Бугарија неочекувано ја одби продажбата на руските нуклеарни реактори на Украина
Одлуката е донесена под притисок на социјалистите кои се во владата. Бугарија од продажбата требаше да добие 600 милиони евра
Бугарија неочекувано одлучи да не ги продаде своите два неискористени руски нуклеарни реактори на Украина, пресврт во последен момент предизвикан од притисокот на проруската Бугарска социјалистичка партија (БСП).
„Од самиот почеток бевме категорични дека овие реактори не се на продажба. Тие се клучна предност за Бугарија – дел од нашата енергетска безбедност и економска независност“, рече водачот на БСП, Атанас Зафиров, кој ја извршува и функцијата вицепремиер.
Двата руски реактори ВВЕР-1000, заедно со четири генератори на пареа и четири циркулациони пумпи, се складирани со години на локација во близина на реката Дунав, откако Бугарија се откажа од плановите за изградба на нуклеарната централа Белене. Наместо тоа, властите во Софија избраа да изградат две нови нуклеарни единици во нуклеарната централа Козлодуј со помош на технологијата AP1000 дизајнирана од САД од „Вестингхаус“, а јужнокорејскиот „Хјундаи“ е избран како градител.
Украина се обиде да ги купи руските реактори од Бугарија, бидејќи ја поседува инфраструктурата за довршување на нуклеарната централа Хмелницки, која е компатибилна со истиот тип на реактор. Предложената цена беше нешто повеќе од 600 милиони евра, а украинскиот парламент дури усвои закон за зелено светло за купувањето.
Во февруари 2025 година, Бојко Борисов, лидер на партијата ГЕРБ и клучна фигура во Софија, ја потврди продажбата на реакторите. Тој првично предвиде дека проруската БСП нема да го попречува договорот, истакнувајќи го како финансиска победа за Бугарија, земја која не може да ги користи самата реактори, а приходите се наменети за зајакнување на државниот буџет.
Сепак, во вторникот, на 15 април, лидерот на БСП Зафиров објави унифициран владин став: „Имаме колективна одлука за судбината на двата реактори – тие нема да се продаваат. Ова е одлука поддржана од сите коалициски партнери. Им благодарам на нашите партнери што застанаа обединети зад овој стратешки избор.
Зафиров инсистираше на тоа дека Бугарија има доволно експертиза и подготвено место за изградба на втора нуклеарна централа, и покрај долгогодишното откажување од проектот Белене од страна на владата, за кој беа потрошени преку 1 милијарда евра без опипливи резултати.