Што стои во Декларацијата од Гранада?

Лидерите на ЕУ, и покрај заканите од вето од Унгарија и Полска заради несогласувањата околу миграцијата, попладнево ја усвоија Декларацијата од Гранада во која начелно се обврзаа на реформи во Унијата за да се примат нови членки. 27-те лидери на ЕУ усвоија изјава од Гранада  без планираниот дел за миграцијата кој е изоставен, а претседателот на Европскиот совет, Шарл Мишел, издаде посебна изјава во свое име која се осврна на ова прашање.

Говорејќи по самитот во Гранада, претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, рече дека „процесот на пристапување во Европската унија е заснован на заслуги“ и дека „нема кратенки“.

„Кога велиме засновани на заслуги, ние исто така треба да работиме не само за процесот заснован на заслуги во земјите-кандидати, туку треба да ја завршиме и нашата домашна задача за да бидеме подготвени, во случај земјите кандидати да бидат подготвени да се приклучат, дека ние сме подготвени да им посакаме добредојде во Европската унија. До почетокот на ноември ќе го имаме извештајот на Комисијата, годишниот извештај за пристапувањето и каква е состојбата на различните земји кандидати. Ова ќе ни овозможи потоа да направиме проценка и да имаме информирана дебата за време на декемврискиот Европски совет“, најави Лајен.

Претседателот на Европскиот совет, Шарл Мишел, на завршната прес-конференција по самитот рече дека декларацијата од Гранада е усвоена и тоа е важна појдовна точка за идната работа на стратешката агенда на ЕУ.

„Европа виде дека треба да работи заедно за да биде понезависна. ЕУ треба да се фокусира на три прашања: кои се заедничките приоритети и политики на ЕУ за иднината, како Европа ќе дејствува заедно во однос на донесувањето одлуки и како да се осигура дека Европа има буџет во согласност со нејзините амбиции. Лидерите имаа можност да се слушаат еден со друг, рече тој, додавајќи дека четири точки се важни:

-Европа треба да ја зајакне својата економска и технолошка основа.
-Војната на Русија во Украина ја покажа важноста од развивање на индустриската основа за безбедност и одбрана.
-Има потреба да се забрза работата на суверенитетот.
-Европа треба да се ангажира со остатокот од светот. ЕУ има посебна улога во мултиполарниот свет.

Францускиот претседател Емануел Макрон изјави дека има консензус дека Европа се соочува со геополитичка трансформација и дека треба да биде иновативна во однос на поделеното прашање за миграцијата. Францускиот претседател подвлече дека одлучувањето ќе се одвива со квалификувано мнозинство. Поради извештаите дека Унгарија и Полска би можеле да блокираат формална заедничка декларација на самитот, Макрон го минимизираше ова прашање, нагласувајќи дека улогата на лидерите е да дефинираат заедничка стратегија и да донесуваат одлуки.

По неколку месеци застој, членките на ЕУ во средата постигнаа согласност за последниот дел од миграцискиот договор со кој ќе се заострат мерките против илегалната миграција и ќе се воведе договор за дистрибуција на пристигнатите мигранти меѓу членките на ЕУ. Унгарскиот и полскиот премиер, Виктор Орбан и Матеуш Моравјецки, се закануваа дека ќе го блокираат тој договор.

Во текстот од декларацијата стои: 

„Ние, лидерите на Европската унија, се собравме во Гранада за да го означиме почетокот на процесот за дефинирање на општите политички насоки и приоритети на Унијата за годините што доаѓаат, поставувајќи стратешки курс на дејствување за да ја обликуваме нашата заедничка иднина во корист на сите.

Го повторуваме првобитното ветување на европскиот проект за обезбедување мир, стабилност и просперитет за нашите граѓани, водени од нашите вредности и принципи, основните права, демократијата и владеењето на правото.

Стратегиската агенда договорена во јуни 2019 година беше нашиот водич за акција. Пандемијата и руската агресивна војна против Украина ја тестираа нашата издржливост, нагласувајќи ја потребата Унијата да го зајакне својот суверенитет и да не доведе до преземање големи одлуки за заштита на нашиот народ и нашите економии.

По нашата средба во Версај, постапивме решително. Загрозени со енергетска уцена, во голема мера ги намаливме нашите зависности и ги диверзифициравме нашите извори. Соочени со затегнати синџири на снабдување и меѓународна конкуренција, ја зајакнавме нашата економска база. Решени да преземеме поголема одговорност за сопствената безбедност и одбрана и да и помогнеме на Украина, ги зајакнавме европските капацитети. Ќе продолжиме да ги поддржуваме Украина и нејзиниот народ онолку долго колку што е потребно. Потврдивме и дека иднината на нашите аспиранти членки и нивните граѓани е во рамките на Европската унија.

