Светски познатиот хрватски научник за таблетата против рак: „Ова е големо откритие, но се уште не е лек“
Лекот кој треба да го таргетира ракот е во првата фаза од истражувањето на луѓето, во оваа прилика репортерката на Дневник Нова ТВ разговараше со научникот Иван Џикиќ.
„Ова е големо научно откритие. Станува збор за фактот дека научниците долги години се обидуваат да најдат специфичен инхибитор на протеинот PCNA. Тој е мутиран во клетките на туморот и им овозможува на клетките на туморот брзо да се делат додека го поправаат нивниот оштетен геном“, вели тој.
Ако го блокираме тој протеин, настанува криза во клетките на туморот, а туморската клетка умира преку апоптотичната патека. Научниците исто така покажаа дека е поспецифичен за туморските клетки кои умираат и има помал ефект врз нормалните, природни клетки – особено човечките матични клетки.
„Многу е важно да им се каже на луѓето дека тоа сè уште не е лек, тоа е во претклиничка фаза состојка, инхибитор што сега влегува во клинички испитувања. Преку клиничките испитувања мораме да бидеме сигурни, прво, дека не штети, второ, дека делува кај човечки тумори“, објаснува Џикиќ.
Во првата фаза од истражувањето има осум испитаници, а научникот толкува дека ќе има повеќе – првата фаза може да трае со години, а постапката може да трае од три до седум години, во зависност од ефектот и ефективноста на лекот.
„Најважно со ваквите лекови е да се провери ефективноста кај различни типови тумори, доколку се потврди дека има ист ефект. Засега, сè уште е тешко да се каже и не сум сигурен дека ќе го има ефектот што го има во моментов во експерименталните фази на сите видови кај луѓето, но тоа е она што не мотивира како научници, мораме да ги подобриме овие лекови. А ако делува кај неколку типови тумори, тоа е веќе голем напредок“, продолжи Џикиќ.
На прашањето на новинарот дали е реално да се очекува дека фармацевтската индустрија, особено лековите за онкологија, ќе се откаже од дел од огромниот профит во замена за една таблета, научникот одговори дека ова е една од главните теми во светскиот здравствен систем.
„Зошто ние како општество дозволивме фармацевтската индустрија да ја диктира цената на лековите? Тоа е прашање за нас како општество. Не треба да ја прашуваме фармацевтската индустрија, таа живее од профит, треба да се запрашаме како да го спречиме тоа, како лекот што ќе го добиеме да го направиме прифатлив и применлив за секого, со оглед на цената и да ги избегнуваме лековите што се произведуваат само за профит. Ми се чини дека најважна улога овде е ние како држава и општество да го контролираме и дека фармацевтската индустрија нема монопол над цената на лековите“, вели тој.
Земја која дозволува да се користи лек во нејзиниот здравствен систем мора да дефинира одредени правила. Ова го направивме и во многу други работи и верувам дека треба да се прави и во медицината.
Не само да им обезбедиме на луѓето подобар третман, туку и да ја мотивираме фармацевтската индустрија да не биде фокусирана само на профитот, а знам дека многу научници во таа индустрија не се организирани по профит. Нормално е дека бизнисот и лидерството треба да прават профит за своите акционери и тоа е нивна примарна задача, вели научникот. (Зимо.Дневник.хр)