Половина од емисиите на CO2 доаѓаат од 36 компании, Кина е светски загадувач број еден

Половина од светските емисии на јаглерод за загревање на климата доаѓаат од фосилни горива произведени од само 36 компании, покажа анализа. Овие податоци од 2023 година го зајакнаа притисокот да се бара одговорност од  компаниите за фосилни гориваза нивниот придонес во глобалното затоплување. Претходните верзии на годишниот извештај беа користени во правни случаи против компании и инвеститори.

Извештајот покажа дека 36-те големи компании за фосилни горива, вклучувајќи ги Сауди Арамко, Коал Индија, ЕксонМобил, Шел и бројни кинески компании, произвеле јаглен, нафта и гас одговорни за повеќе од 20 милијарди тони емисии на CO2 во 2023 година.

Ако Саудиска Арамко беше земја, ќе беше четврти најголем загадувач во светот по Кина, САД и Индија, додека ExxonMobil е одговорен за приближно исти емисии како и Германија, деветтиот најголем загадувач во светот.

Глобалните емисии мора да се намалат за 45% до 2030 година, ако светот сака да има добри шанси да го ограничи порастот на температурата на 1,5 Целзиусови степени, што е меѓународно договорената цел. Сепак, емисиите сè уште се зголемуваат, зголемувајќи ги екстремните временски услови што одземаат животи и средства за живот низ целата планета.

Меѓународната агенција за енергетика соопшти дека новите проекти за фосилни горива започнати по 2021 година се некомпатибилни со постигнување на нето нула емисии до 2050 година. Повеќето од 169 компании во базата на податоци Carbon Majors ги зголемија своите емисии во 2023 година, која беше најжешката година во тоа време.

„Овие компании го држат светот приврзан на фосилни горива без планови за забавување на производството“, рече Кристијана Фигуерес, шефица на ОН за климата. „Науката е јасна: не можеме да се движиме назад кон повеќе фосилни горива и повеќе екстракција. Наместо тоа, ние мора да се придвижиме кон многубројните можности за декарбонизиран економски систем кој работи за луѓето и планетата“.

Емет Коннер, во InfluenceMap, тинк-тенк кој го подготви извештајот на Carbon Majors, рече: „И покрај глобалните климатски обврски, мала група од најголемите светски производители на фосилни горива значително го зголемува производството и емисиите. Истражувањето го нагласува несразмерното влијание на овие компании врз климатската криза и ги поддржува напорите за спроведување на корпоративна одговорност“.

Портпаролот на Шел рече: „Шел е посветена да стане енергетски бизнис со нето нула емисии до 2050 година. Нашите инвестиции во нови технологии помагаат да се намалат емисиите за Шел и нашите клиенти“. Саудиска Арамко одби да коментира. Coal India, ExxonMobil, Chevron, TotalEnergies и BP не одговорија на барањата за коментар.

Податоците на Carbon Majors се користени како докази за поддршка на законите донесени во американските сојузни држави Њујорк и Вермонт, кои бараат компензација од компаниите за фосилни горива за климатските штети. Податоците, исто така, беа цитирани од правни групи како поддршка за потенцијални кривични обвиненија против директори на фосилни горива, како што е жалбата на ClientEarth против BlackRock за заведување на инвеститорите.

Извештајот на Carbon Majors ги пресметува емисиите ослободени од согорувањето на јаглен, нафта и гас произведени од 169 големи компании во 2023 година. Базата на податоци ги вклучува и емисиите од производството на цемент, кои се зголемија за 6,5% во 2023 година.

36-те компании одговорни за половина од глобалните емисии во 2023 година вклучуваат државни компании како China Energy, Националната иранска нафтена компанија, руски Газпром и Adnoc од Обединетите Арапски Емирати. Компаниите во акционерска сопственост во таа група ги вклучуваат Petrobras, со седиште во Бразил, и Eni од Италија.

Во 36-те компании доминираат државни претпријатија, од кои има 25. Десет од нив се во Кина, земјата најголем земја загадувач во светот. Јагленот е извор на 41% од емисиите изброени во 2023 година, нафтата 32%, гасот 23% и цементот 4%.

Базата на податоци на Carbon Majors вклучува и историски емисии од 1854 до 2023 година. Тоа покажува дека две третини од емисиите на јаглерод од фосилните горива од Индустриската револуција се од 180 компании, од кои 11 повеќе не постојат.

Куми Наиду, претседател на Иницијативата за договор за неширење на фосилно гориво, рече: „Живееме во критичен момент во човечката историја. Од суштинско значење е владите да се засилат и да го искористат својот авторитет за да се стави крај на основната причина за кризата во која се наоѓаме: проширувањето на фосилните горива“.