Дали Аналена Бербок може да стане наследничка на Ангела Меркел?

ЗИЛКЕ КЕРСТИНГ

Неочекувано, изборите во Германија во септември станаа прилично неизвесни. Нема да биде чудно ако наследникот на Ангела Меркел на местото канцелар биде еден од двајцата водачи на Зелените – Аналена Бербок и Роберт Хабек

Германските Зелени имаат цел да освојат прво место на федералните избори. Дали лидерот на партијата Аналена Бербок или копретседателот Роберт Хабек ќе се натпреваруваат за канцеларството треба конечно да се одлучи по Велигден.

Кои критериуми играат улога во ова? Свесност или популарност? Колку е важно владиното искуство? Проценката на економијата? Или дали Зелените треба нужно да номинираат жена? На крајот на краиштата, како ниедна друга партија, тие самите рекламираат дека прават политика за жени со жени и сакаат конечно да го надминат на недостигот на жените.

Мноштво критериуми ја одредуваат соодветноста. „Но, многу важен критериум е апсолутната волја да се биде кандидат за канцелар“, вели Нико Зигел, управен директор на институтот за истражување на мислења „Инфратест Димап“,  за „Ханделсблат“. Кандидатурата е огромен напор, „кој може успешно да се совлада со големо загризување, голема физичка и ментална сила“.

Во случај на сомневање, кандидатот за канцелар мора да ја има потребната сигурност многу теми дури и по осум средби во 22 часот и да бидете подготвени за сите прашања од новинарите и контранападите на конкурентите, рече Зигел. „Кредибилитет, компетентност, јачина на лидерството – ова се одлучувачки квалитети со кои на крајот гласачите можат да бидат мобилизирани“.

Што зборуваат работите за Бербок? А што за Хабек?

Нема сомнение за нејзината фундаментална волја да се кандидира за кандидат за канцелар. Шефот на Зелените во декември соопшти дека не само што верува во себеси да се кандидира за функцијата, туку и да ја води владата.

„Три години како лидер на партија, член на парламент и мајка на мали деца се прилично тешки“, рече 40-годишната жена родена во Хановер, но долго време живееше во Бранденбург. Подоцна, таа препорача да погледне во странство, на пример во Нов Зеланд или Финска. Шефовите на владите таму имаат и мали деца.

Таа знае дека како жена прва би имала пристап до кандидатурата во нејзината партија, но не сака да ја користи оваа привилегија. Таа повеќе пати потенцираше дека таа и ко-шефот Хабек ќе дадат предлог кој ќе биде најдобрата понуда за партијата, изборната кампања и општеството во овој момент.

Таа му рече на „Шпигел“: „Мислам дека на никој од нас не му е тешко да каже: ‘Ти си вистинскиот’. Но, секако дека тоа би било „мало боцкање во срцето“ за неа, нејзината копретседавачот Хабек да отстапи.

Партијата и парламентарната група се неодлучни, има приврзаници на Бербок, има и приврзаници на Хабек, иако тие не сакаат јавно да признаат во овој момент. И двајцата би можеле, затоа пораката на Зелените е дека имаат „луксузен проблем“.

Економијата сигурно може да живее и со едниот и со другиот. Не само лидерите на партиите, туку и претседателите на парламентарната група Катрин Геринг-Екард и Антон Хофрајтер поминаа многу време во разговор со компании од последните федерални избори. И Бербок и Хабек се опишани како „паметни“ и „рефлексивни“, па затоа не мора да се грижите кога ќе се преселат во владата.

А сепак: ако прашате наоколу во економијата, веројатно има мала предност за Бербок. Се вели дека таа е „паметна молња“ и можеби е поподготвена од Хабек да влезе во коалиција со конзервативниот табор.

Компаниите сметаат дека таквиот сојуз е погоден за справување со предизвиците во следните неколку години. Левиот сојуз, за кој економијата се сомнева дека негов кандидат е Хабек, наидува на отфрлање. Покрај тоа, на Хабек се гледа како на некој што ја разбира големата слика, но не секогаш ги има деталите и прави помалку отколку што работи за да ги надополни празнините.

Бербок не е обвинета за ова, напротив. Таа е во состојба детално да зборува на речиси секоја тема. И каде и да ѝ недостасуваат информации, таа се подготвува прецизно, ретко се случуваат грешки. Ѝ недостасува залудно чувство за мисија.

И од пријателите во партијата и во бизнисот, таа е опишана како фактичка и крајно заинтересирана и тврдоглава, знае за што зборува. „Таа прашува толку долго додека навистина разбере некоја точка“, се вели во групата. „Не може да се отстрани и оди до прагот на болката, каде што ние може да се залажеме“.