Треба да се направи повеќе. Денеска во Гранада разговаравме за клучните приоритети и активности потребни за силна, динамична, конкурентна и кохезивна Европа во променлив свет.

Надоврзувајќи се на Стратешкиот компас за безбедност и одбрана, ќе ја зајакнеме нашата одбранбена подготвеност и ќе инвестираме во способности преку развивање на нашата технолошка и индустриска база. Ќе се фокусираме и на воената мобилност, на отпорноста во вселената и на спротивставувањето на сајбер и хибридните закани и манипулациите со странски информации низ Унијата. Руската агресивна војна, исто така, дополнително ја истакна силата на трансатлантските односи.

Ќе работиме на нашата отпорност и на нашата глобална долгорочна конкурентност, осигурувајќи се дека ЕУ ги има сите потребни алатки за да обезбеди одржлив и инклузивен раст и глобално лидерство во оваа клучна деценија. Ќе се справиме со ранливостите и ќе ја зајакнеме нашата подготвеност за кризи, не само во контекст на растечките климатски и еколошки ризици и геополитички тензии. Ќе ги предвидиме потенцијалните предизвици и ќе ги искористиме можностите за нашата Унија во зелената и дигиталната транзиција, со цел да обезбедиме одржливост на нашиот економски модел, не оставајќи никого зад себе. Ќе се концентрираме особено на ефикасноста на енергијата и ресурсите, циркуларноста, декарбонизацијата, отпорноста на природни катастрофи и прилагодувањето кон климатските промени.

Ќе продолжиме со нашите напори да изградиме покохезивен, воден од иновации и меѓусебно поврзан единствен пазар, зачувувајќи го неговиот интегритет, неговите четири слободи, неговата социјална димензија и неговата отвореност, обезбедувајќи еднакви услови за игра и намалувајќи го административниот товар особено за малите и средните претпријатија. Ќе обезбедиме пристап до прифатлива енергија, ќе го зголемиме нашиот енергетски суверенитет и ќе ги намалиме надворешните зависности во други клучни области каде што ЕУ треба да изгради доволно ниво на капацитет за да ја гарантира својата економска и социјална благосостојба, како што се дигиталните и нето-нула технологии, критичните лекови и суровини, како и одржливо земјоделство. Ќе инвестираме во истражување и образование и во вештините на иднината и ќе се справиме со демографските предизвици. Ќе ја зајакнеме нашата позиција како индустриска, технолошка и комерцијална моќ, ставајќи посебен фокус на области со висока додадена вредност каде што веќе имаме конкурентна предност или можеме да станеме фаворити.

Ќе го засилиме ангажманот со партнерите од сите региони во светот за да го заштитиме и подобриме меѓународниот поредок заснован на правила со Обединетите нации во неговото јадро, да внесеме поголема правичност во мултилатералниот систем и да спречиме негова понатамошна фрагментација. Ќе ги мобилизираме и развиваме нашите надворешни акциски инструменти. Сега е поважно од кога било да соработуваме за зајакнување и диверзификација на нашите синџири на снабдување, поттикнување на партнерства, трговски и инвестициски договори, промовирање на одржлив развој за исполнување на нашите договорени цели кон нето-нула емисии и подобрување на подготвеноста за здравствени итни случаи. Оваа работа, исто така, бара заживување на глобалната трговија, во која СТО игра фундаментална улога.

Проширувањето е геостратешка инвестиција во мир, безбедност, стабилност и просперитет. Тоа е двигател за подобрување на економските и социјалните услови на европските граѓани, за намалување на разликите меѓу земјите и мора да ги поттикнува вредностите на кои е основана Унијата. Гледајќи напред кон перспективата за понатамошна проширена Унија, и ЕУ и идните земји-членки треба да бидат подготвени. Земјите кандидати за членство треба да ги засилат своите реформски напори, особено во областа на владеењето на правото, во согласност со природата на процесот на пристапување заснована на заслуги и со помошта на ЕУ. Паралелно, Унијата треба да ги постави потребните внатрешни основи и реформи. Ќе ги поставиме нашите долгорочни амбиции и начините за нивно остварување. Ќе одговориме на клучните прашања поврзани со нашите приоритети и политики, како и со нашиот капацитет да дејствуваме. Ова ќе ја направи ЕУ посилна и ќе го зајакне европскиот суверенитет“, стои во Декларацијата од Гранада.