Врховниот суд на САД ќе го укине правото на абортус?

Врховниот суд на САД би можел да го укине националното законско право на абортус, според невидениот протечен нацрт на документ од судот.

Во нацрт-мислењето од 98 страници, судијата Семјуел Алито пишува дека одлуката „Ро против Вејд“ од 1973 година за легализирање на абортусот низ САД е „огромно погрешна“.

Доколку највисокиот американски суд ја укине пресудата, „законите за активирање“ веднаш би можеле да го направат абортусот незаконски во 22 американски сојузни држави. Се очекува судиите да донесат одлука до почетокот на јули.

Законот од 1973 година е пред судот бидејќи го разгледува предизвикот за забраната на Мисисипи за абортус по 15 недели, што судиите го слушнаа во декември.

Но, пријавената закана за „Ро против Вејд“ доаѓа во време кога репродуктивните права се загрозени во републиканските наклонети држави низ САД.

И тоа предизвика непосредна негодување од демократите и протести – и од поддржувачите на и против абортусот – пред Врховниот суд во понеделникот вечерта.

Претседателката на Претставничкиот дом Ненси Пелоси и лидерот на мнозинството во Сенатот Чак Шумер – и двајцата демократи – издадоа заедничка изјава во која се вели дека ако извештајот е точен, „Врховниот суд е подготвен да го нанесе најголемото ограничување на правата во изминатите 50 години“.

Весникот „Политико“ го објави протечениот документ во целост, цитирајќи ја изјавата на судијата Алито: „Ро беше многу погрешен од самиот почеток. Неговото резонирање беше исклучително слабо, а одлуката имаше штетни последици. И далеку од тоа да донесат национално решение за прашањето за абортусот, Ро и Кејси ја разгореа дебатата и ја продлабочија поделбата“.

Ниту Врховниот суд ниту Белата куќа не го коментираа протекувањето.

Во поголемиот дел од историјата на САД, Врховниот суд функционираше како планината Олимп, пренесувајќи мислења одозгора. Таа непроѕирност е уништена можеби за секогаш, бидејќи протекувањето се шири.

Што ќе значи за легитимноста на судскиот процес во САД останува да се види, но во самата институција се чини дека сета доверба меѓу судиите, колегијална група која некогаш се нарекуваше „браќата“, исчезна.

Во ера кога политичките норми се кршеа како керамика во земјотрес, падна уште едно големо парче.

Шест од деветте сегашни судии на судот беа назначени од републикански претседатели. Останатите тројца беа избрани од демократските претседатели.

„Политико“ известува дека судијата Алито и четворица други судии назначени од републиканците – Кларенс Томас, Нил Горсуч, Брет Кавано и Ејми Кони Барет – биле за чекор против „Ро v Вејд“, но не е јасно како ќе гласа главниот судија Џон Робертс.

Протечениот документ е означен како „прв нацрт“ и беше пуштен во оптек во февруари, според „Политико“.

Ако се донесе како мнозинска одлука, мислењето на судијата Алито ќе го поништи уставното право на абортус во САД, отворајќи го патот за поединечните држави целосно да ја забранат процедурата или да стават повеќе ограничувања за неа.

Американската унија за граѓански слободи соопшти дека доколку се потврди, одлуката „ќе ја лиши половина нација од основното, уставно право што го уживаат милиони жени повеќе од 50 години“.

Според американскиот партнер на Би-Би-Си, Си-Би-Ес Њуз, самото протекување ќе предизвика огромна штета на една од најпочитуваните американски институции и веројатно ќе биде отворена целосна истрага, во која ќе биде вклучен ФБИ, за да се разоткрие изворот.

„Ро против Вејд“ во 1973 година им даде на жените во САД апсолутно право на абортус во првите три месеци од бременоста и ограничени права во вториот триместар.

Имаше околу 630.000 пријавени абортуси во САД во 2019 година, според американскиот Центар за контрола на болести. Ова е намалување за 18% во споредба со 2010 година.

Жените во нивните 20-ти го сочинуваат најголемиот дел од абортуси – во 2019 година околу 57% биле во оваа возрасна група. (Би-Би-Си)