Кои се тајните приватни армии во Русија со амбиција да го заменат „Вагнер“?
Речиси 30 приватни воени компании работат во Русија, иако се официјално забранети. Сега многу од нив се подготвени да се борат за да ја пополнат празнината што ја остави исчезнувањето на Евгениј Пригожин, лидерот на „Вагнер“.
Почетокот на т.н. „специјалната воена операција“ не оди според планот и руското воено раководство се повеќе сфаќа дека Украина дава отпор со сите сили и дека бројот на регуларни војници не е доволен за остварување на поставените политички цели. Колку подолго се одолговлекува конфликтот, толку повеќе војници се убиени и ранети. На Москва и треба свеж
прилив на војници, иако неконвенционални. Резултатот е вистинска експлозија на приватни воени компании во земјата.
Во Русија постојат околу 30 паравоени групи со различна големина, но 70% од нив се создадени по 2014 година. Некои групи имаат само неколку стотици членови и извршуваат безбедносни функции додека други имаат десетици илјади и се однесуваат како вистински војски, како што е „Вагнер“ на Пригожин или војската на чеченскиот водач Рамзан Кадиров. Скоро сите овие
групи ја градат својата репутација врз основа на огромната бруталност на теренот.
„Сега никнуваат како печурки. Војната е дело на професионалци или доброволци. Ова е исклучително сурово дело кое има потреба од луѓе мотивирани или од патриотски или од економски причини“, вели генерал-мајор Агостињо Коста.
„Редут“ или тајната единица 35555
Една од овие групи е позната како „Редут“ и всушност е тајна дивизија на руските
тајни служби. Според независниот руски весник „Новаја Газета“, оваа група
има потекло од руската интервенција во Сирија, каде што овие платеници
се користеја за обезбедување на локациите на „Стројтрансгаз“ – компанија создадена од Гаспром која на крајот ја купи рускиот олигарх Генадиј Тимченко, поранешен џудо партнер на Владимир Путин. Се верува дека милијардерот е еден од нејзините главни спонзори. Најмалку двајца платеници од оваа група беа судени и прогласени за виновни за воени злосторства
во регионот Харков во Украина. Тие киднапирале тројца украински војници,
им ставиле вреќи над главите и им ги врзувале рацете. За три дена во кои
ги лишиле ветераните од храна и пијалок, ги тепале со чекани и им се заканувале дека ќе им отсечат делови од нивните тела. Тие беа осудени на 11 години затвор.
Во копија од договорот на овие платеници до кој дојде Радио Слободна Европа стои дека
еаботат за градежна компанија регистрирана во градот Ростов-на-Дон. Комерцијалните
записи пак покажуваат дека таква компанија не постои. Она што постои во
договорот е употребата на кратенката „LRIPS“, која се однесува на Регионалниот
лабораторија за психолошки и социјални истражувања, тајна единица на руската војска
разузнувачка служба ГРУ. Официјално, воената единица е позната како 35555.
Овие платеници се сместени во Кубинка, во московскиот регион, во непосредна близина
на касарната на 45-та бригада на специјалните воздухопловни сили (Спецаназ). Всушност, според огласите за работа објавени онлајн од групата, сите нови членови мора да имаат најмалку 25 години и да имаат одредено воено искуство. Оваа група одигра клучна улога во војната во Украина и е еден од главните натпреварувачи за замена на групата Вагнер.
Заменик директорот на руската тајна служба генералот Владимир Алексеев реши да го стави својот роднина Анатолиј Карасиус на чело на групата. Во јануари 2022 година, пред да започне инвазијата, тие веќе регрутираа неколку илјади војници од специјалните сили и ривалски банди, вклучувајќи го и Вагнер. Се сметаше дека групата игра клучна улога во раните денови на инвазијата. Се шпекулираше дека групата имала задача да убие украински политички
водачи, но тоа не се случи.
Украинските тајни служби веруваат дека групата моментално има околу 7.000 платеници и
е главниот кандидат да ги апсорбира неколкуте илјади искусни борци од групата Вагнер,
кои останаа „сирачиња“ по наводната смрт на Евгениј Пригожин и другите членови
на раководството во авионска несреќа на 24 август. Според Институтот за
воено истражување руското Министерство за одбрана успеало да убеди двајца од главните команданти на Вагнер во Сирија да потпишат договори со „Редут“. Американскиот тинк-тенк верува дека „Редут“ се користи од владата за да се обиде да ги преземе операциите на Вагнер во Африка и на Блискиот Исток.
Има и други фракции кои се поврзани со групата „Редут“ за кои се тврди дека примаат плати преку нејзината структура, но дејствуваат самостојно. Таков е случајот со волонтерскиот баталјон „Дон“ – група волонтери од регионот Донбас кои се легално поврзани со руското Министерство за одбрана. Тие се вклучени во системот на резервните единици на руската армија, познати како БАРС, кои пак се расфрлани низ целата окупирана територија. Раководител на оваа волонтерска единица е Александар Бородај, поранешен лидер на сепаратистите од Донбас, кој стана руски пратеник.
