Неверојатно – седум американски гиганти „тежат“ повеќе од целата Европска унија

Денес, 15 октомври 2025 година, глобалната економија е сведок на еден од најнеобичните феномени во модерната историја: најмалку 15 различни класи на средства – од скапоцени метали и енергетски ресурси до акции и криптовалути – се на или близу рекордни нивоа. Цените на златото, бакарот, ураниумот, пченицата, нафтата, па дури и биткоинот и индексот S&P 500 се искачуваат до височини што економската историја сè уште не ги забележала.

Комбинираната пазарна капитализација на „Нвидиа“, „Мајкрософт“, „Епл“, „Гугл“ („Алфабет“), „Амазон“, „Мета“ и „Тесла“ денес изнесува околу 20,37 милијарди долари. За споредба, Меѓународниот монетарен фонд го проценува БДП на Европската унија во 2025 година на 19,99 билиони долари. Значи, само тие седум американски компании вредат повеќе од целата ЕУ – што значи дека „седумте“ вредат 101,9% од европската економија, пренесува „Блиц“.

Тоа е фасцинантен, но и вознемирувачки факт: додека 450 милиони Европејци секојдневно се стремат да создадат нова вредност, американските технолошки гиганти постигнуваат поголема капитализација благодарение на – очекувањата и ветувањата.

Злато, бакар, кафе, биткоин – сите растат заедно: случајност или сигнал за паника?

Економистите ширум светот прашуваат: зошто вредностите на сосема различни класи на средства скокаат истовремено – од злато и паладиум до криптовалути и земјоделски производи? Одговорот би можел да лежи во заедничкиот именител: глобално чувство на несигурност.

Стравот од геополитички тензии, инфлација и можен колапс на финансискиот систем ги принудува инвеститорите да купат сè што може да се смета за „безбедно засолниште“ – дури и она што никогаш не било.

Технолошките гиганти вредат повеќе од цели земји
„Нвидиа“ – 4,58 билиони долари
„Мајкрософт“ – 3,82 билиони долари
„Епл“ – 3,68 билиони долари
„Алфабет“ („Гугл“) – 2,97 билиони долари
„Амазон“– 2,33 билиони долари
„Таргет“ – 1,78 билиони долари
„Тесла“ – 1,45 билиони  долари

За споредба: БДП на Германија е 4,74 билиони долари, на Франција 3,21, а на Италија 2,42 билиони долари. Значи, „Нвидиа“ вреди речиси колку Германија, „Мајкрософт“ е над Франција, а „Амазон“ е над Италија.

Економија што губи рамнотежа

Пазарната реалност од 2025 година ги надминува границите на бизнисот и се претвора во социо-политичко прашање. Со години, американските и европските власти дозволуваат раст на влијанието на големите технолошки корпорации, кои денес имаат моќ еднаква на државите – тие вработуваат стотици илјади луѓе, го обликуваат знаењето, влијаат на политичките процеси и медиумскиот простор.

Преку комбинација од капитал, мрежни ефекти и огромни количини на готовина, тие станаа „суверени актери“ во глобалната политика, честопати дејствувајќи надвор од јавните интереси.

Системски ризик каков што не е виден со децении

Екстремните вреднувања исто така носат екстремен ризик. Меѓународниот монетарен фонд веќе предупредува на можноста за „нередовна корекција“, што би можела да предизвика верижни реакции во банкарскиот и кредитниот сектор.

Ако пукне меурот, последиците нема да останат во табелите – тие ќе се почувствуваат во вработеноста, платите, државните буџети и социјалните тензии.

Историјата нè учи дека пазарните записи секогаш ги носат семето на нивниот пад – но се чини дека дури и по три века меурчиња, не сме ја научиле лекцијата.