Русија ги обвинува САД дека ангажира „петта колона“ да ги поткопа изборите

Шефот на СВР, руската надворешна разузнавачка служба, тврди дека САД планираат да се мешаат во кампањата за реизбор на Владимир Путин, велејќи дека руските дипломирани студенти од американските образовни програми би можеле да се мобилизираат да служат како потенцијална „петта колона“.

Сергеј Наришкин, рускиот шеф на шпионите, рече дека САД планираат да ги „активираат“ Русите дипломирани студенти на Фулбрајт, летни работни патувања, средношколски Флекс и други програми за размена за да ја „заменат несистемската опозиција која масовно побегна на запад и да стане јадро на петтата колона“.

Русија во голема мера ги забрани своите програми за образовна размена со САД откако односите се влошија во раните 2010-ти, но забелешките на Наришкин, пренесени во соопштението за печатот на СВР, за првпат покажуваат дека поранешните руски студенти на размена, кои бројат повеќе од 80.000, може да се видат како потенцијална безбедносна закана.

„Очигледно е дека во пресрет на претседателските избори во Русија, Американците ја користат и најмалата можност да ја ‘размрдаат’ внатрешната политичка ситуација во нашата земја“, рече Наришкин. „Очигледно, не е далеку времето кога Стејт департментот ќе ја преземе контролата врз учениците од англо-американските градинки и училишта“.

Набљудувачите рекоа дека безбедносните служби се ангажирани во „шпиоманија“ бидејќи академици и други истражувачи поврзани со странски влади се опфатени во истраги за шпионажа.

Најмалку тројца научници вклучени во програмата за хиперсонични ракети на Русија се обвинети за предавство, што предизвика протести од колегите и стравувања дека минатите врски со странски институции би можеле да го привлечат вниманието на безбедносните служби.

Програмите за размена некогаш се сметаа за знак на престиж, а алумни вклучуваат истакнати про-Кремљ личности, како што е Маргарита Симонјан, шефица на државно финансирана Раша тудеј, која помина време како средношколка за размена во малиот град Бристол, Њу Хемпшир во 1995 година.

Откако Русија ја започна својата целосна инвазија на Украина, руските судови ја запреа работата на англо-американското училиште во Москва, основано да им служи на децата на странските дипломати во доцните 1940-ти, а исто така го забранија долгогодишното партнерство за либерални уметности меѓу Државниот универзитет на Санкт Петербург и колеџот Бард во Њујорк.

САД минатата година го обвинија Кремљ дека сака да ги вознемирува децата на дипломатите, откако го прогласи англо-американското училиште за „странски агент“.

„Соединетите држави и Русија веќе 74 години го препознаа нашиот заеднички интерес да се осигураме дека деца на двете страни ќе имаат пристап до можностите за образование без непотребно нарушување или вознемирување“, се вели во соопштението на Стејт департментот. „Неодамнешните активности на руската влада директно го поткопаа овој принцип“.

Десетици илјади Руси кои се противат на руската инвазија на Украина, многумина вклучени во опозициската политика, независното новинарство и работата на невладините организации побегнаа во странство откако Путин ја објави офанзивата во февруари 2022 година.

Оттогаш, потрагата по државните непријатели во Русија продолжи со забрзано темпо, при што Кремљ сугерираше дека Западот ќе се обиде да се меша во реизборот на Путин, што нашироко се смета за неизбежен заклучок во контролираниот натпревар.

Забелешките на Наришкин дојдоа по експлозијата во случаите на „предавство“ во Русија во 2023 година, при што независната правна невладина организација „Прв департман“ рече дека трендот е во голема мера поттикнат од војната во Украина и желбата на безбедносните служби да покажат дека успешно ја извршува својата контраразузнавачка функција.

„Верувам дека оваа година се поднесени повеќе од 100 случаи за предавство и нивниот број продолжува да расте“, рече Евгениј Смирнов, адвокат од „Првиот департман“. „Прагот на чувствителност“ за безбедносните служби брзо се намалува и дистрибуцијата на вести за Украина, трансферот на неколку стотици рубли или желбата да се напушти земјата почна да се препознаваат како предавство. Провокациите заслужуваат посебно внимание, бидејќи ова е сигнал дека ФСБ [ги исполнува квотите] – [бројот на] луѓе испратени во логори за предавство“. (Гардијан)