Марта Кос од Словенија предложена за еврокомесар за проширување

Претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен денес ги објави имињата на кандидатите за еврокомесари, а портфолиото „проширување“ го доби Марта Кос од Словенија.

Иако имаше најави дека позицијата за проширувањето ќе има висок профил во овој мандат  и  дека еврокомесарот за проширување ќе биде и потпретседател на Европската комисија, од овој список испаѓа дека сите тие планови паднале во вода и место силен – во Брисел ќе имаме слаб поттурнувач на проширувањето.

Уште повеќе што за кандидатурата на Марта Кос се уште се кршат копјата во Словенија и таа практично нема силна поддршка во сопствената држава, а доаѓа од земја која нема голема тежина во ЕУ. Единствен плус за нас е што таа е од земја од поранешна Југославија, блиска до регионот и со повеќе разбирање за потребите тука отколку некој што би бил фокусиран на Украина и Молдавија. На листата на новата извршна власт на ЕУ се:

Урсула фон дер Лајен (Германија): претседател на Европската комисија

Тереза ​​Рибера (Шпанија): извршен потпретседател за чиста, праведна и конкурентна транзиција

Хена Виркунен (Финска): извршен потпретседател за технички суверенитет, безбедност и демократија

Стефан Сежурне (Франција): извршен потпретседател за просперитет и индустриска стратегија

Роксана Минзату (Романија): извршен потпретседател за луѓе, вештини и подготвеност

Рафаеле Фито (Италија): извршен потпретседател за кохезија и реформи

Каја Калас (Естонија): всок претставник за надворешна и безбедносна политика

Магнус Брунер (Австрија): внатрешни работи и миграција

Хаџа Лахбиб (Белгија): подготвеност, управување со кризи, еднаквост

Екатерина Захариева (Бугарија): стартапи, истражување и иновации

Дубравка Шуица (Хрватска): Медитерана

Костас Кадис (Кипар): Рибарство и океани

Јозеф Сикела (Чешка): Меѓународни партнерства

Дан Јоргенсен (Данска): Енергија и домување

Апостолос Цицикостас (Грција): Одржлив транспорт и туризам

Оливер Вархеји (Унгарија): здравје и благосостојба на животните

Мајкл Мекграт (Ирска): демократија, правда и владеење на правото

Валдис Домбровскис (Латвија): економија и продуктивност, имплементација и поедноставување

Андриус ​​Кубилиус (Литванија): одбрана и простор

Кристоф Хансен (Луксембург): земјоделство и храна

Глен Микалеф (Малта): меѓугенерациска правичност, млади, култура и спорт

Wopke Hoekstra (Холандија): клима, нето-нула и чист раст

Пјотр Серафин (Полска): буџет, противизмама, јавна администрација

Марија Луис Албакерки (Португалија): финансиски услуги

Роксана Минзату (Романија): луѓе, вештини и подготвеност

Марош Шефчовиќ (Словачка): трговско-економска безбедност, меѓуинституционални односи и транспарентност

Марта Кос (Словенија): проширување

Џесика Розвал (Шведска): животна средина, отпорност на вода и конкурентна кружна економија

Пред некој ден шефот на словенечката делегација во рамките на Европската народна партија (ЕПП) за „Еуроњуз“ изјави дека изборот на Марта Кос е целосно неприфатлив за ЕПП на која и припаѓа, наведувајќи ги како минуси нејзиното немање искуство и наводни врски со поранешната југословенска тајна полиција.  Романа Томц, за „Еуроњуз“ изјави дека изборот на новиот кандидат на земјата за еврокомесар, Марта Кос, е „целосно неприфатлив“ и „проблематичен“ за ЕПП, најголемата група во парламентот.

„Можете ли да замислите дека некој во Германија, на пример, би поставил кандидат со терет дека бил соработник на Штази во минатото“, праша Томц, мислејќи на озлогласената поранешна источногерманска тајна служба?

Таа рече дека некои од нејзините колеги во Европскиот парламент се „навистина нервозни“ кога ќе слушнат дека има соработник на УДБА „меѓу нас, па дури и како кандидат за Комисијата“.

„Тоа не ни е дозволено“, додаде таа, оценувајќи дека справувањето со назначувањето на државниот комесар е „понижување“ што ја става Словенија во ризик да се смета за „проблем“ во ЕУ.

