Пет милиони животни умреа во Монголија од суровата зима

Монголија ја замрзнува во својата најтешка зима во последниов половина век со екстремни услови кои убија повеќе од 4,7 милиони животни и ги загрозуваат егзистенцијата и снабдувањето со храна на илјадници луѓе, предупреди Меѓународната федерација на Црвениот крст (ИФРЦ).

Тешките услови, познати како џуд, се карактеризираат со опаѓачки температури и длабок снег и мраз кои ги покриваат областите за пасење и го оневозможуваат пристапот до храна за добитокот.

Околу 300.000 луѓе во Монголија се традиционални номадски сточари и зависат од нивниот добиток, кози и коњи за храна и за продажба на пазарот.

„За оние луѓе кои се целосно зависни од својот добиток за да преживеат, тие станаа сиромашни за само неколку месеци“, изјави за Си-Ен-Ен во четвртокот Александар Матеу, регионален директор на ИФРЦ за Азија Пацифик. „Некои од нив сега веќе не се во можност да се хранат ниту да ги греат своите домови“.

Според ИФРЦ, од ноември најмалку 2.250 сточарски семејства изгубиле повеќе од 70 отсто од својот добиток. Повеќе од 7.000 семејства сега немаат пристап до соодветна храна.

Џудот зафати три четвртини од земјата, но се очекува условите да се влошат како што зимата продолжува.

„Сега е пролет, но зимата се одолговлекува во Монголија, сè уште има снег на земјата, а добитокот сè уште умира“, рече Матеу.

Монголската влада прогласи состојба на зголемена подготвеност минатиот месец, која ќе трае до 15 мај, а во вторникот ИФРЦ упати апел за средства за ублажување на страдањата на луѓето кои ги загубија своите средства за егзистенција.

„Дури и со високи нивоа на подготвеност, што го имаше во Монголија оваа година и претходните години, тоа не е соодветно да се справиме со екстремните услови“, рече Матеу.

Џуд имаше катастрофални економски жртви за сточарите и предизвика прекини во патувањето, трговијата и пристапот до здравствена заштита и образование за многу Монголци, особено оние што живеат во руралните области, бидејќи обилниот снег го прекина пристапот на патиштата.

Зошто овогодинешниот џуд е толку лош?

Семејствата на сточарите често се преселуваат со годишните времиња, патувајќи низ огромните пасишта во земјата за да најдат нови пасишта за да го напасат својот добиток.

Тие ги користат летните месеци за одгледување сточна храна, трева и земјоделски култури за своите животни во текот на зимата.

Додека тие се навикнати на горчливите зими во Монголија, џуд – или „катастрофа“ – доаѓа кога летните суши се проследени со обилни снежни врнежи и екстремен студ.

Температурите може да се спуштат до -30 степени Целзиусови  или пониски.

Снежните врнежи оваа година се највисоки во последните 49 години, покривајќи 90 отсто од земјата на својот врв во јануари, според Светската здравствена организација.

Минатогодишното лето започна добро со обилни врнежи. Но, големиот пад на температурата и раните снежни врнежи во ноември му претходеа на ненадеен пораст на температурата, што предизвика тој снег да се одмрзне, според ОН. Потоа следеше продолжен студ кој во некои области падна под -40 степени Целзиусови.

Тоа значеше дека пасиштето е сиромашно, така што животните не можеа да се гојат пред зимата, а сточарите не можеа да подготват доволно сено.

Сега, Монголија е погодена со двоен „бел“ и „железен“ џуд, што значи дека многу длабок снег ги спречува животните да стигнат до тревата, во комбинација со силно замрзнување што ги заглавува пасиштата во мраз.

Џудите стануваат се почести во Монголија, така што пасиштето и сточарите немаат време да се опорават меѓу периодите на екстремни временски услови.

„Овие џуди се циклични и се случуваат сѐ почесто. Поминаа шест во последните 10 години… а овој е убедливо најлошиот. Но, тие продолжуваат да се случуваат. Порано се случуваа ретко, сега се случуваат често“, рече Матеу од ИФРЦ.

Монголија е една од најпогодените земји од климатската криза, со просечни температури на воздухот зголемени за 2,1 степени Целзиусови во изминатите 70 години, според Програмата за развој на ОН (УНДП).

Климатските промени предизвикани од човекот ги нарушија четирите различни сезони во земјата, што доведе до пораст на повторливи летни суши и последователни сурови зими, според агенциите на ОН.

Влијанијата на овогодинешната криза се прогнозираат да бидат поголеми од сушата што ја погоди Монголија во 2010 година, што резултираше со смрт на 10,3 милиони добиток, според ИФРЦ. (Си-Ен-Ен)