Еве кој ќе добие од „Големиот, прекрасен закон“ на Трамп, а кој може да има проблеми

Претседателот Доналд Трамп вети дека „големиот, прекрасен закон“ усвоен од Конгресот ќе биде еден од најуспешните законски прописи во американската историја.

Секако, крајната убавина на ова сеопфатно законодавство е во голема мера во окото на набљудувачот.

Законот би можел да им даде поттик на некои работници и индустрии, додека други може да останат во полоша состојба.

Кон подобро

Корпоративна Америка

Големите бизнис групи, вклучувајќи ја Трговската комора на САД и Бизнис тркалезната маса (Business Roundtable), го поздравија усвојувањето на законот од страна на Сенатот во вторник.

Корпорациите се обложуваат дека ќе имаат корист од законодавството со кое трајно се воведуваат даночните олеснувања во Законот за намалување на даноците и работни места од 2017 година.

Пакетот би го вратил даночното олеснување од даночниот пакет од 2017 година, кој им овозможи на бизнисите целосно да ги отпишат трошоците за опрема во првата година кога е купена. Стимулацијата постепено се укинува од 2023 година.

Исто така, законот повторно ќе им овозможи на бизнисите да ги отпишат трошоците за истражување и развој во годината кога се направени. TCJA бараше компаниите да ги одбиваат тие трошоци во текот на пет години, почнувајќи од 2022 година.

Производители

Производителите се особено задоволни што законот ќе направи значајни промени во начинот на кој даночниот законик на САД ја третира изградбата на нови производствени капацитети.

На бизнисите ќе им биде дозволено целосно и веднаш да ги одбиваат трошоците за изградба на нови производствени капацитети. Оваа привремена одредба е ретроактивна од 19 јануари 2025 година и продолжува за изградба што започнува пред 1 јануари 2029 година.

И во обид да се стимулира повеќе производство на чипови во Америка, законодавството ќе ги зголеми даночните олеснувања за полупроводничките фирми што градат производствени капацитети во Соединетите Држави.

Мали бизниси и партнерства

Националната федерација на независни бизниси, водечката лобистичка група на мали бизниси, го пофали законодавството за трајно воведување на посебен одбиток за сопствениците на одредени субјекти кои плаќаат даноци на бизнисите на нивните индивидуални даночни пријави.

Тој одбиток, кој се однесува на мали бизниси и партнерства формирани од адвокати, лекари и инвеститори, би се зголемил во верзијата на Предлог-законот од Претставничкиот дом од 20% на 23%. Предлог-законот на Сенатот го задржа на 20%.

Американци со високи приходи

Нето-приходот за најбогатите 20% домаќинства би се зголемил за речиси 13.000 долари годишно, по даноци и трансфери, според анализата на речиси финалната верзија на предлог-законот на Сенатот според моделот на буџетот на Пен Вортон.

Тоа претставува просечно зголемување на приходот од 3% за тие домаќинства.

За најбогатите 0,1%, просечниот годишен приход би изнесувал повеќе од 290.000 долари, според Пен Вортон.

Американците што живеат во држави со високи даноци исто така треба да имаат корист бидејќи предлог-законот привремено ги зголемува ограничувањата за одбитоци за државни и локални даноци за домаќинствата што заработуваат до 500.000 долари годишно на 40.000 долари годишно во период од пет години.

Сепак, милионерите кои ќе ги изгубат своите работни места нема да можат да добиваат надоместоци за невработеност, според неодамнешна одредба додадена во законот на Сенатот.

Работници кои примаат бакшиш и прекувремена работа

Одредени работници ќе добијат дополнително даночно олеснување до 2028 година.

Вработените кои работат на работни места каде што традиционално добиваат бакшиш би можеле да одбијат до 25.000 долари од нивниот федерален данок на доход, додека работниците кои се на прекувремена работа би можеле да одбијат до 12.500 долари од таа дополнителна плата.

Сепак, важат ограничувања за приходите.

SIGNED. SEALED. DELIVERED. 🧾🇺🇸

President Trump’s One Big Beautiful Bill is now LAW — and the Golden Age has never felt better. pic.twitter.com/t0q2DbZLz5

— The White House (@WhiteHouse) July 4, 2025

Во полоша состојба

Американци со ниски приходи

Многу луѓе на најниската граница од скалата на приходи би биле во полоша состојба бидејќи пакетот би донел историски намалувања на програмата за национална мрежа за безбедност, особено Медикејд и боновите за храна.

