Во Србија почнуваат консултациите за формирање нова влада

 Српскиот претседател Александар Вучиќ денеска почнува со консултации за формирање нова влада, и за првиот ден се закажани разговори со претставници на четири изборни листи, јави дописникот на МИА од Белград.

За днеска се чекуваат разговори со претставниците на листата „Руска партија – Слободан Николиќ“, „Сојуз на Војводински Унгарци (СВМ)“, „Усаме Зукорлиќ – Обединети за правда – Партија на правдата и помирувањето – Босанците од Санџак, како и „Томислав Жигманов – Демократски сојуз на Хрватите во Војводина“ и пратеничката група „Ние – глас од народот“.

Вучиќ вчера изјави дека испратил писмо до сите носители на листи и пратенички групи во српското Собрание, а за учество на консултациите се пријавиле пет-шест листи. Според него, консултациите ќе завршат до петок.

Дел од парламентарните опозициски партии претходно најавија дека нема да одговорат на повикот на претседателот за консултации за формирање нова влада. На 20 март соопштија дека постигнале консензус дека формирањето преодна влада е неопходно за излез на државата од социјалната и политичката криза. Опозициските партии најавија дека идејата е тоа да биде таканаречена „Влада на народна доверба“ која би била „привремена влада, со максимално времетраење до девет месеци, што би имала конкретни задачи“.

На 19 март Собранието на Србија ја констатираше оставката на премиерот Милош Вучевиќ, со што заврши мандатот на актуелната влада. Рокот за формирање на нова влада е 18 април на полноќ. Доколку до тој датум не се формира влада, ќе бидат закажани вонредни парламентарни избори. Вучевиќ на 28 јануари поднесе неотповиклива оставка од таа функција, откако во Нови Сад се случи напад врз студентите во блокада.

Српскиот претседател нагласи дека очекува најбројната пратеничка група – СНС да го извести дали сакаат да формираат влада или сакаат нови избори, а она што е сигурно, како што рече, е дека во таа партија нема расположение за каква било преодна влада, со што и тој се согласува.

Вучиќ претходно рече дека негова уставна обврска е да им го довери мандатот за состав на влада на оние кои велат дека можат да обезбедат мнозинство, односно најмалку 126 гласа во парламентот. Според член 127 од Уставот на Србија, кандидатите за функцијата премиер на Народното собрание му ги предлага претседателот на Републиката по консултација со претставниците на избраните изборни листи.

Во Законот за влада, во членот 15, стои дека владата ја избира Народното собрание на предлог на кандидат за премиер, а се избира доколку за нејзиниот избор гласало мнозинството од вкупниот број пратеници. Премиерот на Србија во технички мандат и претседател на СНС Милош Вучевиќ претходно изјави дека се залага за избор на нова влада.

Тој објасни дека е неопходно новата влада да има нови луѓе и нова енергија, капацитет да ја стабилизира државата по се што се случува и да работи на економско закрепнување, зајакнување на државата, како и отворање социјален дијалог.

„Мислам дека ќе видиме многу нови луѓе, дополнителна сила што треба да ја донесе тоа и оптимизам кај граѓаните на Србија. Јас сум за избор на нова влада, српска влада, а не оваа лажна преодна, односно сите влади, нема ништо од тоа и никогаш не можете да исклучите избори“, рече Вучевиќ.

Првиот вицепремиер и министер за финансии во техничкиот мандат, Синиша Мали, претходно изјави дека сите опции се на маса кога станува збор за тоа дали ќе се избере нова влада или дали ќе се одржат вонредни избори и посочи дека е важно што поскоро да има нова влада.

Социјалистичката партија на Србија потврди дека коалицијата собрана околу таа партија ќе оди на консултации со Вучиќ, и едногласно донеле одлука за продолжување на соработката со Српската напредна станка и Александар Вучиќ. Тие изразиле подготвеност да учествуваат со нивните коалициски партнери во дискусиите за формирање и избор на нова влада.

Дел од парламентарните опозициски партии изјавија дека нема да одговорат на поканата на претседателот Александар Вучиќ за консултации за новата Влада на Србија, наведувајќи дека можат да разговараат само за преодна влада.

Во заедничката изјава потпишана од Партијата на слободата и правдата, Народното движење на Србија, Новата демократска партија на Србија, ПОКС, Движењето на слободни граѓани, Партијата Србија Центар – СРЦЕ и Зелено-левиот фронт, беше оценето дека „единствениот начин Србија да оди напред е исполнување на студентските барања“ и мирни услови за промена на власта.

На поканата за консултации за новата влада нема да одговорат ниту Демократската партија, ниту движењето Еколошко востание, чии претставници изјавија дека не ја добиле поканата. На консултациите со претседателот Вучиќ нема да одат ниту претставниците на пратеничката група „Ние силата на народот“ на Бранимир Несторовиќ, кои сметаат дека „изборите мора да се распишат што е можно поскоро“.

Доколку не се избере нова влада до 18 април на полноќ, кога истекува законскиот рок од 30 дена за избор на нов премиер и членови на владата, откако српскиот парламент ја констатира оставката на премиерот Милош Вучевиќ на 19 март, со што го прекинува мандатот на целата влада, претседателот на државата е должен да го распушти Парламентот.

Според Законот за избор на народни пратеници, член 59, е пропишано дека претседателот на Републиката ги распишува изборите, а одлуката за распишување на изборите влегува во сила со денот на објавувањето во „Службен весник на Република Србија“.
Исто така, според членот 60 од тој закон, од денот на распишувањето на изборот до денот на гласањето може да поминат не помалку од 45, ниту повеќе од 60 дена, односно изборите би се одржале на 8 или 15 јуни.
Последните парламентарни избори во Србија беа одбележани со обвинувања против властите дека победата ја постигнале со изборна манипулација. Владејачката СНС ги отфрли таквите наводи како неточни.

На изборните нерегуларности потоа укажаа претставници на опозицијата, домашни набљудувачи, како и Канцеларијата на ОБСЕ за демократски институции и човекови права (ОДИХР).

Владејачката Српска напредна странка има 112 од вкупно 250 пратеници во српскиот Парламент, а нејзиниот најголем коалициски партнер, Социјалистичката партија на Србија, има 13. Во владејачката коалиција има и други помали партии, а за избор на влада во мај 2024 година гласаа 152 пратеници, додека 61 беа против.

Во Србија веќе пет месеци траат протести и студентски блокади, чие прво барање е кривична и политичка одговорност на властите за смртта на 16 лица при пад на бетонска настрешница на железничката станица во Нови Сад на 1 ноември 2024 година.