Панди, фентанил и Тајван – за што се договорија Бајден и Ши Џинпинг

Тоа беше состанок на кој се работеше една година.

Претседателот Џо Бајден и кинескиот претседател Ши Џинпинг седнаа заедно во средата во еден луксузен имот во Сан Франциско, каде што азиските лидери се собраа на годишен самит. Помина речиси една година од нивната последна средба во Бали, Индонезија, на маргините на уште еден глобален собир.

Покрај формалната билатерална средба од четири часа, Бајден и Ши споделија ручек со врвни советници и прошетаа по зелениот терен на луксузниот имот каде што се одржа нивната средба.

Бајден потоа рече дека средбата вклучувала „некои од најконструктивните и најпродуктивните дискусии што сме ги имале“. Тој додаде дека тие ќе ги „држат отворени линиите на комуникација“, а Ши е „подготвен да крене телефон“ – не е мала работа во светот на високоризичната дипломатија меѓу Вашингтон и Пекинг.

Во уште еден потенцијален знак за потопли чувства, Ши сигнализираше подоцна во текот на ноќта дека Кина ќе испрати нови панди во Соединетите држави откако трите во Националната зоолошка градина Смитсонијан во Вашингтон беа вратени претходно овој месец. Во својот говор, Ши рече дека сака да ги „продлабочи пријателските врски меѓу нашите два народа“. Ши, исто така, рече дека дознал оти Американците – особено децата – „навистина не сакаат“ да се збогуваат со ретките и популарни животни.

НОВИ ДОГОВОРИ

Бајден ја напушти средбата со заложби за клучните прашања.

Ши се согласи да помогне во спречувањето на производството на недозволениот фентанил кој е смртоносна компонента на опоидите што се продаваат во Соединетите Држави. Висок претставник на администрацијата, кој сакаше да остане анонимен, рече дека промената ќе биде чекор назад за дилерите на дрога од Латинска Америка.

„Тоа ќе спаси животи и ја ценам посветеноста на претседателот Ши за ова прашање“, рече Бајден на прес-конференција по состанокот.

Покрај тоа, Бајден и Ши постигнаа договор за обновување на воената комуникација. Тоа значи дека министерот за одбрана Лојд Остин ќе разговара со својот кинески колега штом некој ќе биде именуван на функција, рече официјалниот претставник. Слични ангажмани ќе се случуваат нагоре и надолу по воениот синџир на команда.

Официјалниот претставник рече дека Бајден „многу јасно“ му кажал на Ши дека таквите комуникации меѓу САД и Кина треба да се институционализираат и дека тие „не се прават како подарок или услуга за која било страна“.

Бајден рече дека САД и Кина ќе разговараат повеќе и за вештачката интелигенција.

„Ќе ги собереме нашите експерти и ќе разговараме за прашањата поврзани со ризикот и безбедноста“, рече тој.

Договорите помогнаа да се исполни целта на Белата куќа за состанокот – да им се докаже на гласачите дека посветеноста на Бајден на личната дипломатија дава резултати.

Во неделата, советникот за национална безбедност Џејк Саливан изјави за Си-Ен-Ен дека Бајден сака на „практични начини“ да покаже дека средбата со Ши може да помогне „да се одбранат американските интереси и исто така да се постигне напредок во приоритетите на американскиот народ“.

Зое Лиу, соработник за студии за Кина во Советот за надворешни односи, ја опиша средбата меѓу Бајден и Кси како позитивен чекор, иако постапен.

„Овие договори нема да ги променат структурните предизвици во билатералните односи, но го отвораат патот за подетални дискусии на работно ниво, што е поважно“, рече таа.

Пекинг долго време се обидуваше да биде третиран како рамноправен од Вашингтон, а Бајден се обиде да ги искористи тие амбиции за Ши за да одговори на две разорни војни.

На нивната приватен состанок, Бајден апелираше до Ши да го искористи своето влијание за да се обиде да ги смири глобалните тензии, особено да се обиде да изврши притисок врз Иран да не го прошири конфликтот меѓу Израел и Хамас.

Американски официјален претставник рече дека Бајден бил тој што најмногу зборувал во разговорот за ова прашање, и дека Ши главно слушал и дека е прерано да се каже каква порака испраќа Кина до Техеран и како е прифатена.

Бајден, исто така, го притисна Ши да продолжи да се воздржува од воената поддршка за руската инвазија на Украина.

СТАРИ ПРИЈАТЕЛИ

Бајден и Ши одржаа „јасна“ и „нежестока“ дискусија за Тајван – најчувствителната тема во односот со најголем потенцијал да се претвори во поширок конфликт. Бајден рече дека ја потврдил политиката на Соединетите држави за „Една Кина“ и нивното верување дека секоја резолуција мора да биде мирна.

„Нема да го променам тоа“, рече Бајден. „Тоа нема да се промени“.

Тој, сепак, повтори дека САД ќе продолжат да го вооружуваат Тајван како пречка против секој обид на Кина да употреби сила за повторно обединување на самоуправниот остров со копното. САД имаа стратешка нејасност околу тоа дали директно ќе интервенираат за да го заштитат Тајван во случај на инвазија од Пекинг.

Ши, рече американски официјален претставник, му рекол на Бајден дека нема планови да го нападне островот, иако Бајден го прекоруваше за масивното воено натрупање на Кина околу Тајван. Бајден, исто така, ја повика Кина да избегне мешање во изборите во Тајван следната година.

Бајден и Ши имаа добри односи во годините наназад, а Бајден често ја повторува приказната за нивните средби кога и двајцата беа потпретседатели.

Но, во средата дојде редот на Ши да се осврне на нивните претходни средби за време на кратките јавни забелешки, иако тој ги избегнуваше украсите што Бајден обично ги додава во приказната.

„Тоа беше пред 12 години“, рече Ши. „Сè уште многу сликовито се сеќавам на нашите интеракции и тоа секогаш ми дава многу мисли“.

Бајден, исто така, ја нагласи должината на нивната врска и вредноста на нивните интеракции.

„Ние не секогаш се согласувавме, што не беше изненадување за никого, но нашите состаноци секогаш беа искрени, директни и корисни“, рече Бајден. Тој додаде дека „огромно е јас и вие да се разбираме јасно, лидер со лидер, без заблуди или погрешна комуникација“.

Билатералните состаноци не се секогаш погодни за личен контакт, а Бајден и Кси беа опкружени со советници од спротивните страни на долгата маса. Сепак, висок претставник на администрацијата рече дека тие зборувале за нивните сопруги, а Бајден ѝ посакал на сопругата на Ши среќен роденден.

Функционерот, кој побара анонимност, рече дека на Ши му било непријатно и признал дека го заборавил претстојниот роденден на неговата сопруга затоа што работел многу напорно. (АП)