Промената на кандидатот за комесар во Љубљана во последен момент, што го одложи претставувањето на кабинетот на претседателката Урсула фон дер Лајен, предизвика спор меѓу премиерот Роберт Голоб и опозициската партија на која и припаѓа Томц и која тој ја обвинува за саботажа. Томаж Весел, поранешниот прв човек на националниот ревизорски суд, првично беше предложен пред летото, што владата повторно го потврди минатата недела, т.е. на 3 септември, пред Љубљана да попушти и да се согласи да испрати жена.

„Зошто се предомисли останува мистерија“, рече Томц, обвинувајќи го Голоб дека едноставно попушта на барањата на Фон дер Лајен. Таа продолжи да сугерира дека Весел има поголеми шанси да ја помине контролата на Европскиот парламент, тврдејќи дека политичкиот пејзаж е променет.

Овој пресврт создава политичка бура во Словенија, која се заканува дополнително да го искомплицира изгласувањето на новата ЕК. Според законот, Кос сега мора да присуствува на сослушувањето на Комитетот за прашања на ЕУ на словенечкото Национално собрание. Иако ставовите на пратениците се необврзувачки, претседателот на комисијата, Франц Брезник, се закани дека ќе го одложи рочиштето за најмногу две недели додека не добие повеќе детали за притисокот што владата го извршила врз Весел да се повлече, јавуваат словенечките медиуми.Томц рече дека Франк Брезник едноставно бара појаснување и документација.

„Проблемот може лесно да се реши. Добро е познато што треба да направи владата: да ја претстави потребната документација. Нема причина Комисијата да не ја исполни својата улога доколку ги добие соодветните информации“, рече таа.

„Власта за тоа сака да ја обвини опозицијата, но тоа апсолутно не е точно“, изјави пратеничката  од партијата на поранешниот премиер Јанез Јанша, додавајќи дека опозицијата само следи демократски процедури. Томц јасно го идентификуваше премиерот Голоб како тој што го предизвика одложувањето.

„Одложувањето беше предизвикано од премиерот Роберт Голоб“, рече таа, кого го означи како „најслабиот премиер во Европската унија“ и кој е под палката на шефицата на Комисијата Урсула фон дер Лајен. Таа ја повика Фон дер Лајен да ги почитува демократските процеси во Словенија, тврдејќи дека сегашниот ќорсокак може да се реши доколку владата постапи потранспарентно.

„Тие исто така ја доведоа фон дер Лајен во лоша позиција бидејќи таа не знае што да прави сега“, рече Томц.

„Овие обвинувања првпат се појавија кога ја објавив мојата кандидатура за претседател на Република Словенија во 2022 година со намера да ме дискредитираат“, одговори Кос на обвинувањата во писмена изјава за „Еуроњуз“.

„Пред да станам амбасадор во Германија и во Швајцарија, бев проверена од безбедносните служби на двете земји; без никаков проблем добив одобрение. Ако некогаш сум им наштетила на интересите на Словенија, немаше да можам да работам во словенечката влада, ниту да бидам амбасадор“, рече таа.

На сугестијата на Томц дека на Кос и недостига искуство за извршување на функцијата, Кос рече дека тоа е лага и клевета.

„Две години бев директор на Канцеларијата на Владата на Република Словенија за комуникации и портпарол на Владата, три години потпретседател на Стопанската комора на Словенија. Во тоа време бев и надзорник на Томц, која се чини дека го заборави ова, добро се сеќавам на неа, бидејќи добро ја извршуваше работата како шеф Службите за јавни набавки“, рече Кос.

„За време на мојот седумгодишен амбасадорски мандат, четири години во Германија и три години во Швајцарија, имав чест да бидам прогласена за амбасадор на годината за 2016 година (од страна на Diplomatisches Magazin). Ги добив Големиот крст за заслуги на Орден за заслуги на Сојузна Република Германија“, рече Кос и додаде:

„Осум години бев директорка на ГКТИ Словенија, компанија за франшиза на Густав Касер Тренинг Интернационал во Швајцарија. Забелешката на Томц дека сум номинирана само затоа што сум жена го игнорира моето големо знаење, искуство и компетентност од 35-годишна кариера. Да, јас сум жена, но она што е најважно е секогаш стручноста, компетентноста и способноста да дадеме значаен придонес“, вели таа и продолжува:

„Родот не е, и никогаш не треба да биде, примарна квалификација за такви улоги. Нејзината изјава, исто така, е во спротивност со една од најважните цели на ЕУ, а тоа е промовирање на родовата еднаквост“, пренерува „Еуроњуз“.

Фактот дека Лајен денес сепак ја именуваше Кос за оваа позиција покажува или дека и се брза или дека добила некоја гаранција дека во овие меѓупартиски политички пресметки во Словенија сепак ќе надвладее изборот на Кос за функцијата.