Борците за климата и животната средина се повеќе се репресираат во светот

Протестите за климата и животната средина се криминализирани и репресирани ширум светот. Криминализирањето на ваквиот протест доби големо внимание во одредени земји, вклучително и Обединетото Кралство и во Австралија, но според неодамна објавен извештај оваа репресија е навистина глобален тренд – и станува се потешко ширум светот некој да се залага за климатска правда.Оваа криминализација и репресија ги опфаќа глобалниот север и југ и ги опфаќа сè помалку демократските земји. Сепак, има различни форми.

Извештајот прави разлика помеѓу климатски и еколошки протест. Последните се кампањи против конкретни еколошки деструктивни проекти – најчесто екстракција на нафта и гас и цевководи, уништување на шумите, изградба на брани и рударство. Тие се случуваат низ целиот свет.Климатските протести,пак, имаат за цел да ги ублажат климатските промени со намалување на емисиите на јаглерод и имаат тенденција да поставуваат поголеми политички барања („намалете ги глобалните емисии сега“ наместо „не ја гради оваа електрана“). Тие често се случуваат во урбаните области и се чести на глобалниот север.

Засилената криминализација и репресија зема четири главни форми.

1. Се воведуваат закони против протести

Законите против протестите може да ѝ дадат на полицијата повеќе овластувања да ги прекине, да воведе нови кривични дела, да ја зголеми должината на казните за постоечките прекршоци или да ѝ дадат неказнивост на политиката кога им се наштетува на демонстрантите. Во 14-те земји што ги разгледавме, најдовме 22 такви закони воведени од 2019 година.

2. Протестот е криминализиран преку обвинителството и судот

Ова може да значи користење на закони против климатски и еколошки активисти кои се дизајнирани да се користат против тероризмот или организираниот криминал. Во Германија, членовите на Letzte Generation (Последна генерација) беа обвинети во мај 2024 година за „формирање криминална организација“. Овој дел од законот обично се користи против мафијашки организации и никогаш не бил применет за ненасилна група. На Филипините се користеа антитерористички закони против еколозите кои не можеа да се вратат на нивните матични острови.Криминализирањето на протестот може да значи и намалување на прагот за кривично гонење, спречување на климатските активисти да ги спомнуваат климатските промени во судот и менување на другите судски процеси за да бидат поверојатни пресудите за вина. Друг пример се забраните што корпорациите можат да ги извадат против активистите кои протестираат против нив.

3. Построго полициско работење

Ова се протега од запирање и претресување до надзор, апсење, насилство, инфилтрација и закани кон активисти. Полициското работење против активистите го спроведуваат не само државните актери како што се полицијата и вооружените сили, туку и приватните актери вклучително приватното обезбедување, организираниот криминал и корпорациите.

Во Германија, регионалната полиција е обвинета дека соработувала со енергетски гигант (и неговата приватна противпожарна бригада) за да ги истера демонстрантите во рудникот за јаглен, додека приватното обезбедување беше интензивно користено за полициско следење на активистите против рударството во Перу.

4. Убиства и исчезнувања

И на крај, во најекстремните случаи, еколошки активисти се убиени. Ова е продолжување на трендот за построго полициско работење, бидејќи тоа обично ги следи заканите од истиот опсег на актери. Ги користевме податоците од невладината организација Глобал Витнес за да покажеме дека ова е сè почеста појава во земјите како Бразил, Филипини, Перу и Индија. Во Бразил, повеќето убиства се извршени од организирани криминални групи, додека во Перу од  полициските сили.

Протестите за климата драстично се зголемија во 2018-2019 година и оттогаш не се намалија. Тие сочинуваат во просек околу 4% од сите протести во 81 земја што имаа повеќе од 1.000 протести регистрирани во периодот 2012-2023 година. Барајќи клучни зборови во известувањето за протестните настани, било откриено дека во просек 3% од протестите за климата и животната средина се соочуваат со полициско насилство, а 6,3% вклучуваат апсења. Но, зад овие просеци стојат големи разлики во природата на протестот и во полицискиот одговор.

Комбинацијата од присуството на протестни групи како Extinction Rebellion, кои често активно бараат апсења, и полициските сили кои имаат поголема веројатност да апсат, значи дека земјите како Австралија и Велика Британија имаат многу високи нивоа на апсења. Околу 20% од австралиските протести за климата и животната средина вклучуваат апсења, наспроти 17% во Обединетото Кралство,  со највисока во светот во Канада – со 27%.Во меѓувреме, полициското насилство е високо во земји како Перу (6,5%) и Уганда (4,4%). Франција се издвојува како европска земја со релативно високи нивоа на полициско насилство (3,2%) и ниски нивоа на апсења (исто така 3,2%).

Накратко, иако криминализацијата и репресијата не изгледаат исто ширум светот, постојат извонредни сличности. Тие се зголемуваат во многу земји, вклучува и државни и корпоративни актери и има многу форми.

Оваа репресија се одвива во време кога државите не преземаат соодветни мерки за климатските промени. Со криминализирање на активистите, државите ги деполитизираат нивните протести. Така се прикрива фактот дека овие активисти на крајот се во право за состојбата на климата и животната средина – како и за недостатокот на позитивна владина акција во овие области.