Канада оди на итни избори на 28 април, премиерот Карни бара јасен мандат да се справи со Трамп

Канадскиот премиер, Марк Карни, распиша предвремени избори на 28 април, со што започна натпреварот кој се очекува да се фокусира на заладените односи со САД во услови на закани за економската и политичката иднина на Канада.

„Се соочуваме со најзначајната криза во нашиот живот поради неоправданите трговски акции на претседателот [Доналд] Трамп и неговите закани за нашиот суверенитет“, рече тој. „Тој сака да нѐ скрши, за Америка да нè поседува. Нема да дозволиме ова да се случи. Мораме да внимаваме на себе. Мораме да се грижиме еден за друг“.

Неколку моменти претходно, Карни се сретна со генералниот гувернер Мери Сајмон, барајќи таа да го распушти 44-от парламент на земјата и да распише избори. Според федералниот закон, минималната должина на кампањата е 37 дена.

Со распишувањето на предвремените избори во потрага по „силен, позитивен мандат“, Карни не мора да се соочи со непријателски парламент – пресметка комплицирана од фактот што тој нема место во Долниот дом. Парламентот треба да се врати во сесија во понеделник откако беше одложен два месеци, по најавата за оставка на поранешниот премиер Џастин Трудо на почетокот на јануари.

Одлуката на Карни доаѓа кога либералите доживуваат невиден замав во анкетите, што сега ги стави пред конзервативците, при што некои предвидуваат дека партијата има доволно поддршка на национално ниво за да формира мнозинска влада.

Пред распуштањето на парламентот, актуелните либерали имаа 152 места во Долниот дом. Конзервативците имаа 120, блокот Кебекоа 33, НДП 24, а партијата на Зелените два.

„Карни беше менувач на играта и целосно ја смени среќата на Либералната партија“, рече Лори Турнбул, директорка на Школата за јавна администрација на Универзитетот Далхози. „И сè повеќе, овие избори веќе не се однесуваат на партиите, ниту на брендовите што тие ги претставуваат“.

Бројни истражувања од фирми за анкетирање сугерираат дека Канаѓаните го сметаат Карни за поспособен од конзервативниот лидер Пјер Полиевре во справувањето со економските турбуленции, трговските разговори и односите со непријателска и непредвидлива Бела куќа.

Трамп силно влезе во политичкиот наратив на Канада, постојано заканувајќи се дека ќе води економска војна против најблискиот сојузник на САД и еден од нивните најголеми трговски партнери, со крајна цел да го анектира северниот сосед на земјата.

Тие закани и изгледите за болни царини за канадски стоки, ја наелектризираа земјата, со наплив на патриотизам, повици за бојкот на американските производи и собирен крик „лактите нагоре“.

„Трамп е симбол на тоа дека тој покажува колку Канада е ранлива на многу начини. Луѓето сакаат лидер кој може да биде противотров за таа неизвесност“, рече Турнбул. „И ако гледате анкета по анкета, луѓето веруваат дека Карни нуди нешто, во овој момент, што им треба на Канаѓаните“.

Во видеото од кампањата објавено во саботата вечерта, кое имаше милиони прегледи, канадскиот актер и комичар Мајк Мајерс се појавува со Карни во соодветни дресови за хокеј на мраз на тимот на Канада. Карни го прашува Мајерс, кој долго време глумеше во „Saturday Night Live“, со канадски културни референци во тест за идентитетот на комичарот.

„Леле, навистина си Канаѓанец“, вели Карни, откако Мајерс ќе одговори точно на секое прашање. Рекламата завршува со тоа што Карни му кажува на Мајерс „секогаш ќе има Канада“ и двајцата се согласиле дека е време за „лактите нагоре“, хокеарската фраза која стана најновиот слоган во земјата поради заканите за канадскиот суверенитет.

Камерата потоа го прикажува Мајерс одзади со неговиот дрес на кој е напиша слоганот „Никогаш 51“, повикувајќи се на одбивањето на Канада да се приклучи кон САД.

За помалку од 24 часа, видеото беше прегледано повеќе од 7 милиони пати, што е невидено ниво за канадска политичка реклама.

Ако либералите излезат како победници во април, тоа ќе биде запаметено како најголемото политичко враќање во историјата на земјата – а за конзервативците, катастрофално губење бидејќи до неодамна изгледаше дека сигурно ќе победат.

Веќе во 2023 година, агрегаторот на анкетите на ЦБЦ ја одреди шансата на ториевците за изборна победа од 99% – навидум несовладлива предност што ја задржаа до средината на февруари 2025 година кога се промени политичкиот пејзаж.

Турнбул рече: „Се чини дека конзервативците не ги кажуваат работите што се поврзуваат со тоа како се чувствуваат Канаѓаните. Пред неколку месеци, Полиевре зборуваше за достапност и домување, прашања за кои либералите беа глуви. Но сега, тој некако отсуствува. Конзервативците ги задржуваат истите пораки, иако Канаѓаните се сменија.

„Можеби се обидуваат да се убедат себеси дека Карни е на меден месец и ако само се држат до своите белешки, анкетите ќе се вратат на некоја верзија на она што биле порано, а потоа тие први ќе ја поминат целта“.

Полиевре ја оформи кампањата на неговата партија како платформа „Канада на прво место“. Во неделата, тој им рече на новинарите на почетокот на неговата кампања: „Трамп беше многу отворен дека сака слаба Канада на која може да се насочи… Изборот на либералите ќе ја ослабне нашата земја“. Тој додаде дека Канада „никогаш нема да биде американска држава; ние секогаш ќе бидеме суверена и самостојна земја“.

Конзервативците, без Трудо како политичка вреќа за удирање, велат дека Карни е во голема мера одговорен за бавниот раст на земјата во последниве години, со оглед на неговата улога како економски советник на Либералната партија. „Целата стратегија се заснова на тоа да може да се дефинира Карни. И кога би можеле да го направат тоа, тогаш нивната стратегија веројатно би функционирала“, рече Турнбул. „Но, тоа не функционира. Гласачите, во анкети по анкети, не ја прифаќаат дефиницијата на конзервативците за тоа кој е Марк Карни. И тоа ќе биде важно во наредните недели“. (Гардијан)