Србија пред избори: Бојкотот е мртов! Да живее бојкотот!

Изборната кампања во Србија беше обележана со конфликт меѓу опозицијата што ги бојкотира изборите и онаа што ќе излезе на нив, а најжестоката ерупција изби помеѓу Сојузот за Србија и ПСГ на Трифуновиќ. Веќе е јасно дека најголем губитник поради бојкотот ќе биде Демократската партија

Над 6,7 милиони избирачи ќе можат да избираат 250 членови на новото Национално собрание од 20 изборни листи на парламентарните избори на 21 јуни во Србија. Гласачите имаа ист број изборни листи пред нив како на последните парламентарни избори одржани во 2016 година. Дури и во избирачкиот список се регистрирани ист број избирачи, кога гласаа речиси 3,8 милиони од нив, или околу 56 проценти.

Куриозитет на годинашните избори е дека посебно внимание ќе се посвети на тоа колку гласачи ќе гласаат, затоа што група опозициски партии собрани во Сојузот за Србија (СзС) решија да ги бојкотираат изборите, така што нивниот (не)успех ќе се мери според бројот на гласачи кои ќе гласаат. Некои водачи на СзС најавуваат дека поради нивниот повик за бојкот годинав ќе гласаат околу милион помалку гласачи на изборите отколку на последните. Тие не се откажуваат од тој број дури и откако бојкот-опозицијата се преополови од минатата есен, кога беше објавен изборниот бојкот и кога во принцип беше поддржан од голем број опозициски партии и граѓански движења.

Од тврдењето дека сите милион гласачи ќе ги бојкотираат изборите не се откажуваат дури и откако изборните анкети веќе некое време покажуваат дека СзС, ако отиде на гласање, ќе добие седум до осум проценти од гласовите (околу 300 илјади гласачи), така што тие очигледно своите проценки не ги градат на поддршка на гласачите што ја имаат во моментов, но и во процесите што се одвиваат кај населението и во гласачкото тело на Србија. Имено, бидејќи вкупниот број жители и бројот на полнолетни граѓани на Србија со право на глас постојано се намалува (во изминатите десет години за околу половина милион), бројот на оние што гласаат на избори постојано опаѓа (околу 400 илјади во изминатата деценија). Во исто време, бројот на регистрирани гласачи е околу 6,7 милиони, затоа што сите граѓани на Србија остануваат регистрирани, без оглед дали живеат или не во земјата. Поради овој тековен процес, прашање е само на време кога одѕивот на парламентарните избори во Србија ќе падне под 50 проценти без бојкот. Сепак, се проценува дека во моментов околу 5,5 милиони избирачи со право на глас живеат во Србија, па дури и ако СзС објави дека на изборите ќе гласаат само околу 2,8 милиони, тогаш излезноста ќе биде над 50 отсто. Ова, од своја страна, е повеќе од доволно за да ѝ се обезбеди изборен легитимитет на идната влада, што е главната цел на бојкотот што го заговара СзС.

Покрај тоа, анкетите на јавното мислење покажуваат дека околу 1,5 милиони српски гласачи не ја поддржуваат актуелната власт на напредњаците на Вучиќ и социјалистите на Дачиќ и нивните коалициски партнери, но и дека барем половина се спротивставуваат на бојкотот на изборите бидејќи не сакаат да се откажат од своето право на глас. Затоа бојкотот на изборите, дури и откако беше објавен, беше осуден на пораз. На последните парламентарни избори СНС на Вучиќ (48 проценти) и СПС на Дачиќ (11 проценти) заедно освоија околу 60 проценти од гласовите, а анкетите велат дека ќе освојат барем толку (а веројатно и повеќе од тоа) на овие избори, така што бојкотот нема да може да го поништи фактот дека заедно повторно ќе добијат над 2,2 милиони гласови (на последните избори СНС освои над 1,8 милиони и СПС над 400 илјади).

Партиите кои останаа во опозиција по последните избори заедно, без радикалите на Шешељ, добија околу 900.000 гласови, а изборните анкети покажуваат дека дел од нив во меѓувреме останале без поддршка од гласачите што ја имале, но и дека вкупната поддршка на гласачите опозицијата донекаде се стопи, иако претежно се пресели во опозициските партии што оттогаш се основани. Во ситуација кога опозицијата изгуби дел од својата изборна поддршка помеѓу двата изборни циклуса, бојкотот на изборите може да ѝ наштети на владејачката партија само доколку сите опозициски партии се определат за тоа и ги мобилизираа не само нејзините 900.000 гласачи, туку и сите оние до 1,5 милиони гласачи кои се против владата на напредњаците на Вучиќ и социјалистите на Дачиќ.

