Ревија на Модна недела во Лондон предизвика дипломатска бура, еве зошто
Ревијата на Ердем на Модната недела во Лондон, инспирирано од оперската пејачка Марија Калас со грчко потекло и нејзината интерпретација на операта „Медеја“ од 1953 година, беше засенет од контроверзите околу местото на одржување
Лондон – Колекцијата есен/зима 2024 година во која дизајнерот Ердем Моралиоглу вешто ги испреплетува античкиот и модерниот свет, претставена во Британскиот музеј меѓу впечатливите скулптури од Партенон, предизвика жестока дебата, постојано поставувајќи прашања за изложувањето и сопственоста на културните артефакти.
Бурата ја предизвика грчката министерка за култура Лина Мендони, која јавно го изрази својот гнев поради изборот на локација, односно скулптурите кои се причина за долгогодишен културно-историски спор меѓу Велика Британија и Грција. На оваа модна ревија Мендони гледаше како на чин на непочитување кон симболите на културното наследство, кои, според неа, треба да се вратат во татковината.
Директорите на Британскиот музеј, како што рече, го банализираат и навредуваат не само споменикот, туку и универзалните вредности што тој ги пренесува.
„Со организирањето на модна ревија во салите каде што се изложени скулптурите од Партенон, Британскиот музеј уште еднаш докажува целосна непочитување на ремек-делата на Фидијас“, нагласи министерката.
Имено, мермерните блокови на Елгин, кои некогаш го краселе познатиот грчки храм Партенон, се предмет на спор меѓу двете земји повеќе од 200 години, откако на почетокот на 1800-тите биле донесени од Грција во Велика Британија од британскиот дипломат Томас Брус, Лорд Елгин. Грција тогаш била под власт на Отоманската империја, а околу 40 отсто од познатите скулптури на Партенон потпишани од античкиот грчки скулптор и архитект Фидијас биле уништени. Затоа, големиот вљубеник во уметноста, лордот Елгин, сметал дека е најдобро да ги тргне на безбедно.
„Атињаните тврдат дека скулптурите, кои секоја година носат десетици илјади посетители во Британскиот музеј во Лондон, се украдени, додека Велика Британија тврди дека ги добиле легално“, рече министерот Мендони. Со цел да се стави крај на вековниот спор, формирано е советодавно тело наречено „Проект Партенон“. И сите се согласуваат во едно, декатие претставуваат една од најважните колекции на класична уметност во светот.
Исто така, кон крајот на минатата година изби дипломатски спор околу него. Имено, грчкиот премиер Мицотакис го изрази своето незадоволство поради откажувањето на средбата на неговиот британски колега Риши Сунак на која требаше да постигнат договор за мермерните блокови Елгин. Претпоставката е дека откажувањето дошло по коментарите на грчкиот премиер во интервју за Би-Би-Си претходниот ден дека да се има дел од скулптурата во Лондон, а дел во Атина е како да ја преполовиш Мона Лиза.
И покрај контроверзите, колекцијата на Ердем, како и грандиозната „сцена“, беше доказ за неговата способност да ги плете историските наративи на современ начин, а во исто време да им оддаде почит на грчката култура и историја. Инспириран од портретот на „Медеја“ Марија Калас, Ердем Моралиоглу вешто ја прикажа суштината на трагичниот и моќен лик од грчката митологија, создавајќи многу оригинална колекција. Неговите речиси скулптурни палта, чевли врамени со меки пердуви, здолништа со висок струк, како и многу прецизни асиметрични кроеви со лајтмотив од цвеќе во вид на брошеви, принтови со апликации или украси на чевли, се само дел од маестралната колекција, која ја слави фигурата со нејзината убавина и шминка и делото на легендата. По ревијата, дизајнерот истакна дека сака да ги прикаже своите креации во простор кој ќе ја долови суштината на „грцизмот“ на Мари Калас.
„Ме интересираше идејата за некој кој започнува на едно место, а завршува на друго место“, рече Ердем зад сцената на неговата ревија.
Дел од неговата инспирација дојде од фотографијата што ја виде од грчко знаме на која е урната на Марија Калас беше вратен во Грција. Целата оваа приказна не е нималку необична со оглед на тоа што дизајнерот е Ердем Моралиоглу, познат како моден раскажувач, а неговите колекции се формираат околу приказните на херојските жени, а од неодамна и на мажите. Неговата мода е драматично, но и многу експресивно, сето тоа во служба на емоциите и како одредена креација прави да се чувствуваат оние што ја носат. И сето ова е само потсетник на трајната моќ на уметноста и модата да ја предизвикуваат, слават и реинтерпретираат нашата колективна историја.