2 јануари во историјата – Заврши американско-советскиот детант


 

На 2 јануари 1980 година, како силна реакција на советската инвазија на Авганистан во декември 1979 година, претседателот Џими Картер побара од Сенатот да ја одложи акцијата за договорот за нуклеарно оружје САЛТ II и го повлече американскиот амбасадор од Москва. Овие дејствија испратија порака дека времето на детант и попријателските дипломатски и економски односи што беа воспоставени меѓу Соединетите Држави и Советскиот Сојуз за време на администрацијата на претседателот Ричард Никсон (1969-74) заврши.

Картер се плашеше дека советската инвазија на Авганистан, во која се проценуваше дека 30.000 борбени трупи влегоа во таа држава и воспоставија марионетска влада, ќе ја загрози стабилноста на стратешките соседни земји како Иран и Пакистан и може да доведе до тоа СССР да добие контрола над поголемиот дел од светските резерви на нафта. Советските акции беа означени како „сериозна закана за мирот“ од Белата куќа. Картер побара од Сенатот да ги одложи разговорите за ратификација на САЛТ II, ​​договорот за нуклеарно оружје што тој и советскиот премиер Леонид Брежнев веќе го потпишаа, а претседателот ги повика американскиот амбасадор во Москва Томас Џ. Вотсон се врати во Вашингтон на „консултации“, во обид да му даде до знаење на Кремљ дека воената интервенција во Авганистан е неприфатлива.

Кога Советите одбија да се повлечат од Авганистан, Америка запре одредени клучни извози во СССР, вклучително и жито и висока технологија, и ги бојкотираше Летните олимписки игри во 1980 година, кои се одржаа во Москва. Соединетите Држави, исто така, почнаа тајно да помагаат антисоветски борци во Авганистан. За време на претседателствувањето на Роналд Реган во 1980-тите, ЦИА тајно испрати милијарди долари во Авганистан за да ги вооружи и обучи муџахединските бунтовнички сили кои се бореа со Советите. Оваа тактика беше успешна во помагањето да се избркаат Советите, но исто така го поттикна насилниот талибански режим и терористичката организација Ал Каеда на Осама бин Ладен.

Во 1980 година, Џими Картер ја загуби претседателската функција од Роналд Реган, кој се залагаше за поагресивна антикомунистичка надворешна политика. Реган го нарече СССР „злобната империја“ и веруваше дека е одговорност на Америка да го спаси светот од советската репресија. Тој драматично ги зголеми американските одбранбените трошоци и ја засили трката за нуклеарно вооружување со Советите, чија нестабилна економија на крајот ги оневозможи да го задржат темпото. Советскиот Сојуз се распадна во 1991 година.