„Гардијан“ за излегувањето на Британија од ЕУ: „Трагична национална грешка“

„Се избркавме самите од унија што беше добра за оваа земја и за светот. Но, барем ЕУ веќе не може да се обвинува за нашите континуирани тензии, нееднаквости и неуспеси во управувањето“

Британија сега конечно надвор од ЕУ. Но ова е ден на тага, а не на слава, пишува лондонски „Гардијан“ во редакцискиот коментар по официјалното заминување на Велика Британија од Унијата на 1 јануари 2021. Но весникот вели: Ние секогаш ќе бидеме дел од Европа“.

Ова не е само голема промена за Британија, туку и за Европа, затоа што Унијата остана без една од нејзините најсилни членки чие природно чувство за либералниот поглед кон општеството и посветеноста на слободната трговија ќе ѝ недостигаат на Европа. Западен Балкан, особено Македонија, може особено да жали затоа што Британија со децении беше најпосветен, најдоследен и најупорен поддржувач на политиката на проширувањето на ЕУ меѓу најсилните земји на Унијата.

Еве го во целост редакцискиот коментар на „Гардијан“, насловен како „Трагична национална грешка“:

„’И одговорот е – ние сме надвор’. Поминаа четири и пол години откако Дејвид Димблеби од Би-би-си го изрече резултатот од референдумот на Велика Британија за ЕУ. Во 23 часот на 31 декември, неговите зборови станаа конечно и судбоносно вистинити. Велика Британија сега веќе не е дел од Европската унија или е предмет на нејзините правила. Ја затворивме вратата и се оддалечивме. Ние сме сами на себе. Ние сме надвор.

За многумина во Велика Британија, тоа е славен ден. Заминувањето од ЕУ, за оние што го сакаа, е момент на враќање на независноста, враќање на суверенитетот и враќање на контролата. Тие се надеваат дека тоа ќе го извлече европскиот аргумент од британскиот живот. Тие сакаат тоа да биде, според зборовите на премиерот, ‘ново поглавје во нашата национална приказна’, исполнување на ‘суверената желба на британскиот народ да живее според сопствените закони, донесени од нивниот избран парламент’.

За други, 1 јануари е едноставно момент на олеснување. Војните за ‘Брегзит’ траеја долги осум години, од моментот кога Дејвид Камерон ги обврза конзервативците на референдум во јануари 2013 година. Дури и затемнувањето на ‘Брегзит’ со Ковид-19 во 2020 година не можеше да го спречи враќањето на Европа на насловните страници како што се приближуваше 2021 година и можноста за за заминување без договор повторно стана главна вест. За ова и Борис Џонсон и Кир Стармер (лидерот на лабуристите – н.з.) зборуваа како еден во средата. Овие аргументи, рекоа двајцата, се завршени.

Во една смисла, тие се во право. Политичките партии мора да гледаат напред, а не назад. Во друга смисла тие се длабоко погрешни. Ова е ден на тага. Заминувањето на Велика Британија останува трагична национална грешка. Се избркавме самите од унија што беше добра за оваа земја и за светот. Улогата на антиевропските медиуми во остварувањето на ова беше одлучувачка, па некако е соодветно што владата предводена од новинари ја тресна вратата. Но, барем ЕУ веќе не може да се обвинува за нашите континуирани тензии, нееднаквости и неуспеси во управувањето.

Овие тензии не можат да бидат измамени. На ‘Брегзит’ му се спротивставија мнозинството во Шкотска, Северна Ирска и Лондон и други градови, како и повеќето млади и повеќето матуранти. Ништо од тоа нема да се промени, без оглед на пресудата на целокупното мнозинство во 2016 година и колку и да сме уморни од аргументот сите ние. Ова е земја поделена околу Европа. Бевме поделени во минатото и ќе бидеме поделени во иднина. Да се ​​заврши ‘Брегзит’ е фантазија. Тоа е наводно решение што создава само нови историски проблеми.

Во 2016 година, многу од најфанатичните ‘брегзитери’ се надеваа дека заминувањето на Велика Британија ќе предизвика распад на ЕУ. Сепак, две од највпечатливите последици од гласањето беа единството на ЕУ27 пред ‘Брегзит’ во споредба со растечкото неединство на Велика Британија4 околу ова прашање. Распадот на Велика Британија наместо на ЕУ сега е поверојатна перспектива. Тоа би било страшна цена да се плати. Но, заблудите што го потхрануваа и поттикнуваа ‘Брегзит’ сè уште имаат голем удел во Конзервативната партија и печатот, како што покажаа бројните волшебни говори од клупите на ториевците во средата.

Предупредувањето на Тереза ​​Меј од тие клупи претставуваше далеку пореално прашање. Никогаш не смееме да си дозволиме да мислиме дека суверенитетот значи изолационизам или исклучивост, рече г-ѓа Меј. Живееме во меѓусебно поврзан свет, додаде таа. На некој начин, г-дин Џонсон се чини дека го разбира ова. Неговиот говор во долниот дом зборуваше за Велика Британија како ‘најдобриот пријател и сојузник на ЕУ’, што можеби означи промена на тонот. Но, движењето што го води не го интересираат сојузи или компромиси. Тоа ги храни фантазиите за величина, кои г-дин Џонсон постојано го поттикнува. Тоа фатално го меша суверенитетот со моќта.

‘Брегзит’ е завршен – но не е готов. На среден рок, тој ги остава сите начини на извори на иден конфликт за британската политика. Овие вклучуваат фин печат на договорот (целосно игнориран во пародијата на процесот на контрола на средата), нови контроли на имиграцијата, одржување на регулаторното усогласување, статусот на услужни дејности, риболов, пристап до бази на податоци, соработка во одбраната и, можеби пред сè, двосмислено место на Северна Ирска во рамките на договорот. Сите овие се повторувања на една подлабока вистина: дека никогаш нема да престанеме да бидеме Европејци и никогаш нема да престанеме да се занимаваме со Европа.

Во својот роман ‘Камениот сплав’, португалскиот писател Хозе Сарамаго замислува дека Пиринејскиот полуостров физички се оддалечува од Европа кај Пиринеите и се оддалечува преку светските океани во бесплодна потрага по нов дом. Денес, Велика Британија може да се чувствува малку како метафорички камен сплав. Освен што вистинската Велика Британија ќе остане вечно закотвена преку каналот од европскиот континент, нејзините народи, економии и култури, од кои секогаш ќе бидеме дел – и на кои се надеваме дека еден ден, на некој начин, ќе им се вратиме“.