Даноци на имот: Еве како стојат работите во Европа

Даноците на имот во Европа привлекуваат сè поголемо внимание од година во година, не само поради нивното влијание врз националните буџети, туку и поради нивното влијание врз пазарот на домување.

Иако тие претставуваат клучен извор на приходи во некои земји, тие се собираат минимално во други. Според податоците на Европската комисија за 2023 година, учеството на даноците на имот во БДП варирало од само 0,3 проценти во Чешка и Естонија до дури 3,7 проценти во Франција. Просекот во Европската Унија бил 1,9 проценти, пишува tportal.

Кога се гледа пошироката слика, која ги вклучува и земјите од ЕФТА, Обединетото Кралство и Турција, Обединетото Кралство е рамо до рамо со Франција на врвот на листата, исто така со учество од 3,7 проценти. Белгија е трета со 3,2 проценти, додека Шпанија е на петтото место со 2,5 проценти.

Во апсолутни бројки, најголемите даночни приходи доаѓаат во Обединетото Кралство – дури 115 милијарди евра во 2023 година. Франција е многу блиску со 104,5 милијарди евра, Италија е трета со 45,3 милијарди, по што следуваат Германија (41,4 милијарди) и Шпанија (36,8 милијарди). На ниво на ЕУ, даноците на имот донесоа вкупно 318,8 милијарди евра приходи во 2023 година, според „Еуроњуз“.

Иако ова се износи што значително влијаат на фискалната политика во споменатите земји, собраниот износ во десет земји-членки на ЕУ не достигна ниту една милијарда евра. Рекордер на дното на листата е Естонија со само 110 милиони евра приходи од данок на имот.

Хрватска и регионот

Хрватска го зазема средниот дел од оваа европска слика. Според податоците од Европската комисија, учеството на даноците на имот во БДП во 2023 година изнесувало само околу еден процент, што е споредливо со Германија, но далеку од нивоата во Франција или Белгија.

Хрватска воведе поширок данок на имот оваа година како замена за данокот на куќи за одмор. Недвижнините во кои не се живее, туку се издаваат под кирија за краток период во текот на туристичката сезона се оданочуваат.

Колкав е уделот во вкупните даноци?

Покрај уделот во БДП, важен е и уделот на даноците на недвижности во вкупните даночни приходи.

Во Унијата, во 2023 година, тој се движеше од 0,8 проценти во Чешка и Естонија до 8,4 проценти во Франција, со просек од 4,7 проценти. Покрај Франција, високи удели се забележани во Белгија (7,4 проценти), Грција (7 проценти), Шпанија (6,7 проценти), Португалија (5,9 проценти), Луксембург (5,7 проценти), Италија (5,1 процент) и Данска (5,1 процент). Во Германија, тој е значително помал со удел од 2,5 проценти.

Даноци на пренос на имот

Посебен сегмент се состои од даноци на пренос на недвижен имот, т.е. даноци на финансиски и капитални трансакции, вклучувајќи продажба и марки. Италија е лидер во ова, каде што овие даноци сочинуваат еден процент од БДП. Белгија, Португалија и Шпанија следат со 0,8 проценти, а во Франција е 0,7 проценти. Во Велика Британија учеството е 0,6 проценти, а во Германија само 0,3 проценти.

Во Хрватска, данокот на пренос на недвижности изнесува три проценти од вредноста на купениот имот и е важен извор на приходи за локалните единици.

Шпанскиот предлог крева прашина

Особено жестока дебата предизвика предлогот на Шпанија за воведување данок од 100 проценти за купување недвижности за купувачи надвор од Европската Унија. Целта би била да се намали притисокот на странските инвеститори врз пазарот на домување и да се олесни купувањето за домашните жители. Сепак, експертите предупредуваат дека даночните мерки сами по себе не можат да ја решат кризата со домувањето.

Хозе Гарсија Монталво, професор по економија на Универзитетот Помпеу Фабра во Барселона, истакна дека „постојаните промени во политиката и недостатокот на координација помеѓу даночната политика и мерките од страната на понудата ја поткопуваат ефикасноста и водат до непредвидливи пазарни резултати“.

Дијана Хурани од ОЕЦД предупредува слично, нагласувајќи дека „има многу простор за подобрување на ефикасноста, праведноста и приходите од данокот на домување“, што во многу случаи би можело да го намали и притисокот врз растот на цените на домувањето.