Русите сакаат мир додека Путин провоцира војна

Додека Русија ги испитува источните граници на НАТО со беспилотни летала и авиони, Кремљ ја менаџира реалноста за јавноста,  која е исцрпена од војната. Војната во Украина би можела да трае дури и подолго од советската борба против Адолф Хитлер, која ја обликува нацијата, и има знаци дека руската јавност само сака таа да заврши. Значи, пропагандната машина ја удвојува идејата дека Русија е жртва и дека кревките западни нации треперат пред руската моќ.

Во последните недели, Полска, Литванија и Естонија пријавија упади на руски беспилотни летала или авиони во она што НАТО го квалификуваше како „модел на сè понеодговорно однесување“. Но, според верзијата на настаните од Москва, Европа е агресорот и го влече регионот кон поширок конфликт, сугерирајќи дека може да собори идни руски авиони.

Како и во претходните епизоди каде што Москва се најде во дефанзива – како што е соборувањето на малезискиот авион MH17 или целосната инвазија на Русија во Украина – рускиот министер за надворешни работи Сергеј Лавров е испратен да ѝ ја претстави на меѓународната заедница паралелната реалност. (Се сеќавате дека Лавров беше тој, во јануари 2022 година, кој луто негираше дека Москва бара изговори за инвазија на Украина.)

Зборувајќи пред Генералното собрание на ОН во Њујорк во саботата, тој го обвини Западот за ескалаторска реторика против Русија, вклучително и за „отворено зборување за подготовки за напад врз нашиот Калининградски регион и други руски територии“.

Се чинеше дека се осврнува на прес-конференцијата во јули на која еден генерал на НАТО шпекулираше за можна и хипотетичка реакција на НАТО на руски напад. Сепак, Лавров не го вклучи тоа предупредување.

„Русија никогаш немала и нема“ никаква намера да го нападне НАТО или ЕУ, рече Лавров, додавајќи: „Секоја агресија против мојата земја ќе биде дочекана со решителен одговор“.

Двојната стратегија на Лавров, спојувајќи го негирањето со прикриени закани, ги повтори забелешките на претседателот Владимир Путин на состанокот на Советот за безбедност на Русија минатата недела. Обвинувајќи го Западот за „деструктивни дејствија“, Путин вети дека Русија ќе одговори на секоја ескалаторна акција „не со зборови, туку со конкретни воено-технички мерки“.

Државната новинска агенција РИА Новости го долови воинственото расположение на Кремљ во смел наслов: „НАТО се подготвува да собори руски авиони. Путин го прифати предизвикот“.

Тактики за заплашување

Понатаму во командниот ланец, пропагандните единици на Кремљ – кои им обезбедуваат вести на повеќето Руси и уживаат значителна креативна слобода во рамките на ограничувањата утврдени од Кремљ – беа најексплицитни во напаѓањето на НАТО и ЕУ. Најважните вести на руската државна телевизија и нивните панели од експерти ја опишуваат реакцијата на Западот на серијата упади како „хистерична“ и ги истакнуваат нејзините внатрешни поделби.

„Реакциите на ЕУ изгледаат екстремно фрагментирани, веднаш можете да кажете на која партија припаѓа секоја личност“, им рече Олга Скабеева, водителка на водечката дневна информативна емисија „60 минути“, на своите гледачи. „Партијата на војната е најистакната и агресивна“.

Таа продолжи да ги издвојува претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен, шефицата за надворешна политика на Европа, Каја Калас и францускиот претседател Емануел Макрон. Предвидливо, руските медиуми го таргетираа и претседателот на Украина, кого го обвинија за заговор за влечење на САД подлабоко во конфликт.

„Главниот корисник од оваа врева на глобално ниво е [Володимир] Зеленски“, напиша про-кремљскиот таблоид Московски Комсомолец.

Само американскиот претседател Доналд Трамп беше поштеден од темелна критика, а новинарите го фалеа за она што го сметаа за неговата одмерена реакција, бидејќи се воздржа  веднаш да ја осуди Русија по упадот со беспилотни летала во Полска.

Алексеј Журавлев, гостин во „60 минути“, ја сумираше состојбата: „Ние [Русите] мирно напредуваме, Европа продолжува да дејствува агресивно, а Трамп останува вообичаениот: или чека да разговара со Путин, разговара со Путин или кажува колку добро поминал разговорот со Путин“.