Меѓу многуте промени во овие програми би било додавањето на федерално задолжителни работни барања на Медикејд за прв пат во неговата 60-годишна историја и проширувањето на работниот мандат во Програмата за дополнителна помош за исхрана, или SNAP, формалното име за боновите за храна. Родителите на деца на возраст од 14 години и повеќе се меѓу оние кои ќе мора да работат, да волонтираат, да посетуваат часови или да учествуваат во обука за работа за да ги задржат своите бенефиции.

Се очекува милиони Американци со ниски приходи да ги изгубат своите бенефиции поради работните барања и другите мерки на законот што влијаат на Медикејд и боновите за храна. Имено, малкумина од оние што се отфрлени од покритието на Медикејд ќе имаат пристап до здравствено осигурување базирано на работа, според извештајот на Канцеларијата за буџет на Конгресот за верзијата на пакетот од Претставничкиот дом.

Оние во групата со најниски приходи, кои заработуваат помалку од 18.000 долари годишно, ќе се соочат со намалување од 165 долари во нивниот приход по оданочувањето, по трансферот, откако ќе се земат предвид намалувањата на мрежата за безбедност, според Пен Вортон. Тоа е намалување од 1,1%.

Следното ниво, кое заработува помеѓу 18.000 и 53.000 долари, ќе добие зголемување на приходот од 30 долари, или 0,1%.

Домаќинствата со средни приходи ќе видат зголемување на нивниот приход за 1.430 долари, или 1,8%. Тие заработуваат помеѓу 53.000 и 96.000 долари.

Здравствените одредби нема да ги погодат само Американците со ниски приходи. Сенатот исто така ги заострува барањата за верификација за федералните субвенции за премии од Законот за прифатлива здравствена заштита, што би можело да остави и некои Американци со средни приходи неосигурени.

Севкупно, законот би можел да резултира со повеќе од 10 милиони повеќе луѓе да бидат неосигурени во 2034 година, според анализата на CNN на законот и прогнозите на CBO.

Болници

Болниците не се задоволни од одредбите за здравствена заштита од законот, што би ја намалило поддршката што ја добиваат од државите за грижа за запишаните во Медикејд и би ги оставило со повеќе некомпензирани трошоци за грижа за лекување на неосигурени пациенти.

„Последиците во реалниот живот од овие намалувања на Медикејд од речиси 1 билион долари – најголемите досега предложени од Конгресот – ќе резултираат со непоправлива штета на нашиот систем за здравствена заштита, намалувајќи го пристапот до грижа за сите Американци и сериозно поткопувајќи ја способноста на болниците и здравствените системи да се грижат за нашите најранливи пациенти“, рече Рик Полак, извршен директор на Американското здружение на болници.

Здружението изјави дека е „длабоко разочарано“ од законот, иако содржи фонд од 50 милијарди долари за да им помогне на руралните болници да се справат со намалувањата на Медикејд, за кои болниците велат дека не се ни приближно доволни за да го надоместат недостатокот.

Чиста енергија и електрични возила

Сенатот ја укина акцизата во последен момент за ветерната и сончевата енергија за кој експертите предупредија дека би бил „убиец“ за индустријата за чиста енергија.

Сепак, предлог законот на Сенатот и натаму ги укинува даночните олеснувања за проекти за ветерна, сончева и други обновливи извори на енергија до 2027 година и им дава строги услови на инвеститорите да ги побараат.

Американското здружение за чиста енергија го критикуваше законодавството како „чекор назад за американската енергетска политика“ што ќе ги елиминира работните места и ќе ги зголеми сметките за електрична енергија.

Производителите на електрични возила би можеле да бидат во полоша состојба бидејќи законот на Републиканската партија ги укинува даночните олеснувања за електрични возила до 7.500 долари на крајот на септември. Претходно, овие даночни олеснувања беа предвидени да траат до 2032 година, обезбедувајќи моќен стимул за купувачите на автомобили.

Поголем дефицит

Верзијата на пакетот во Сенатот би го зголемила дефицитот за околу 3,4 билиони долари во текот на следната деценија, според CBO.

Додавањето билиони долари на долгот ризикува зголемување на веќе покачените каматни стапки. Тоа, пак, ќе го направи поскапо за Американците финансирањето на купувањето автомобил или дом и за бизнисите да позајмуваат пари за раст.

Не само тоа, туку повисоките стапки би ја принудиле федералната влада да издвои уште поголеми ресурси за финансирање на сопствената планина од долгови.

CBO очекува трошоците за камати на федералната влада на САД да надминат 1 билион долари годишно.

Трошењето на САД за камати веќе се зголеми повеќе од трипати од 2017 година, надминувајќи го целиот буџет за одбрана на федералната влада. (Си-Ен-Ен)