Бербок е несомнено еден од најсилните врвни припадници на Зелените што некогаш ги имала партијата. Таа порасна во Долна Саксонија, студираше во Хамбург и Лондон пред да се пресели во Бранденбург преку станици во Стразбур и Брисел. Во 2004 година им се придружи на Зелените, во средината на европската изборна кампања.

Од 2009 до 2013 година, тогашната специјалистка за меѓународно право беше покраински претседател на Зелените од Бранденбург пред да стане член на Бундестагот и експерт за клима. Од почетокот на 2018 година таа ја води федералната партија заедно со Хабек.

„За Зелените би било добро да ја постават Аналена Бербок“, рече менаџерот на една компанија во интервју за „Ханделсблат“. „Со неа тие можеа да блеснат, со неа тие изгледаат посвежи од останатите партии“. Друг веќе размислува напред: четири години црно-зелена (ЦДУ-Зелени), потоа зелено-црна коалиција (Зелени-ЦДУ) – со Бербок како канцелар.

Но, има уште многу да се каже за Хабек од Либек. На анкетите на гласачите, 51-годишникот досега беше попознат и попопуларен политичар, дури и кога Бербок го стигна. „И двајцата имаат уште долг пат да станат попознати и да ја унапредат довербата“, вели анкетарот Зигел. „Без оглед дали гласачите сметаат дачи Бербок или Хабек е посоодветен, сè уште е рано да се даде таква изјава.

Хабек исто така не се плаши да преземе одговорност, тој се смета  свесен за моќ и мисија, кој сака да ги открива своите мисли. Неодамна, пишувајќи на неговата книга „Од овој момент поинаку“ му стана јасно за што станува збор, пишува обучениот филозоф: дека политиката не е игра за мнозинствата, туку „привилегија да може да се направи разлика во твое време“.

За Зелените, разликата лежи не само во поставувањето на посилен фокус на неутрално климатско преструктуирање на економијата, туку и во ветувањето за „чиста“ политика, како што ја нарекуваат во изборниот манифест: „Политика од корист на граѓаните става над личниот интерес, дава отчетност и поставува ограничувања за себе“.

За разлика од Бербок, Хабек може да се осврне на долгогодишното владино искуство. Од 2004 до 2009 година беше покраински претседател на Зелените во Шлезвиг-Холштајн, потоа до 2012 година, водач на парламентарната група во државниот парламент на Кил. Во 2012 година стана вицепремиер и министер за енергија, земјоделство, животна средина, рурални области и дигитализација до 2018 година.

Од крајот на јануари 2018 година тој е федерален претседател на Зелените заедно со Бербок. На есен тој сака да се пресели во Бундестагот преку државната листа на Шлезвиг-Холштајн.

Но, иако сите за Бербок се речиси сигурни дека таа сосем сигурно ја сака работата како канцелар, во Хабек секогаш има малку несигурност. Кој е човекот кој, барем во претходниот политички живот, си земаше мали слободи и го оставаше мобилниот телефон во автомобилот за да не може да се дојде до него? „Тогаш добивате дистанца од она што го правите и – ако тоа оди добро – добивате сила да размислите за тоа“, се опиша тој еднаш самиот.

Хабек е поемотивен и има репутација на спонтано зборување и одлучување што е автентично и убедува многу луѓе, но што доведува до една или друга грешка.

„Тој е целосно вклучен во теми што го интересираат, но забележливо е на површина кога станува збор за други теми“, велат претприемачите кои пропуштаат нешто од тврдоста на Аналена Бербок во него. Тој самиот вели дека „не треба да станува збор за суета“.

„Не се работи само за можноста некој од нас да стане канцелар“, рече тој за „Шпигел“. Станува збор за тоа „дека најголемата индустриска нација во Европа би можеле да ја водат Зелените“. Има „момент да се промени текот на историјата“.

На крајот, прашањето не се фокусира само на кандидатурата за канцелар. Одлучувачки фактор е предизборниот манифест во голема мера левичарски, кој толку многу ги изнервира или исплаши луѓето во економијата. Понекогаш се зборува за големи надежи кај Зелените, што сега е разнишано до одреден степен.

Без оглед колку Бербок и Хабек се залагаат за реален и прагматичен курс, како што е успешниот премиер на Зелените, Винфрид Кречман, во Баден-Виртемберг, економијата како целина не верува во целата партија, особено не со оглед на канцеларската функција.

„Изборниот резултат на Зелените не зависи од тоа дали Аналена Бербок или Роберт Хабек ќе водат кампања за кандидат за канцелар“, вели Питер Матушек од агенцијата „Форса“. „И едниот и другиот имаат силни и слаби страни, но и двајцата претставуваат нова зелена политика. Одлучувачки фактор е дали Зелените можат да направат убедување дека се веродостојни оти можат да ги решат проблемите на земјата. И тие сè уште повеќе чекори да го направат тоа.

(Зилке Керстинг е германски новинар. Текстот е објавен во германскиот весник „Ханделсблат“)