„Цела Европа вреска“, продолжи Журавлев, кој е заменик-претседател на Комитетот за одбрана на Државната дума. „Некои дронови долетаа, којзнае од каде… не претставуваа никаква закана, но врескаат.“

Иако ја прикажуваа Европа како надвор од контрола, сепак, државните медиумски личности истовремено се обидоа да ја минимизираат опасноста. Руслан Осташко, водител на програмата „Времја Показет“, тврдеше дека побарал од вештачката интелигенција прогноза за тоа колку сериозно да ги сфатат „заканувачките изјави“ на Европа.

„Најмногу е што ќе ги подигнат авионите за да ги придружуваат нашите борбени авиони“, пренесе телевизискиот новинар. „Има 20 проценти шанса дека ќе направат нешто, тоа е најпозитивното сценарио за нив.“

Во ултранационалистичките редови, дискурсот беше целосно воинствен.

„Каква група мрзливци. Постојано се состануваат, но не сакаат да работат“, се подбиваше Владимир Соловјов, еден од најголемите воени подбуцнувачи  меѓу руските пропагандисти, осврнувајќи се на одлуката на Полска да ги повика на консултации за Член 4 од НАТО, наместо Член 5, што би имплицирало колективен воен одговор.

Подоцна во истата емисија, тој продолжи да вели дека Русија треба „да го испрска целото место“ со Орешници – руските балистички ракети со среден дострел, кои имаат капацитет да носат нуклеарни боеви глави. Слични остри зборови може да се најдат меѓу руската толпа провоени воени блогери.

„Сè уште НЕ сте се бореле против Русија. Сè што направивте е да пронајдете неколку чудни беспилотни летала на вашата територија (никој не знае како стигнале таму). И веќе си ги извалкавте панталоните“, напиша Јуриј Подољака, популарен воен блогер со околу 3 милиони следбеници на Телеграм.

„Плус, испукавте ракети во вредност од десетици милиони долари и на крајот погодивте неколку полски куќи. А, сега овие бескорисни борци ни се закануваат.“

„Психолошка мобилизација“

Неодамнешните инциденти што го тестираат воздушниот простор на НАТО се дел од поширока „психолошка војна“ против Европа, според независниот аналитичар Андреј Колесников. Но, примарната цел на пропагандниот притисок е нејзиното сопствено население, додаде тој.

Сега, приближувајќи се кон крајот на својата четврта година, војната на Русија против Украина во јануари наскоро ќе го надмине времетраењето на борбата на Советскиот Сојуз против нацистичка Германија во Втората светска војна, што е клучен психолошки пресврт.

Тоа, во комбинација со економскиот притисок од конфликтот – минатата недела, Министерството за финансии на Русија објави планови за зголемување на данокот на додадена вредност – значи дека Путин е под притисок да даде некаков вид објаснување.

„Каде е победата?“, праша Колесников. „Па, одговорот е дека сме под закана – од Финска, Полска и од кој било друг. Затоа сме во состојба на постојана војна и затоа ни требаат повеќе пари за одбрана.“

Тој ја опиша пропагандата како форма на „психолошка мобилизација“. Русија неодамна ја одбележа и третата годишнина од својот воен поход за мобилизација. Најавата на Путин во септември 2022 година дека ќе бидат регрутирани околу 300.000 мажи предизвика невиден егзодус на млади мажи и рекордни нивоа на социјална анксиозност. Оттогаш, Кремљ ја промени тактиката. Иако нудеше неверојатно високи плати за привлекување на доброволни борци, ги држеше во тајност сите информации за човечката цена, вклучително и за животите на оние што беа мобилизирани.

Освен апсењето на мајката на мобилизиран војник која дојде да протестира пред руското Министерство за одбрана, тригодишниот датум на мобилизација помина многу незабележано, предизвикувајќи негодување кај воените блогери. Но, обичните Руси се чини дека немаат голем апетит за повеќе немири или за воена ескалација. Неодамнешна анкета на независниот центар Левада покажа дека 66 проценти од испитаниците поддржуваат мировни преговори за решавање на конфликтот во Украина – највисоко ниво забележано од почетокот на целосната инвазија на Русија. Во меѓувреме, бројот на луѓе кои сакаат воената акција да продолжи по секоја цена падна на најниско ниво досега.

„Затоа ја засилуваат пропагандата – за да ги убедат луѓето дека наводно се бориме против целиот свет, за да ги разбудат луѓето емоционално“, изјави за ПОЛИТИКО Иља Јашин, истакнат руски опозициски политичар.

„Ако војната заврши утре по сегашните фронтовски линии, повеќето луѓе би го дочекале тоа со аплауз“, додаде тој.

Реториката на Кремљ сепак сугерира дека има други планови.

„Режимот на Путин не може да постои без конфронтација“, рече Колесников, аналитичарот. „Тоа е неговата суштина“. (Политико)