетување.
- Диктатура на пролетаријатот – работничката класа треба привремено да ја преземе власта за да воспостави бескласно општество.
- Комунистичко општество – укинување на приватната сопственост на средствата за производство и создавање на општество засновано на заедничка дистрибуција на добра.
Иако во времето на неговото објавување, „Комунистичкиот манифес“т не предизвика непосреден бран револуции, неговата порака имаше огромно влијание врз подоцнежниот развој на социјалистичките и комунистичките движења. Во 1848 година, револуциите избувнаа низ Европа, делумно инспирирани од идеите за радикални општествени промени, но беа брзо потиснати.
Кон крајот на 19. и почетокот на 20. век, идеите на Маркс и Енгелс добија ново значење, особено преку развојот на работничките движења и основањето на социјалистичките и комунистичките партии ширум светот. Најзначајниот историски настан инспириран од „Манифестот“ беше Октомвриската револуција од 1917 година во Русија, која доведе до создавање на првиот комунистички режим под водство на Болшевичката партија и Ленин.
Во текот на 20. век, комунистичките идеи се проширија во многу делови од светот, вклучувајќи ги Кина, Куба, Виетнам и други земји, каде што ги обликуваа политичките системи и општества. Но, падот на Советскиот Сојуз во 1991 година и глобалната промена кон капитализмот го намалија влијанието на комунизмот, иако неговите идеи сè уште живеат во одредени форми на социјализам и левичарски движења.