Гас, пари и порнографија
Во екот на војната во Ирак, САД вработуваа најмалку 100.000 платеници од различни приватни компании, од кои најголемата беше Блеквотер. Оваа компанија, создадена од поранешен член на елитните единици „Фоки“, има длабоки врски со американската тајна служба и пристап до некои од најограничените групи во американската влада. Овие врски и обезбедуваат на компанијата дарежлив надомест од милионски договори. Но, што ако наместо да се бараат милионски договори за бизнисмени кои би можеле да претставуваат опасност за политичката елита, Владата да користи свои државни компании за да создаде приватни
воени групи? Ова е патот што го избра раководството на Гаспром, државниот гигант на полето на природен гас. Компанијата никогаш не го признала ова, но истрага за „Фајненшл тајмс“ ги откри врските на енергетската компанија со најмалку два баталјона кои започнаа со регрутирање во август 2022 година.
Една од овие групи, позната како баталјон „Поток“ е составена од поранешни професионалци на Гаспром и е дел од мрежата на „полунезависни“ воени единици кои поддржуваат офанзивни акции на руската армија. Како и со американската инвазија на Ирак, овие групи му дозволуваат на Кремљ да најде алтернатива за неговата потреба да регрутира војници, без да мора да започне нов бран на присилна мобилизација. Според зборовите на Пригожин има бројни воени безбедносни единици кои работат по наредба на Гаспром. А, најдобриот начин да се привлече оваа работна сила е преку плата. Според информации кои се наоѓаат на страницата за барање работа Headhunter.ru, овие компании нудат плати десет пати повисоки од просечната руска плата. Бројките достигнуваат до 700.000 рубли месечно (околу 9.200 долари). Самите кампањи за регрутирање стануваат и покреативни. Во март минатата година, Вагнер почна да објавува понуди за работа на порнографската веб-страница Pornhub. Сето ова се случува додека приватните воени компании се официјално забранети во Русија.
„Употребата на платеници од приватни компании во војна е форма на прикриено регрутирање
на персонал. Тие се дел од руската воена структура“, вели генерал-мајор Агостињо Коста.
Патриот и гоблин
Некои од овие групи имаат блиски врски со политичкото раководство. Така „Конвој“ е личен
проект на рускиот гувернер на окупираната провинција Крим, Сергеј Аксјонов, роден во
Молдавија, кој е бизнисмен со врски во криминалниот свет што му го донесе прекарот „гоблин“.
Аксјонов одлучи да ја создаде воената компанија на крајот на 2022 година. Малку се знае за
природата на организацијата или како групата е структурирана, но таа започна во големи размери да регрутира на полуостровот Крим и во регионот Керсон. Според
интервјуто објавено од веб-страницата iStories, овие војници земаат плата од 2.500
долари месечно и им беше ветено земјиште на Крим доколку го исполнат едногодишниот договор.
Аксјонов не ја создаде сам групата „Конвој“. Немајќи никакво воено знаење, открил
лице со потребно искуство. Избраниот човек е еден од најблиските команданти на Пригожин
– Константин Пикалов, човек задолжен за операциите на групата Вагнер во Африка.
Овој потег може да значи дека другите групи би можеле да ги таргетираат профитабилните операции на „Вагнер“ во Африка. Но, ниту една друга група нема толку многу врски со највисоките политички ешалони на Русија како групата „Патриот“. Оваа платеничка компанија е основана во 2018 година и се верува дека има длабоки врски со министерот за одбрана Сергеј Шојгу. Со мотото „умри достоинствено“ многумина претпоставуваат дека оваа компанија е
создадена како одговор на зголемената популарност на групата Вагнер. Од она што е
познато за структурата на оваа организација, групата „Патриот“ најмногу личи на
традиционалните западни платенички компании како „Блеквотер“. Оваа група е поделена на
десет одделенија, секое со свои функции. Додека му служат на Кремљ, овие приватни воени компании ќе продолжат да работат во Украина и ширум светот, со катастрофални резултати за цивилното население, исто како и групата „Црна вода“. Меѓутоа, долгорочно тие би можеле да станат проблем за Кремљ.
„Додека не се преминат црвените линии, државата нема ништо против нив, затоа што се
корисни. Но, ако се мешаат во политичките одлуки на соодветните земји, можат
да бидат распуштени. Ова ќе зависи од текот на војната, но со секој пораз на теренот руската држава ја губи се повеќе контролата врз овие вооружени групи“, вели Антон Шеховцов.
директор на Центарот за демократија.