Но, повеќето опозициски партии не веруваа во таков исход: резултатот е што некои од нив веднаш решија да излезат на гласање, а некои од нив решија да го сторат тоа непосредно пред изборите. Додека Партијата на слободата и правдата на Ѓилас, Народната партија на Јеремиќ, Демократската партија на Лутовац и Двери на Обрадовиќ како членови на СзС ќе ги бојкотираат изборите, Движењето на слободните граѓани на Трифуновиќ, Обединета демократска Србија, која обединува широка коалиција на партии и поранешни пратеници на ДС и на СДС, коалицијата на малцински партии предводени од ЛДП на Јовановиќ, Доста беше на Радуловиќ и коалицијата на Нова партија на Живковиќ и Партијата на зелените, кои сметаат на поддршка на претежно истиот дел од гласачкото тело што СзС го повикува на бојкот.

Затоа, почетокот на изборната кампања првенствено беше обележан со конфликтот меѓу опозицијата што ги бојкотира изборите и онаа што излегува на гласање. Најжестокиот конфликт избувна меѓу СзС и ПСГ, откако движењето на Трифуновиќ се откажа од бојкотот и одлучи да излезе на гласање затоа што оцени дека „бојкотот е мртов“. Поранешниот српски претседател Борис Тадиќ, чијашто партија СДС остана да ги бојкотира парламентарните избори, но ќе се натпреварува на изборите во белградската општина Врачар и некои други локални единици заедно со ПГС и Нова партија, зборува за тоа како се случил конфликтот меѓу опозициските партии во интервју за „Блиц“.

Тој рече: „Се наметна едногласност во опозицијата, што отсекогаш подразбираше имплицитна закана дека секој што има различно мислење или се осмелува да избере поинаков пат, ќе биде нападнат како предавник, без оглед на фактот дека тоа води кон истата цел. Во исто време, оние кои наметнаа таква едногласност, први отстапија од првичните договори и донесоа решенија еднострано, предвремено и неодговорно. Пасивизацијата на кампањата за бојкот на републичко ниво и несогласувањето во врска со бојкотот на локалните избори, му наштетија на единството на опозицијата далеку повеќе од одлуката на ПСГ да излезе на републички избори. Ваквата одлука на ПСG всушност беше само последица на претходните неодговорни решенија за бојкот на опозицијата. Сепак, само по изборите ќе бидат јасни мотивите на сите донесени решенија“.

Веќе сега е јасно дека најголем губитник поради бојкотот ќе биде Демократската партија, чие раководство одлучи да ги бојкотираат изборите, иако голем број нејзини членови и локални организации се спротивставија на тоа, што го продолжи процесот на распаѓање на најмоќната српска партија, откако пред неколку месеци беше инициран процесот на повторно обединување и консолидација, во кој учествуваше и СДС на Тадиќ. Тадиќ веќе не се сомнева во врска со настаните во ДС на Лутовац и нивните причини.

На прашањето од новинар на „Блиц“ како ги коментира настаните во ДС, Тадиќ одговори: „Па, тие поделби во ДС беа создадени со наметнување едногласност во опозицијата и погрешно сфаќање за бојкотот од самиот почеток и неодговорната одлука за бојкот на локалните избори, што го загрозува опстанокот на инфраструктурата на таа партија, како и на која било друга. И токму  најголемите поборници за бојкотирање и локалните избори беа, пред сè, партии кои немаат ниту локална инфраструктура. И најголемите поборници за бојкот на републичките избори се партии кои немаат организација на национално ниво. ДС, под ризик од сопствен опстанок, ја плаќа цената за остварување соработка со таквите партии како приоритет, и токму тоа предизвика исклучителни внатрешни тензии во ДС. Одлуката за бојкот и локалните избори веројатно ќе направи многу поголема штета на опозицијата, што ќе доведе до поделби и во опозицијата и во опозициските партии, отколку што ќе му наштети на режимот. Настаните во ДС се исто така израз на борбата за демократија, не само во таа партија, туку и целата опозиција. И без враќање на демократијата во ДС, нема вистинска борба за демократија во Србија“.  (Новости)